Nét đẹp của các nhân vật Tnú, ông Mết, Dít, bé Heng

  I. KHỞI ĐẦU

       - Trong các tác phẩm Đất nước đứng lên và Rừng xà nu, thuộc sách Văn học 12, tập Một, được đánh giá là: “Đây là những bản anh hùng ca về cuộc đấu tranh của nhân dân Tây Nguyên, là bức tranh chân thực về hai cuộc chiến dân tộc chống Pháp và chống Mỹ”. Nguyễn Trung Thành (Nguyên Ngọc) đã thành công trong việc vẽ lên những nhân vật anh hùng, là biểu tượng của thời đại và đậm chất Tây Nguyên.       

         Hãy phân tích vẻ đẹp của các nhân vật nổi bật trong bối cảnh hùng vĩ của Rừng xà nu: Tnú, cụ Mết, Dít và bé Heng.

   II. NỘI DUNG CHÍNH

       1. Nhân vật Tnú

   * Tác giả đã tạo hình Tnú bằng những đặc điểm tính cách độc đáo, phong phú của anh.

     a) Tnú luôn liên kết với cuộc cách mạng. Từ khi còn trẻ, Tnú đã tham gia vào việc nuôi giấu cán bộ và hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ liên lạc. Khi bị bắt, Tnú đã dũng cảm chịu đựng những đòn đánh tra tấn của kẻ thù. Sau khi trốn thoát, anh cùng cụ Mết tiếp tục lãnh đạo dân làng Xô-man làm gươm rựa chiến đấu chống lại kẻ thù.

     b) Tnú yêu quý quê hương. Sau khi trải qua ba năm chiến đấu, anh nhớ rõ từng cây cỏ, từng con đường, từng dòng suối, và xúc động khi nghe thấy tiếng chày cày cày, tiếng hát của phụ nữ và cô gái Strá, và cả những kỷ niệm về mẹ, về Mai, và về Dít từ những ngày thơ ấu.

       - Tình yêu thương gia đình của Tnú là vô bờ bến. Khi chứng kiến kẻ thù tàn ác dùng gươm sắt giết chết mẹ con Mai, nỗi đau của Tnú lên tới đỉnh điểm. Anh lao vào cuộc chiến với tiếng la hét hung dữ, và ôm chặt lấy mẹ con Mai với đôi tay mạnh mẽ như hai cánh lim.

     c) Đau đớn càng gia tăng, Tnú càng đầy căm hận với kẻ thù. Khi vợ con bị giết, lòng căm hận đã biến đôi mắt của Tnú thành hai cục lửa bùng cháy.

        Tình yêu và hận thù biến thành hành động. Tnú hét lên... Chính nỗi đau sâu lắng của Tnú đã thúc đẩy anh và cộng đồng của mình đứng lên tiêu diệt một đội quân giặc tàn bạo. Riêng Tnú dẫn đầu lực lượng để loại bỏ kẻ thù tàn nhẫn, bảo vệ quê hương và tự do cho làng mình. Trong thực tế của cuộc chiến, nhân vật nhận thức được, hiểu biết sâu sắc về kẻ thù và biến lòng căm thù cá nhân thành lòng căm thù của toàn bộ dân tộc.

     2. Nhân vật cụ Mết

       a) Cụ Mết là biểu tượng của truyền thống của làng Xô-man. Lịch sử chiến đấu của làng, qua lời kể của cụ, đã đi sâu vào tâm trí của các thế hệ. Cụ là sự liên kết giữa quá khứ và hiện tại, là người giữ lửa cho lịch sử của làng.

       b) Tấm lòng của cụ Mết với cách mạng không bao giờ phai mờ. Cụ đã nói: “Cán bộ là Đảng, Đảng còn, nước còn”. Trong những thời kỳ khó khăn, cụ đã cùng dân làng Xô-man, từ người trẻ đến người già, hỗ trợ và bảo vệ các cán bộ: không có một cán bộ nào bị giặc bắt hoặc giết trong rừng làng này trong năm năm đó.

       c) Cụ Mết là linh hồn của làng Xô-man. Chính ông đã dẫn dắt cộng đồng làng lên đấu tranh. Hình ảnh của ông, với ánh mắt sáng sủa và bộ ngực to lớn như cây xà nu, cùng với giọng nói mạnh mẽ như một lời mệnh lệnh, đã khích lệ dân làng nổi lên chống lại kẻ thù... như trong một trang sử anh hùng. “Đây là lúc chúng ta bắt đầu. Hãy đốt lửa!”...

         Từ đó, làng Xô-man trở thành một làng chiến đấu. Đó là sự đóng góp quan trọng của cụ Mết vào cuộc chiến giành lại quê hương.

     3. Nhân vật Dít

       a) Dít là biểu tượng của phụ nữ Tây Nguyên trong thời kỳ chiến đấu chống lại Mỹ, đã trưởng thành từ nỗi đau và nỗi khát khao tự do của dân làng. Khi làng Xô-man chuẩn bị chiến đấu và bị bao vây, cụ Mết và Tnú dẫn thanh niên ra rừng. Chỉ có Dít, con bé nhỏ, tinh ranh, bí mật bò ra ngoài để đem gạo cho cụ Mết, Tnú và thanh niên. Khi bị giặc bắt, Dít bị bắn, đạn chỉ cắt lưới tai, xước da, trượt quanh hai chân nhỏ... nhưng đôi mắt của cô vẫn nhìn kẻ thù một cách bình tĩnh...

          - Khi Mai bị giặc giết và Tnú rời đi, trong khi mọi người, kể cả cụ già, đang khóc vì cái chết của Mai và Dít vẫn im lặng, không nói gì cả, mắt tỏa sáng. Tất cả các chi tiết trên thể hiện sự kiên cường, sức chịu đựng phi thường của Dít, khả năng chịu đựng đau thương để nuôi dưỡng lòng căm thù. Như những con người đã khuất của làng Xô-man, Dít nuôi dưỡng sự căm hận dựa trên nhận thức sâu sắc về kẻ thù, với quyết tâm chiến đấu để tiêu diệt chúng.

        b) Dít rất yêu thương:

       Khi Tnú trở về làng, Dít đã là bí thư của chi bộ và là chính trị viên xã đội. Đôi mắt của Dít vẫn mở to, bình thản, trong suốt khi gặp Tnú. Dù rất vui mừng trong lòng, Dít vẫn thực hiện trách nhiệm kiểm tra văn bản của anh. Sau đó, từ việc gọi Tnú là đồng chí, Dít chuyển sang gọi anh là anh, xưng em tự nhiên, như em gái nhỏ của Mai và Tnú từ ngày xưa và thể hiện sự gần gũi: “Anh về sao chỉ ở một đêm thôi? (...). Cả làng em ai cũng nhớ anh mãi”.

     4. Nhân vật bé Heng

      a) Khi Tnú ra đi, bé Heng chỉ mới đến vai anh, chưa biết mang củi, chỉ đeo cái xà-lét nhỏ theo anh ra rẫy. Khi Tnú về, bé Heng đã trở nên trưởng thành, với cách ăn mặc và trang bị giống một người lính, một chiến binh trong làng. Làng Xô-man giờ đây trở thành một nơi chiến đấu và con đường vào làng phải qua hai cái dốc đứng chặn, hố chặn địch. Bé Heng đã đóng góp quan trọng vào việc thiết lập những công trình này và tỏ ra tự hào về thành quả đã đạt được.

   III. KẾT LUẬN

   - Nghệ thuật miêu tả nhân vật của Nguyễn Trung Thành thể hiện rõ nét riêng đầy cảm hứng của Tây Nguyên anh hùng. Nếu rừng xà nu là biểu tượng cho sự kiên cường của các thế hệ dân tộc Tây Nguyên, thì những nhân vật cụ Mết, Tnú, Dít, bé Heng là những cây xà nu thể hiện sự tiếp nối của các thế hệ dân làng Xô-man, được mô tả rất sống động.

    - Qua Rừng xà nu, chúng ta thêm hiểu biết và yêu quý đất nước và con người Tây Nguyên hơn. Họ đã đóng góp không ít vào cuộc chiến đấu chung để giải phóng dân tộc.