1. Những tác hại của thiếu máu
Khi lượng hồng cầu và huyết sắc tố giảm, việc cung cấp oxy cho các tế bào trong cơ thể bị giảm, gọi là thiếu máu. Đây là một tình trạng gây ra nhiều hậu quả nguy hiểm, bao gồm:
- Cảm giác mệt mỏi
Tình trạng thiếu máu nặng khiến cơ thể không đủ máu để hoạt động bình thường, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến các chức năng cơ thể. Điều này khiến người bệnh luôn cảm thấy mệt mỏi, không đủ sức để hoàn thành công việc hàng ngày. Ngoài ra, họ cảm thấy chóng mặt khi di chuyển, tham gia hoạt động vui chơi,...
Người mắc phải tình trạng thiếu máu luôn cảm thấy mệt mỏi, khó tập trung vào công việc
- Tình trạng thần kinh bị tổn thương, làm suy giảm trí thông minh
Ngược lại, những người mắc phải tình trạng thiếu máu gặp khó khăn trong việc tập trung và thường hay quên. Điều này là do khả năng tư duy và nhận thức của não bị giảm. Hậu quả của điều này làm giảm năng suất công việc, tổn thương hệ thống thần kinh.
- Sự cảm giác lúng túng trong vận động
Người mắc phải thiếu máu thường cảm thấy mệt mỏi, đau nhức ở chân tay, tê bì, làm cho khả năng vận động bị hạn chế. Ngoài ra, họ cũng thường gặp đau ở cổ, gáy, và xương sống, gây ra khó khăn trong việc di chuyển.
- Sự rối loạn về thị giác
Do không đủ máu cung cấp và cung cấp không đủ chất dinh dưỡng cho mắt, người mắc phải thiếu máu thường gặp phải sự giảm hoặc mất cân bằng về thị lực.
- Vấn đề về tim mạch
Vì thiếu máu, tim không nhận đủ lượng oxy cần thiết, dẫn đến tăng nhịp tim, cảm giác đau thắt, chóng mặt và hoa mắt. Thiếu máu kéo dài gây suy tim và suy nhiều cơ quan nội tạng khác, nguy hiểm nhất là gây tử vong.
- Thai kỳ đối mặt với nhiều rủi ro
Phụ nữ mang thai thiếu máu mức độ nghiêm trọng đặt cả mẹ và thai nhi vào nguy cơ cao, không chỉ khiến họ thiếu dinh dưỡng mà còn tăng khả năng sinh non, hội chứng băng huyết và suy dinh dưỡng thai nhi,...
- Tình trạng tử vong
Thiếu máu nặng có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm đến tính mạng. Bệnh thiếu máu cấp tính làm mất máu quá nhiều và quá nhanh, tăng nguy cơ tử vong.
2. Để hỗ trợ tăng lượng máu trong cơ thể, cần ăn những gì?
2.1. Nhóm chất cần bổ sung cho người mắc phải thiếu máu
- Thực phẩm giàu sắt
Trong việc bổ sung dinh dưỡng cho người mắc phải thiếu máu cần ăn gì, việc tăng cường chất sắt trong khẩu phần không thể phủ nhận vì hầu hết trường hợp thiếu máu đều do thiếu chất sắt. Việc bổ sung sắt từ thực phẩm không chỉ cung cấp dưỡng chất cho tế bào mà còn giúp giảm tình trạng thiếu máu. Các thực phẩm giàu sắt bao gồm: thịt đỏ, gan, nấm, mộc nhĩ,...
Nhóm thực phẩm giàu chất sắt nên được ưu tiên trong danh sách những gì cần ăn khi thiếu máu
- Thực phẩm giàu vitamin B
Các loại vitamin B12, B9, B6, B,... đóng vai trò quan trọng trong quá trình tạo hồng cầu và biệt hóa nguyên bào hồng cầu. Vì vậy, chúng cũng rất cần thiết đối với người bị thiếu máu. Trong nhóm này, có thể kể đến: trứng, rau xanh, đậu, măng tây, sữa và sản phẩm từ sữa, cá hồi, cá ngừ, hạt, hoa quả tươi,...
- Thực phẩm giàu vitamin C
Vitamin C giúp phòng ngừa thiếu máu hiệu quả và cũng tăng khả năng hấp thụ sắt, ngăn chặn viêm nhiễm, hỗ trợ sản xuất collagen,… Do đó, nó cũng là một phần không thể thiếu trong danh sách những gì cần ăn khi thiếu máu. Các loại trái cây như xoài, cam, cải xoăn, ổi, đu đủ, dâu tây,... là điển hình cho nhóm thực phẩm này.
2.2. Danh sách các thực phẩm cụ thể cho những người mắc phải thiếu máu
- Rau xanh sậm màu
Các loại rau màu xanh sậm như cải bó xôi, cải xoăn, cần tây, lá lốt, rau ngót, rau đay,... là nguồn cung cấp chất sắt nonheme đa dạng. Ngoài ra, chúng cũng cung cấp vitamin C và folate, giúp cải thiện quá trình hấp thụ sắt trong cơ thể.
- Các loại thịt
Hầu hết các loại thịt đều giàu chất sắt heme, giúp cơ thể hấp thụ sắt hiệu quả để sản xuất hồng cầu, hỗ trợ trong điều trị thiếu máu. Vì vậy, nếu không biết thiếu máu nên ăn gì, hãy nhớ bổ sung các loại thịt như: thịt bò, thịt lợn, thịt gà,...
- Hải sản
Hải sản, đặc biệt là những loại có vỏ, giàu chất sắt và folate, là lựa chọn tốt cho người mắc thiếu máu. Ngoài ra, hải sản còn cung cấp nhiều khoáng chất như photpho, canxi, kẽm,... có lợi cho sức khỏe xương. Các loại hải sản nên ăn bao gồm: tôm, cua, hàu, cá mòi, cá thu,...
- Các loại đậu
Đậu là nguồn thực phẩm giàu vitamin và chất sắt, đồng thời có giá thành phải chăng và dễ tìm kiếm, phù hợp với mọi người mắc thiếu sắt. Các loại đậu nổi tiếng như: đậu đen, đậu Hà Lan, đậu xanh, đậu nành,...
- Các loại hạt
Các loại hạt như hạt bí, hạt hướng dương, hạt điều,... có chứa nhiều chất sắt, là lựa chọn tốt cho những người mắc thiếu máu. Chúng có thể được thêm vào salad, hoặc ăn cùng với rau hoặc trái cây để có bữa ăn giàu dinh dưỡng, giúp cải thiện sức khỏe và tăng cường sức đề kháng cho cơ thể.
Các loại hạt cung cấp sắt và dinh dưỡng tốt cho người bị thiếu máu
- Trái cây giàu vitamin C
Nho, xoài, cà chua, chanh, cam, dâu tây, ổi,... chứa nhiều vitamin C là lựa chọn lý tưởng cho chế độ ăn gì khi thiếu máu. Việc bổ sung vitamin C tự nhiên từ trái cây giúp cải thiện hấp thụ sắt, tăng cường quá trình chuyển hóa chất trong cơ thể.
- Nho khô
Mặc dù nghe có vẻ lạ, nhưng thực tế nho khô chứa nhiều kẽm, sắt, photpho, canxi,... có lợi cho máu. Ngoài ra, nho khô còn giàu chất chống oxi hóa, kích thích sản sinh hồng cầu, từ đó ngăn ngừa thiếu máu hiệu quả.
- Sữa và các sản phẩm từ sữa
Sữa không chỉ cung cấp các khoáng chất cần thiết cho máu như photpho, sắt, canxi, magie, photpho,... mà còn giàu vitamin B12, C, A, có vai trò quan trọng trong việc duy trì sắt và hình thành hồng cầu, giúp cải thiện tình trạng thiếu máu.
2.3. Những điều cần chú ý khi bổ sung thực phẩm tốt cho máu
Khi lập kế hoạch dinh dưỡng cho người bị thiếu máu, cần chú ý đến các điểm sau:
- Tránh các món ăn tăng cường máu đồng thời tránh tiêu thụ các thực phẩm giàu dinh dưỡng gây cản trở và giảm sự hấp thụ sắt như cải bó xôi, ngũ cốc, sữa, đậu nành,...
- Không nên hút thuốc lá vì nó giảm hàm lượng vitamin cần thiết cho sự hấp thụ sắt và dinh dưỡng khác.
- Tránh uống trà hoặc cà phê khi ăn vì chúng có thể ảnh hưởng đến quá trình hấp thu sắt.
- Nên kết hợp thực phẩm giàu vitamin C và món ăn tăng cường máu, cùng với thực phẩm giàu protein để tăng cường hấp thụ sắt.