Mỗi nhân vật trong Tây Du Ký đều mang một thông điệp riêng. Đối với Trư Bát Giới, việc 'lười biếng' và 'ngốc nghếch' là cần thiết để đáp ứng yêu cầu.
Trong Tây Du Ký, một điều ít được lưu ý, đó là nếu không tính vai trò anh em trong nhóm của Đường Tăng, thì các thành viên còn lại đều có quan hệ vị trí thấp hơn Trư Bát Giới. Cụ thể, Tôn Ngộ Không là quan chăn ngựa, Sa Tăng là Quyển Liêm đại tướng, Bạch Long là Tam thái tử của Tây Hải Long Cung trong khi Trư Bát Giới là Thiên Bồng Nguyên Soái - chỉ huy hơn 8 vạn thủy binh tại Thiên Đình. Đây là vị trí cao nhất trong quân đội thiên giới.
Với một người giữ vị trí như vậy, về kỹ năng chiến đấu, kinh nghiệm và sức mạnh, không thể coi thường. Nhưng sau khi bị đày xuống kiếp lợn, dù sức mạnh vẫn còn nguyên nhưng lại trở nên... vô dụng, thậm chí đôi khi còn có những hành động làm tổn thương đồng đội không thể chấp nhận hơn nữa. Đặc điểm của Trư Bát Giới là mỗi khi sư phụ bị yêu quái bắt cóc, thay vì nghĩ cách giải quyết, ông luôn chỉ nói một câu duy nhất: 'Chúng ta chia đồ đạc thôi!'.
Điều này khiến khán giả nghĩ rằng Trư Bát Giới kém tài năng hơn Tôn Ngộ Không, không biết phép thuật, tư duy ngốc nghếch và sợ chết. Thực tế, Thiên Bồng Nguyên Soái đã tham gia nhiều trận chiến sinh tử nhưng lại sợ những yêu quái nhỏ bé đó?
Lời dạy của Quan Thế Âm và đức tu của Trư Bát Giới
Đúng là mọi người không thể có tất cả mọi thứ. Bát Giới, mặc dù tài năng, nhưng do tính cách kiêu căng và coi thường người khác cộng thêm sự nghiện rượu, đã phạm lỗi trước Hằng Nga và bị đày xuống hạ giới. Khi tái sinh thành lợn, Quán Thế Âm đặt tên là Ngộ Năng (hiểu biết về khả năng của mình) để nhắc nhở Bát Giới về sự kiêu căng của mình.
Trong suốt hành trình, Bát Giới đã giảm bớt sự xuất hiện, nhường lại ánh sáng cho sư huynh Tôn Ngộ Không, có lẽ một phần là bài học từ quá khứ, không muốn lặp lại tính kiêu căng, phẩm chất lãnh đạo của mình để tránh tạo ra thêm những sai lầm.
36 phép Thiên Canh, dù số lượng ít nhưng toàn bộ đều mạnh mẽ và đặc biệt.
72 phép thần thông của Tôn Ngộ Không thường là phép bổ trợ, như lên Thiên Đình, xuống Địa Phủ, không cần thở vẫn sống, trong khi phép có ảnh hưởng lớn đến người khác thì rất ít. Ngược lại, 36 phép của Trư Bát Giới tập trung vào trí tuệ, gây ảnh hưởng tinh thần của đối phương, phá hủy từ bên trong. Dù số lượng ít hơn, nhưng so với 72 phép Địa Sát của Tôn Ngộ Không, vẫn chưa thể biết là ai mạnh hơn, thậm chí một số phép thuật 'bá đạo' còn làm chao đảo thiên hạ, thậm chí cải tử hoàn sinh.
Trong cuộc gặp gỡ với Tông Ngộ Không, Trư Bát Giới đã sử dụng phép Oát Toàn Tạo Hóa để tạo ra một thế giới ảo, một cõi mộng mà không ai nhận ra mình đang mơ giữa đó. Tôn Ngộ Không cũng đã phải mắc kẹt trong cõi mộng này.
Bát Giới có khả năng cứu hồn người đã chết, biến mọi vật thành đá chỉ bằng một cử động, thay đổi ngũ hành, dự đoán tương lai, tráo đổi vạn vật trong vũ trụ - từ thần thánh, con người cho đến các loài thú vật hoặc yêu ma. Thậm chí những phép thuật còn lại cũng rất khủng khiếp, như đoạt hồn, triệu thiên binh vạn tướng, đại náo thủy cung... tất cả đều có thể thực hiện một cách nhẹ nhàng và dễ dàng. Là tiếc nuối khi trong Tây Du Ký 1986, Trư Bát Giới không thể trình diễn những phép thuật này cho người xem, trong khi Tôn Ngộ Không lại có quá nhiều cơ hội được biểu diễn.
Rõ ràng là so với các phép thần thông khác, phép của Trư Bát Giới có vẻ 'kỳ lạ' và 'khó tin' hơn rất nhiều. Nhiều người cho rằng, 72 phép Địa Sát của Ngộ Không chỉ là những kỹ năng thông thường, trong khi 36 phép Thiên Cang của Trư ảnh hưởng đến cả ngũ hành, tiên - yêu - ma đều không thoát khỏi. Tuy nhiên, nhiều người cũng nghĩ rằng phép thuật mạnh mẽ như thế cũng phụ thuộc vào người sử dụng, có lẽ tính cách của Trư Bát Giới khi bị đày xuống kiếp lợn không đủ để thực hiện?
Vai trò của Trư Bát Giới trong hành trình thỉnh kinh, bắt buộc phải 'lười' và 'ngốc' thì mới... đạt yêu cầu
Khi tạo ra chân dung 4 thầy trò Đường Tăng, Ngô Thừa Ân đã kết hợp vào đó hình ảnh tâm hồn của con người, biểu tượng cho bốn thuộc tính của tâm trí. Đường Tăng biểu hiện cho lòng từ bi, Ngộ Không biểu hiện cho sức mạnh và trí tuệ, Sa Tăng biểu hiện cho lòng nhẫn nại, còn Bát Giới là hiện thân của dục vọng. Tất cả tạo thành hình ảnh của một con người đầy đủ, bao gồm cả phần thú vị và phần đạo đức.
Nhiều người nghĩ rằng Trư Bát Giới thực ra không phải là yếu đuối, mà có thể được coi là 'biết điều', đã dự tính trước hậu quả, tránh được những sai lầm không đáng tiếc. Nhớ lại sự kiện ở Hoả Diêm Sơn, Ngộ Không thực sự là người thiếu thực tế, ham muốn chiến đấu, ham vinh quang, tin tưởng quá nhiều vào Ngưu Ma Vương và bị quá tự tin với Hồng Hài Nhi. Trong khi đó, Trư Bát Giới có vẻ thực tế hơn khi nói rằng: 'Ba năm chẳng tới sân, dầu quen cũng xa lạ, huống chi chuyện kết nghĩa cách 5, 6 trăm năm chẳng hề có thăm viếng mà nó chịu nhìn hay sao?'. Hơn nữa, Trư Bát Giới hiểu rõ về ngọn lửa Tam Muôi nên đã chạy trốn, còn Ngộ Không đã bị lửa làm tổn thương con mắt.
Nếu Bát Giới vẫn giữ phong thái vương giả, Thiên Bồng Nguyên Soái, mang tài năng và vị thế trước đây để ứng xử, hãy thử tưởng tượng ai sẽ là nhân vật chính trong cuộc hành trình này? Có người nóng giận thì phải có người kiềm chế, có người bồng bột thì phải có người biết 'sợ' và suy tính trước sau... nói cách khác, tính cách của Bát Giới trong Tây Du Ký luôn có giá trị riêng của nó. Đó cũng là lý do vì sao Trư Bát Giới sẽ mạnh mẽ và độc đáo, nhưng chỉ trong các bộ phim dành riêng cho hắn.