Nếu quá khứ, hiện tại và tương lai tồn tại cùng một lúc, liệu thế giới này có là thực tế hay chỉ là ảo?

Thuyết tương đối của Einstein đã giúp chúng ta nhận biết rằng thời gian và không gian có mối liên hệ và sự biến đổi của chúng phụ thuộc vào tốc độ quan sát.

Có thể người đã qua đời vẫn tồn tại trong vũ trụ không? Câu hỏi này có vẻ như một cốt truyện khoa học viễn tưởng, nhưng thực sự, đây là một câu hỏi khoa học nghiêm túc.

Trong vật lý, câu hỏi này tương đương với một vấn đề sâu sắc hơn: Quá khứ, hiện tại và tương lai có tồn tại không? Mặc dù nhiều người có thể nghĩ rằng ý tưởng này là không thực tế vì quá khứ đã diễn ra và tương lai chưa đến, chỉ có hiện tại là có thực. Tuy nhiên, theo thuyết tương đối của Einstein, thời gian và không gian có mối liên hệ và sự biến đổi của chúng phụ thuộc vào tốc độ quan sát.

Theo lý thuyết tương đối, thời gian sẽ chậm lại tương đối khi chúng ta di chuyển nhanh. Lý thuyết này tiết lộ bản chất của sự trôi qua của thời gian và cũng khơi gợi suy nghĩ của chúng ta về mối quan hệ giữa quá khứ, hiện tại và tương lai.

Một số nhà khoa học đã đề xuất khái niệm thời gian phi tuyến, theo đó quá khứ, hiện tại và tương lai có thể hiện ra theo thứ tự khác nhau đối với các quan sát khác nhau. Quan điểm này cho rằng thời gian không phải là tuyến tính mà giống như một chuỗi các bức ảnh chụp từng khoảnh khắc, mỗi bức ảnh tồn tại độc lập.

Để dễ hiểu hơn, chúng ta có thể so sánh với việc ngồi trong rạp chiếu phim và xem phim trên màn hình. Chúng ta cho rằng khung hình đang phát vào thời điểm này là hiện tại, chỉ có khung hình này là thực sự nên cả quá khứ và tương lai đều không tồn tại.

Thực tế, toàn bộ bộ phim, từ quá khứ đến hiện tại và tương lai, đều được lưu giữ trong cuốn phim. Nó diễn ra từng khung hình một, liên tục được chúng ta nhìn thấy và được ý thức của chúng ta nhận ra là hiện tại. Điều này có nghĩa là quá khứ và tương lai đều có thật, chỉ là chúng được chúng ta nhìn nhận và trải nghiệm theo những cách khác nhau. Để hiểu rõ hơn vấn đề này, chúng ta hãy tưởng tượng mỗi khoảnh khắc của vũ trụ như một bức tranh.

Từ sự kiện Big Bang cách đây 13,8 tỷ năm đến việc hình thành Dải Ngân hà, đối với chúng ta ngày nay, toàn bộ lịch sử của vũ trụ giống như một cuốn album ảnh khổng lồ, ghi lại trạng thái của vô số khoảnh khắc. Mỗi bức ảnh đại diện cho trạng thái của vũ trụ tại một thời điểm nhất định.

Bây giờ chúng ta cần đặt ra một câu hỏi đơn giản nhưng sâu sắc: Hiện tại là gì? Chúng ta có thể hiểu hiện tại là khoảnh khắc chúng ta đang trải qua, cũng như những sự kiện diễn ra ở nơi khác trong vũ trụ. Nó được tạo thành từ vô số khoảnh khắc kết hợp lại để tạo thành những gì chúng ta nghĩ là hiện tại.

Có thể nói hiện tại là bức tranh của vũ trụ tại một thời điểm nhất định. Nếu chúng ta giả định không gian và thời gian là tuyệt đối và thời gian trôi qua với tốc độ như nhau đối với mọi người, thì chúng ta có thể định nghĩa được hiện tại tuyệt đối. Theo giả định này, hiện tại là như nhau đối với mọi người quan sát trong vũ trụ. Bất kể bạn ở đâu trong vũ trụ, dù bạn ở trên Trái Đất, trên các hành tinh khác trong Hệ Mặt Trời hay ở các thiên hà xa xôi, hiện tại mà bạn trải nghiệm đều giống nhau.

Tuy nhiên, Einstein không đồng ý với quan điểm đó. Theo thuyết tương đối, các quan sát khác nhau trong các hệ tham chiếu khác nhau sẽ có thời điểm hiện tại khác nhau. Mặc dù tốc độ di chuyển của con người trên Trái Đất thấp và khoảng cách không gian ngắn, nhưng chúng ta có thể giả định mọi người trên Trái Đất đều ở trong “hiện tại” như nhau.

Tuy nhiên, điều này thay đổi khi chúng ta xem xét từ góc độ của một người nằm cách Trái Đất 10 tỷ năm ánh sáng. Giả sử có một người đang ngủ trên Trái Đất, đồng thời, người ngoài hành tinh cách Trái Đất 10 tỷ năm ánh sáng cũng đang ở trạng thái đứng yên. Trong trường hợp này, đồng hồ của họ sẽ tiến triển ở cùng một tốc độ, vì vậy hiện tại của họ là nhất quán.

Nếu người ngoài hành tinh bắt đầu di chuyển đến Trái Đất, sự di chuyển của họ sẽ làm chậm lại thời gian trôi qua. Điều này có nghĩa là đồng hồ của họ sẽ không còn di chuyển với cùng tốc độ nữa và hiện tại của họ sẽ không giống với hiện tại trên Trái Đất. Mặc dù tác động của người ngoài hành tinh là nhỏ và ảnh hưởng rất ít đến tốc độ thời gian, nhưng sẽ có sự chênh lệch rõ rệt về thời gian khi vượt qua khoảng cách khổng lồ 10 tỷ năm ánh sáng.

Điều này có nghĩa là 'hiện tại' của người ngoài hành tinh sẽ hơi nghiêng về quá khứ của Trái Đất. Nói cách khác, hiện tại mà người ngoài hành tinh nghĩ đến thực ra tương ứng với một thời điểm quá khứ nào đó trên Trái Đất. Vì vậy, đối với người ngoài hành tinh, thời điểm hiện tại của chúng ta chính là tương lai của họ.

Điều này cho thấy rằng đối với các quan sát khác nhau, tương lai là thực tế, trong khi những gì chúng ta coi là quá khứ đối với họ lại như đang diễn ra ngay bây giờ. Theo lý thuyết này, những gì chúng ta gọi là quá khứ, hiện tại và tương lai đều có thực đối với các quan sát khác nhau.

Cái này có ý nghĩa là những ai đã ra đi vẫn còn tồn tại trong mắt những người sống, một khái niệm khó tin nhưng lại đặt ra hàng loạt câu hỏi triết học sâu sắc về bản chất của thế giới chúng ta. Nếu quá khứ, hiện tại và tương lai đều tồn tại cùng một lúc thì liệu chúng ta đang sống trong một thế giới thực sự? Hay chỉ là một thế giới ảo?