Nét độc đáo của Nghệ thuật trong bài Mưa của Trần Đăng Khoa

Bài luận: Phân tích Nghệ thuật trong bài Mưa của Trần Đăng Khoa

Một ví dụ về Nghệ thuật đặc sắc của bài thơ Mưa

Mẫu văn: Biến bài thơ Mưa của Trần Đăng Khoa thành đoạn văn xuôi

Trần Đăng Khoa, sinh năm 1958, quê ở huyện Nam Sách tỉnh Hải Dương, từng là một tài năng thơ vĩ đại bắt đầu nảy mình từ khi mới chỉ là một học sinh tiểu học.

Ngay từ thời kỳ trẻ trung của mình, khi tác giả chỉ mới chín tuổi, ông đã là một cây bút nổi tiếng trong giới thiếu nhi. Tập thơ đầu tay của ông đã được in năm 1968, ghi chép về góc sân và bức tranh khoảng trời. Bài Mưa, một tác phẩm xuất sắc, được rút từ tập thơ ấy, mang đến cho người đọc trải nghiệm của một cơn mưa rào trong một ngôi làng quê qua những nghệ thuật tinh tế của bài thơ.

Điều độc đáo ở bài thơ là tác giả không chỉ mô tả trực tiếp về cơn mưa với sấm, chớp, và nước mưa... mà chủ yếu là tập trung vào việc miêu tả hoạt động và trạng thái của các loài vật, cây cỏ, và con người trước và trong cơn mưa. Chính cách mô tả này giúp người đọc hiểu rõ hơn về cảnh tượng sinh động của cơn mưa.

Điểm độc đáo hàng đầu là nhà thơ đã tạo dựng hình ảnh sáng tạo, độc đáo và phát hiện mới mẻ nhưng vẫn duy trì độ chính xác:

Đám cỏ gà nhẹ nhàng khe kẹt giữa các nếp nhăn

Âm thanh thoang thoảng

Những bóng mảnh tre nhỏ

Nhấp nhô liên tục

Mở nhẹ mái tóc

Từ hình dáng của cây cỏ gà và những động tác êm đềm dưới làn gió, tác giả mơ tưởng ra hình ảnh tai cỏ gà như là người gỡ tóc để lắng nghe; trong khi những cành cây tre và lá tre bị gió thổi mạnh như một bó tóc của bụi tre, đang bị gỡ rối. Bài thơ nhiều hình ảnh khác liên tục xuất hiện, tạo nên sự thích thú cho người đọc. Không phải ai cũng có khả năng tưởng tượng như vậy, đó là sự liên kết tinh tế của tâm hồn trẻ thơ, mang lại hình ảnh đáng yêu đến như vậy!

Điểm độc đáo thứ hai nổi bật trong nghệ thuật mô tả của bài thơ là sự nhân hoá rộng lớn và chi tiết:

Chúa trời

Phục trang bằng bộ áo giáp đen mê đen

Bước ra chiến trường

Ngàn cây mía trải dài

Vũ khúc kiếm

Đội quân kiến nhỏ bé

Tiến lên chiến trường

Hình ảnh nhân hoá đã tạo nên bức tranh cuộc chiến dữ dội, với Chúa trời - mặc bộ giáp đen, đám mây đen che phủ bầu trời như lớp áo giáp của một vị tướng dũng cảm ra trận. Còn hàng nghìn cây mía với lá nhọn, xoay quanh như lưỡi kiếm sắc bén, biểu tượng cho chiến binh của một đội quân đông đảo. Kiến di chuyển đoàn tụ như đoàn quân hành quân khẩn trương.

Sự phép nhân hoá tại đây được triển khai thành công nhờ sự quan sát nhạy bén, sức tưởng tượng và khả năng liên tưởng mạnh mẽ của nhà thơ. Điều tài năng hơn cả là hình ảnh nhân hoá được 'liệt kê' liên tục mà không gây chán chường, tạo nên bức tranh Mưa sống động như thực. Người đọc có thể trực tiếp thấy và cảm nhận được.

Nét độc đáo thứ ba nằm ở nghệ thuật miêu tả con người trong bức tranh Mưa. Hình ảnh người cha cày cấy được xây dựng thông qua lối ẩn dụ sáng tạo. Dưới góc nhìn của Trần Đăng Khoa, người lao động hiện ra với hình ảnh mạnh mẽ, tư thế vững vàng giữa bối cảnh thiên nhiên hung dữ với sấm chớp của trận mưa, như một sức mạnh không khuất phục, vượt lên mọi thách thức để tỏ ra tự tin, chiến thắng.

Biệt đội sấm

Biệt đội chớp

Đội dầy mưa khắp bầu trời

Một tư thế hùng vĩ, mạnh mẽ. Như câu ca dao xưa ca ngợi:

Dưới trời mưa vẫn mặc trời mưa

Chồng tôi cày cấy, áo ướt nhưng tinh tươm.

Câu thơ của Trần Đăng Khoa hôm nay vẫn tỏ ra mạnh mẽ và tràn đầy tự tin, giữ nguyên vẻ hồn nhiên. Nó xây dựng hình ảnh con người với tầm vóc lớn lao, tư thế kiêu hãnh và sức mạnh mạnh mẽ, trở thành điểm nhấn giữa bức tranh thiên nhiên.

Sự đối lập giữa thiên nhiên và con người làm nổi bật vẻ đẹp của người lao động thường nhật (đang cày cấy) trước sức mạnh của cơn mưa rào. Tác giả tận dụng thiên nhiên như một bối cảnh để tôn vinh vẻ đẹp của con người. Liệu có phải thiên nhiên là nền tảng nâng cao vẻ đẹp của con người? Hay đó là do góc nhìn sáng tạo, độc đáo và thái độ trọng trách trong cách mô tả cảnh và con người tinh tế của tác giả. Bài thơ dù dài 63 dòng, nhưng có 59 dòng mô tả cảnh thiên nhiên, chỉ dành 4 dòng cuối cùng để miêu tả con người, nhưng con người vẫn hiện lên vô cùng đẹp mắt.

Thành công của bài thơ tả mưa đến từ cấu trúc và nhịp điệu thơ. Thể thơ tự do, với những câu ngắn từ một đến năm tiếng, nổi bật với nhiều câu ngắn. Trong bài chỉ có hai câu dài năm tiếng: câu 48 và câu 60, phần lớn là câu hai tiếng, và đặc biệt có đến 10 dòng thơ một tiếng. Các câu thơ ngắn, không đồng đều tạo ra nhịp điệu nhanh, mạnh mẽ, dồn dập, truyền đạt sinh động từng đợt mưa rào mùa hè dồn dập, dữ dội.

Mưa của Trần Đăng Khoa là kết tinh của những nét nghệ thuật đặc sắc, thể hiện qua sự quan sát và miêu tả tinh tế, khả năng liên tưởng phong phú của tác giả. Cách tác giả cảm nhận thiên nhiên ở bài thơ vừa hồn nhiên vừa sâu sắc. Bức tranh của bài thơ đã mô tả chính xác và sinh động cảnh mưa rào ở làng quê qua hoạt động và trạng thái của nhiều cảnh vật, loài vật, con người trước và trong cơn mưa.

Ngoài Nét độc đáo trong bài thơ Mưa của Trần Đăng Khoa, học viên cần tìm hiểu về các bài văn mẫu khác như Biến bài thơ Mưa thành đoạn văn xuôi hay phần Đánh giá về bài thơ Mưa của Trần Đăng Khoa để củng cố kiến thức Ngữ Văn.

Trong chương trình học Ngữ Văn lớp 6, Trẻ con thường mơ ước trở thành anh hùng như Thánh Gióng. Hãy tưởng tượng bạn mơ thấy Thánh Gióng và hỏi ông về bí quyết, xem ông sẽ gợi ý gì cho bạn? là một nội dung quan trọng mà bạn cần chuẩn bị kỹ lưỡng.

Khám phá chi tiết nội dung phần Soạn bài về Tính từ và cụm từ tính từ để nâng cao hiểu biết về môn Ngữ Văn lớp 6.