Neon Genesis Evangelion không chỉ có Mecha, mà còn là một bài học quý giá về ý nghĩa cuộc đời.
Là một trong những bộ anime được yêu thích và có ảnh hưởng mạnh mẽ nhất mọi thời đại, Neon Genesis Evangelion của Hideaki Anno có nhiều phân cảnh tiêu biểu của một bộ anime Mecha, nhưng nó không chỉ đơn thuần là câu chuyện về những cỗ máy. Điều đặc biệt nhất của phim là sự tập trung vào tâm trí và triết học của con người, được thể hiện qua các nhân vật được phát triển sâu sắc và một thế giới phức tạp. Góc nhìn tâm lý này làm cho phim trở nên độc đáo so với các anime cùng thể loại và đã giữ cho Neon Genesis Evangelion phù hợp với văn hóa đến ngày nay.
Neon Genesis Evangelion tập trung vào Shinji Ikari (Megumi Ogata), người được cha mình kêu gọi giải cứu thế giới khỏi những kẻ xâm lược ngoài hành tinh được gọi là Thiên Thần. Ikari cùng với các bạn Asuka Langley Soryu (Yuuko Miyamura) và được dẫn đầu bởi Misato Katsuragi (Kotono Mitsuishi) phải điều khiển các đơn vị Eva (những người máy khổng lồ có nguồn gốc bí ẩn) để đánh bại các Thiên thần và cứu thế giới. Mặc dù cốt truyện này không phải là một chủ đề cách mạng lớn vào thời điểm đó, nhưng Neon Genesis Evangelion nổi bật ở cách nó khám phá sự bất ổn, cô đơn, bất an và mối quan hệ giữa các cá nhân của dàn nhân vật - những người phải trả giá cho tham vọng của người lớn.
Ngay từ đầu câu chuyện, Anno đã khám phá sâu vào tâm lý con người và động cơ của họ. Người xem có thể đồng cảm sâu sắc với các nhân vật trong anime cùng với những suy nghĩ và cuộc đấu tranh của họ. Ikari phải vật lộn với lo lắng và trầm cảm, điều này biểu thị cho tư tưởng hư vô, khi lúc đầu niềm tin của Ikari với cuộc sống là vô nghĩa.
Trong Neon Genesis Evangelion, tư tưởng hư vô thường được miêu tả là một lối sống bi quan triệt để và không có đạo đức như triết gia Friedrich Nietzsche đã đề ra. Ikari thấy cuộc sống là vô nghĩa và cho rằng sự gần gũi chỉ dẫn đến đau khổ. Một đoạn độc thoại nội tâm sâu sắc thể hiện lối hùng biện hư vô là của một phi công Eva khác, Rei Ayanami (Megumi Hayashibara).
Cô ấy đặt câu hỏi: “Con người là gì? Nó có phải là điều mà Chúa đã tạo ra không? Hay đó là thứ mà con người tạo ra với nhau? Những gì tôi sở hữu là cuộc sống, một cái gì đó trong trái tim tôi, và một buồng lái… Đây là ai? Đây là tôi. Tôi là ai? Tôi là ai? Tôi là ai? Tôi là ai?'. Những câu nói lặp đi lặp lại và sự bối rối chung của cô ấy về cuộc sống đã phản ánh cuộc đấu tranh của cô ấy để tìm kiếm ý nghĩa của thế giới. Nỗi sợ hãi hiện sinh này mà cô ấy phải đối mặt là nỗi buồn gần như không thể tránh khỏi.
Trong toàn bộ series, Ikari là biểu tượng của chủ nghĩa trốn tránh, nỗ lực bỏ lại mọi vấn đề của bản thân và cố gắng tìm mọi cách để không quan tâm đến trách nhiệm của mình như một cơ chế tự vệ. Tập Rain, Sau Khi Bỏ Chạy rõ ràng thể hiện tình huống khó khăn của Hedgehog. Tình huống khó khăn của Hedgehog là một khái niệm của Arthur Schopenhauer, nơi ông thể hiện sự chia rẽ của tình cảm. Khi Ikari ra khỏi nhà vì căng thẳng khi trở thành phi công Eva, anh ta và Katsuragi có một cuộc trò chuyện sâu sắc, anh ta quyết định ở lại để họ có thể nhìn nhau cùng một cách đồng cảm và hiểu biết.
Sự gần gũi mang lại tình yêu và sự thoải mái nhưng cũng đem theo mặt trái - đau khổ và khổ sở. Ikari muốn có sự gần gũi đó với mọi người nhưng không muốn đối mặt với sự không thoải mái và phiền toái, điều này thể hiện quan điểm rằng tình cảm là một thử thách và để đạt được sự gần gũi đó với ai đó, bạn phải chấp nhận một số đau khổ. Triết gia Schopenhauer cũng đưa ra ví dụ tương tự về những con nhím mong muốn sự gần gũi trong một ngày lạnh giá, nhưng lại cảm thấy đau khi chúng tiếp xúc, do đó, cuộc sống vẫn là đáng quý dù trải qua đau đớn.
Anno thường nhấn mạnh những tác động tiêu cực của chủ nghĩa trốn tránh trong Neon Genesis Evangelion. Anno dùng Ikari để cho rằng việc trốn tránh không giải quyết được vấn đề. Bạn phải tự giải quyết vấn đề của mình và nhận ra rằng cuộc sống có đầy đủ đau khổ nhưng cũng có những khoảnh khắc đáng trải qua.
Khái niệm này đồng hành với thuyết hiện sinh, một khái niệm được Gabriel Marcel, một triết gia người Pháp, đặt ra, cho rằng bạn là người quyết định cuộc sống của mình diễn ra như thế nào và bạn có tự do ý chí để xác định cách sống của mình. Nó luận rằng cuộc sống nên được sống một cách chân thực là một nguyên lý chủ chốt của chủ nghĩa hiện sinh. Ikari thực hiện những gì anh ta đã nói và gần như bỏ qua quyền tự do lựa chọn của bản thân, điều này thúc đẩy anh ta tìm kiếm ý nghĩa và vị trí riêng của mình trên thế giới.
Bên cạnh đó, ông tuân theo khái niệm 'đức tin xấu' của Jean-Paul Sartre trong chủ nghĩa hiện sinh, nơi mọi người tuân theo bất kỳ điều gì họ được nói dưới sức ép. Dù việc thực hiện những gì bạn được hướng dẫn và người khác hướng dẫn suốt cuộc đời dễ dàng nhưng bạn nên sống theo cách bạn muốn và làm những điều tốt nhất cho bản thân trong khi tìm kiếm sự hài lòng.
Neon Genesis Evangelion cũng khám phá sâu sắc tâm lý học và triết học Freud. Một ví dụ điển hình là Thanatos, Thanatos giải thích rằng mục tiêu của cuộc sống là cái chết. Một nhân vật khác là Ayanami, Ayanami giải quyết vấn đề này bằng cách tự tử dẫn đến cái chết và tự hủy diệt mặc dù cô biết mình là một bản sao có thể thay thế và cuối cùng mất đi ý thức về bản thân. Soryu giống như Ikari chỉ điều khiển robot của mình, Eva Unit 02, để được khen ngợi và thể hiện trước mặt người khác nhằm che giấu sự tự căm thù của mình.
Cô ấy mong muốn sự gần gũi nhưng không thể, vì điều đó chỉ đem đến đau đớn cho mẹ, cha và Ikari. Nhưng ở cuối cùng, trong 'End of Evangelion', cô ấy quyết định ôm Ikari, đặt bàn tay lên má anh. Họ chọn cuộc sống cho riêng mình, không phải vì ai khác nữa (một sự thống nhất mà không còn sự cô đơn). Khi kết thúc, những nhân vật quyết định trải nghiệm cuộc sống theo ý muốn và kiểm soát sự lựa chọn của họ.
Đặc điểm của series vẫn tiếp tục để lại dấu ấn cho đến ngày nay, là một trong những bộ anime nổi tiếng và được đánh giá cao nhất mọi thời đại. Trong hơn hai thập kỷ, biểu tượng này đã góp phần tạo ra ảnh hưởng lâu dài trong văn hóa đại chúng của Nhật Bản. 'Neon Genesis Evangelion' có thể kích thích trí thông minh của mọi đối tượng và làm cho anime trở thành một công cụ hiệu quả để thảo luận về các chủ đề có ý nghĩa và triết học. Anime này thực hiện một sứ mệnh tuyệt vời trong việc thể hiện cảm xúc và ý tưởng triết học suốt series.
Dĩ nhiên, điều khiến 'Neon Genesis Evangelion' hấp dẫn không chỉ là việc tích hợp những cảm xúc phức tạp và suy tư sâu sắc vào hoạt hình. Điều này đã thay đổi mãi mãi cách thức phê bình cuộc sống và những cuộc chiến của nó, khẳng định rằng cuộc sống đáng sống, bất kể những khó khăn.