Giả sử Gia Cát Lượng không xuất hiện, liệu Lưu Bị có cơ hội cùng Ngụy và Ngô chia sẻ quyền lực trên thiên hạ?
Khi chính quyền Đông Hán trở nên yếu đuối, thiên hạ rơi vào cảnh hỗn loạn. Trải qua nhiều cuộc tranh đấu giữa các phe phái, cuối cùng thế chân vạc giữa ba thế lực mạnh nhất là Ngụy – Thục – Ngô đã hình thành.
Có nhiều quan điểm cho rằng, sự thành công của Thục Hán trong việc chia sẻ quyền lực trên thiên hạ chủ yếu nhờ vào sự đóng góp của Gia Cát Lượng, đặc biệt là cuộc chiến của liên minh Ngô chống lại nhà Tào.
Vậy nếu không có Gia Cát Lượng, liệu thế chân vạc có hình thành trong thời kỳ loạn lạc đó không?
Tình hình thế giới trước khi Gia Cát Lượng rời núi
Khi Quân Khăn Vàng nổi dậy, nhà Đông Hán suy yếu, các biến động này đã dẫn đến sự chia cắt và tranh chấp lãnh thổ Trung Nguyên bởi nhiều thế lực chư hầu khác nhau.
Vào năm 196, Tào Tháo mời Hán Hiến Đế về Hứa Đô, thành công trong việc lợi dụng Thiên tử để ra lệnh cho các vị lãnh đạo, bắt đầu cuộc hành quân mở rộng vùng lãnh thổ.
Năm 199, Viên Thiệu tiêu diệt Công Tôn Toản, chiếm được vùng Hà Bắc, mở rộng địa bàn và đấu tranh chống lại Tào Tháo.
Vào năm 200 sau Công nguyên, Tào Tháo đánh bại Viên Thiệu trong trận Quan Độ, thống nhất phương Bắc.
Cùng lúc này, Lưu Chương tại Ích Châu đang dẹp loạn, Trương Tú ở Nam Dương ủng hộ Tào, Lưu Biểu tại Kinh Châu theo dõi tình hình, còn Lưu Bị mất Từ Châu và bắt đầu khởi nghiệp từ đầu.
Đến năm 208, Gia Cát Lượng rời núi và hỗ trợ Lưu Bị. Dưới sự hướng dẫn của nhân tài này, Lưu Hoàng Thúc thành lập chính quyền Thục Hán.
Theo 'Long Trung đối sách' của Khổng Minh, việc quan trọng nhất đối với Thục Hán là chiếm được hai châu Kinh – Ích và thành công trong việc hợp tác với Ngô chống lại Tào.
Rất đáng tiếc khi sự kiện Quan Vũ qua đời tại Kinh Châu đã khiến Thục Hán mất đi khu vực chiến lược này và mọi thứ bắt đầu trở nên không như mong đợi.
Dù vậy, không ai có thể đánh giá thấp vai trò của Khổng Minh trong việc thúc đẩy sự hình thành thế chân vạc và giúp Thục Hán có cơ hội chia ba thiên hạ cùng Tào Ngụy và Đông Ngô.
Dù không có Gia Cát Lượng, thế chân vạc sẽ hình thành, chỉ là vấn đề thời gian
Tuy nhiên, nhiều người tự hỏi, nếu Gia Cát Lượng không rời núi và không giúp Lưu Bị, liệu thế chân vạc có được hình thành không?
Nhìn lại tình hình trước năm 208, ta thấy sự nghiệp của Lưu Bị đối diện với nhiều thách thức so với Tào Tháo và Viên Thiệu.
Ông đã dốc hết tâm huyết trong nửa cuộc đời, nhưng cuối cùng vẫn không có được mảnh đất. Chỉ khi nhờ vào sự giúp đỡ của Lưu Biểu ở Kinh Châu, Lưu Bị mới có được một miếng đất nhỏ tại Tân Dã.
Theo quan điểm của Qulishi, khi đến Kinh Châu, dù không có Gia Cát Lượng, việc Lưu Bị cùng với Tào Tháo và Tôn Quyền hình thành thế chân vạc cũng chỉ là vấn đề thời gian.
Vì việc đào tạo nhân tài là một trong những ưu tiên hàng đầu của các gia tộc tại Kinh Châu.
Trong số những tài năng này, có người sẽ tự nguyện theo Tào Tháo, nhưng cũng sẽ có những người chống lại ông.
Những người ủng hộ Tào Tháo sẽ dựa vào kiến thức sâu rộng của mình về tình hình hiện thời để đóng góp vào chiến lược, tạo nên một cộng đồng nhà chiến lược uy tín ở phương Bắc.
Trái lại, những người chống lại Tào Tháo sẽ cẩn thận khảo sát tình hình ở Kinh Châu và Ích Châu.
Khi tiếp xúc với sách lược ở đây, họ sẽ nhận ra rằng địa hình nguy hiểm tại khu vực này là một nền tảng lý tưởng để bảo vệ quân chính và nhân tài.
Ngoài ra, việc thiết lập liên minh với Ngô chống lại Tào là một phần quan trọng để chuẩn bị cho cuộc chiến dài hạn.
Vì vậy có thể nói, việc hình thành thế chân vạc và liên minh với Đông Ngô đã được Lưu Bị lên kế hoạch từ trước và cũng là điều mà nhiều nhà chiến lược sắc bén đã nhận ra.
Theo Qulishi, ngay cả khi thiếu Gia Cát Lượng, Kinh Châu vẫn có những tài năng khác có thể giúp đỡ Lưu Bị.
Họ sẽ tập trung vào việc hình thành thế chân vạc cho Thục Hán và chấp nhận liên minh với Ngô chống lại Tào như một phương hướng chiến lược không thể bỏ qua.
Do đó, ngay cả khi không có Gia Cát Lượng, khả năng hình thành thế chân vạc vẫn rất lớn.
Tuy nhiên nếu thiếu sự hỗ trợ của nhân tài này, việc Lưu Bị có thể vượt qua khó khăn đó vào thời điểm đó hay không vẫn là một ẩn số...
*Dịch từ nguồn tin quốc tế.