Buzz
.png)
Khá nhiều bạn trẻ bắt đầu công việc với tinh thần hăng hái nhưng kết thúc với sự mất hồn, bối rối tìm kiếm tương lai. Nếu vấn đề không phải là về khả năng hay kỹ năng, liệu có lẽ họ chưa nỗ lực đủ? Hay là chỉ cần nỗ lực là đủ?
Sinh ra trong thời đại công nghệ và toàn cầu hóa, thanh niên Việt Nam không bao giờ bị đánh giá thấp về khả năng học hỏi và lòng nhiệt huyết. Họ không chỉ học trong nhà trường mà còn biết rằng không có bữa ăn nào miễn phí và không có thành công nào đạt được mà không cần phải cố gắng. Tham gia các câu lạc bộ, hoạt động tình nguyện, làm thêm, thực tập trong các doanh nghiệp, sẵn lòng học hỏi và có được bảng kỹ năng ấn tượng,... Sự năng động của thế hệ trẻ đủ để làm ngạc nhiên và ghi điểm trong mắt những người đi trước và đồng thời gây ra sự e ngại.
Bất kể tình hình, lực lượng lao động tại Việt Nam vẫn được đánh giá là 'vàng' về số lượng nhưng chưa 'vàng' về chất lượng. Khá nhiều bạn trẻ bắt đầu với tinh thần hăng hái nhưng kết thúc với sự mất hồn, bối rối tìm kiếm tương lai. Nếu vấn đề không phải là về khả năng hay kỹ năng, liệu có lẽ họ chưa nỗ lực đủ?
Để giải đáp câu hỏi này, hãy khám phá và tự đặt cho mình 3 câu hỏi sau đây.
1. Bạn đã học cách chấp nhận những hạn chế của mình chưa?
Trong một thế giới không đảm bảo gì, hãy lựa chọn điều không chắc chắn nhưng đáng giá nhất. Niềm tin “mọi nỗ lực đều sẽ được đền đáp xứng đáng” trở thành phương châm được ca ngợi bởi sách tự lực (self-help), các khóa học và hội thảo dành cho giới trẻ, sinh viên.
Nỗ lực mang theo hình ảnh của một mục tiêu an toàn. Khi nỗ lực, chúng ta cảm thấy mình đang trở nên tốt đẹp hơn, bận rộn hơn, chăm chỉ hơn, sống trọn vẹn với tuổi trẻ và đảm bảo cho một tương lai an toàn. Chính vì vậy, chúng ta thường bỏ qua một điều quan trọng: Trên thế giới này, có những điều không phải chỉ cần cố gắng và nỗ lực là đủ.
Bạn không thể trở thành ca sĩ nếu giọng hát của bạn không có khả năng làm người nghe “gục ngã”. Bạn không thể trở thành một nghệ sĩ thị giác nếu không có gu thẩm mỹ tốt. Và bạn không thể làm cho người khác rung động chỉ bằng cách cống hiến và thể hiện tấm chân tình của mình.
Không phải lúc nào nỗ lực cũng có thể giúp ta vượt qua giới hạn, đặc biệt khi chúng ta không nhận ra tình hình thực tế của bản thân. Chấp nhận sự hạn chế mà không thể vượt qua là bước đầu tiên trong hành trình trưởng thành. Giới hạn là một phần của con người hiện tại của chúng ta.
Trước khi tiến lên, một người cần chấp nhận những phần xấu xí, yếu đuối nhất của bản thân. Các khẩu hiệu như “không có gì là không thể”, “nỗ lực để thành công”,... không phải là ánh sáng hy vọng mà chỉ là những lời nói tán thuyết hoặc để trốn tránh thực tại.
2. Bạn đang nỗ lực vì điều gì?
Trong cuốn tiểu thuyết “Alice ở xứ sở thần tiên”, có một đoạn như sau:
Một ngày kia, Alice đến một ngã ba đường và thấy chú mèo Cheshire đang ngồi trên một cành cây. Alice hỏi:
“Bạn có thể vui lòng cho tôi biết tôi nên đi theo con đường nào không?”
“Tùy thuộc vào ý bạn muốn đến đâu.” – Mèo trả lời.
“Đi đâu cũng được, tôi không quan trọng!” – Alice nói.
“Vậy thì bạn cứ đi đường nào cũng được!” – Mèo nói.
Như cùng Alice, không ít người vội vàng nỗ lực nhưng quên tự hỏi bản thân đứng ở đâu và muốn đến đâu. Nỗ lực giống như mũi tên, khi bắn ra không thể thu lại. Lựa chọn sai hướng, mũi tên bay càng nhanh, chệch hướng càng lớn. Nỗ lực không được đặt đúng chỗ chỉ phản tác dụng, mất nhiều hơn nhận được, thành quả không xứng đáng với công sức bỏ ra.
Khi kết nối mạng lưới trở nên dễ dàng hơn, tốt hơn hết là cố gắng trở thành chuyên gia trong một lĩnh vực thay vì trở thành một nhân viên đa nhiệm. Mỗi vị trí đều có yêu cầu riêng, bạn cần xác định rõ: Kỹ năng nào là bắt buộc để hoàn thành công việc? Kỹ năng nào là bổ trợ giúp bạn thực hiện công việc tốt hơn?
Thực trạng người trẻ 'tưởng biết tất cả mà không biết gì' có thể được lý giải như một hậu quả không tránh khỏi khi có tới 98,1% doanh nghiệp tư nhân Việt Nam là doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME - Small and Medium Enterprises). Các doanh nghiệp, tổ chức này thường ưu tiên ứng viên thông thạo nhiều kỹ năng, làm cho nhiều bạn trẻ 'lao mình' vào những khóa học hy vọng tăng cơ hội khi xin việc và làm việc.
Tuy nhiên, khi những SME này phát triển và phân công rõ bộ máy chuyên môn, thì tình trạng thừa 'Junior' (nhân viên non kinh nghiệm) nhưng thiếu 'Senior' (nhân viên có kinh nghiệm, hiểu biết và chuyên môn cao trong ngành) thường xuyên xảy ra.
Đừng cố gắng chịu đựng quá nhiều công việc hoặc cố gắng hoàn thành mọi thứ ở mức độ hoàn hảo vì vốn dĩ, không ai trong chúng ta có thể giỏi tất cả mọi thứ. Hãy nhớ, tìm hướng đi thay vì tìm đường. Cuối cùng, nỗ lực giải một bài toán sẽ không mang lại ý nghĩa nếu ta không hiểu rõ đề bài.
Bạn đang tự ép buộc bản thân không?
Không bao giờ là thừa khi dành thời gian để suy ngẫm, nhìn lại quãng đường đã qua, và nghiên cứu sâu vào bản thân. Hãy tự hỏi, liệu bạn thực sự hạnh phúc với công việc hiện tại và có sẵn lòng theo đuổi ngành nghề này suốt đời không? Dù bạn yêu thích công việc đang làm, liệu bạn có đủ phẩm chất và năng lực cần thiết không? Bạn có đang ép buộc hoặc bỏ bê bản thân không?
Ở tuổi trẻ, bạn có nhiều cơ hội để khám phá trước khi bước vào giai đoạn ổn định cuộc sống. Hãy thử sức ở những lĩnh vực bạn tỏ ra giỏi và tìm hiểu xem bạn thực sự phù hợp với đâu, như Penelope Trunk, tác giả của cuốn sách 'Brazen Careerist: The New Rules for Success', đã gợi ý, việc chuyển đổi công việc là một bước đi tốt cho sự nghiệp.
Nỗ lực là một phần không thể thiếu để có một tuổi trẻ đầy nhiệt huyết và đảm bảo cho tương lai. Tuy nhiên, đừng quá cố nếu bạn cảm thấy mình vượt quá khả năng. Giống như ép đứa trẻ lớp 1 giải tích lớp 12, cố gắng ép buộc bản thân đạt những mục tiêu không thực tế chỉ tạo ra áp lực và thất vọng.
Hãy chọn những mục tiêu thách thức nhưng vẫn phải biết rõ khả năng của bản thân. Nỗ lực là cần thiết nhưng đừng ép buộc bản thân quá mức. Hãy đi chậm nhưng chắc chắn và bạn sẽ bước đi mạnh mẽ trên con đường của mình.
