Buzz
Trong các ý kiến tranh luận về tiêu đề Bắc Kim Thang, nghệ sĩ Trung Dân cho biết nếu bạn hiểu rõ câu chuyện đằng sau bài hát thì sẽ thấy nhiều điểm tương đồng với bộ phim.
Bài viết có spoil nội dung phim, xin độc giả cân nhắc trước khi đọc!
Bắc Kim Thang gây chú ý ngay từ cái tên vì đây là một bài đồng dao quen thuộc trong văn hóa Việt Nam lần đầu tiên được đưa lên màn ảnh rộng. Với những ai đã xem phim xong, hẳn đa phần sẽ thắc mắc NSX có đang lạm dụng một bài đồng dao nổi tiếng chỉ để thu hút sự chú ý hay không? Vì nó không liên kết nhiều với nội dung của phim.
Nói về vấn đề này, nghệ sĩ Trung Dân đã có lời giải thích vô cùng cặn kẽ, về cả bài đồng dao lẫn bộ phim Bắc Kim Thang có mối liên quan mật thiết với nhau.
Chú giải thích như thế nào về hình tượng 'chú bán dầu, chú bán ếch' và 'chim le le - bìm bịp' ở bài đồng dao Bắc Kim Thang?
Bắc Kim Thang không chỉ là một câu chuyện phổ biến mà còn là một cái nhìn sâu sắc về cuộc sống và xã hội từ góc nhìn của một phụ nữ trong tầng lớp cao. Thiện Tâm, nhân vật chính, liên kết câu chuyện của mình với một bài hát đồng dao phổ biến: “Bắc kim thang cà lang bí rợ, cột qua kèo, kèo qua cột, chú bán dầu qua cầu mà té, chú bán ếch ở lại làm chi, con le le đánh trống thổi kèn, con bìm bịp thổi tò tí te tò te”. Mặc dù ít người hiểu, thực chất câu chuyện trong bộ phim Bắc Kim Thang khi liên kết với bài hát này sẽ rất thú vị.
Văn hóa Nam Bộ được thể hiện trong các bài hát vè của trẻ em ở quê, sau đó được người lớn tổng hợp thành một phần của văn hóa miền sông nước Nam Bộ. Câu chuyện kể về một mối quan hệ bạn bè giữa một người bán dầu và một người bán ếch, họ thể hiện sự gắn kết và sự chia sẻ. Khi họ đi bẫy ếch, họ chứng kiến con le le và con bìm bịp tranh nhau mồi và hai con đều rơi vào bẫy. Bài học đầu tiên là về sự tranh giành, mà nếu không cẩn thận thì sẽ gặp phải hậu quả.
Khi hai con vật này bị bắt, người bán ếch muốn giết chúng nhưng sau đó thấy chúng quá thảm, nên lại buông. Bạn biết về con le le và con bìm bịp không? Con le le giống như con vịt, trong khi con bìm bịp tựa như con quạ, nó đưa rắn về tổ để cho các con khác ăn. Tiếng kêu của nó là dấu hiệu cho nhiều thứ, vang và chính xác, khi nó kêu thì nước lớn, nước rồng cũng vậy. Trong văn hóa nông nghiệp, người nông dân sử dụng con bìm bịp để đoán trước thời tiết. Tuy nhiên, con le le thì nhát và nhỏ, thấy người là sẽ bay đi.
Trong phần tiếp theo của câu chuyện, khi hai con vật được giải thoát, người bán ếch vẫn ở lại bình thường. Trong một giấc mơ, chú le le và chú bìm bịp cảnh báo rằng “Ông ơi, dưới cái cầu mà ông và ông bán dầu đang bán có 2 con ma muốn giết ông và ông bán dầu, sự kiện này sẽ xảy ra trong vòng 7 ngày tới nên ông cần phải cẩn thận”. Người bán ếch sợ hãi và chạy qua kể cho người bán dầu nghe. Vì ông bán dầu từng phúng tiền cho người mẹ hoặc người cha đã mất, nên ông bán ếch cảm kích.
Do đó, ngay cả khi ông bán dầu không tin, ông bán ếch vẫn cố gắng bảo vệ ông bằng cách tổ chức một buổi tiệc 7 ngày để tránh đi qua cây cầu. Tuy nhiên, vào ngày thứ 6, ông bán dầu vẫn đi qua cây cầu và rơi chết. Ông bán ếch biết điều này, nhưng chỉ vào ngày thứ 7 mới dám qua để lấy xác bạn mình. Trong buổi tang lễ, con le le và con bìm bịp đến khóc thay cho ông bán dầu, tạo ra một không khí ma mị, làm cho việc đánh trống thổi kèn chỉ là một cách cường điệu.
Bắc Kim Thang không chỉ là một bài hát đồng dao trẻ em mà còn chứa đựng rất nhiều bài học về tình bạn và sự tranh giành được kể qua cách viết ma mị. Tương tự, trong bộ phim, các nhân vật vì ham muốn cờ bạc mà dẫn đến hậu quả bi thảm.
Về hình tượng 'bắc kim thang cà lang bí rợ', chú có gì nói không?
Mọi người thường kết hợp 'cà - lang - bí - rợ” thành 'cà lang bí rợ”, khiến cho nó trở nên khó hiểu. Trong thực tế, mỗi yếu tố đều mang ý nghĩa riêng. “Cà” có thể là trái cà, “lang” có thể là khoai lang,... tất cả đều là những dây leo, “bắc kim thang” là hành động bắc cái thang lên cho những dây leo sống, sinh tồn, cộng hưởng. Đó cũng là một bài học đơn giản, dễ hiểu mà ông bà ta đã truyền dạy qua các câu đồng dao. Đó là một câu chuyện buồn, nhưng khi chơi đùa, chúng ta hát bài hát này trong bầu không khí vui tươi, chúng ta lại cảm thấy vô tư lắm. Con le le, con bìm bịp chính là biểu tượng của thiên nhiên, mà thiên nhiên cũng có thể tiên đoán số phận của con người. Sự kết nối giữa con người cũng là một bài học quý giá mà bộ phim rút ra từ câu chuyện này.
Quay trở lại với bộ phim Bắc Kim Thang, mối quan hệ trong gia đình đã phạm phải rất nhiều sai lầm như trọng nam khinh nữ. Họ không thể 'bắc kim thang” để tình cảm thăng hoa, họ phân ly với nhau, từ cha mẹ, vợ chồng cho đến anh em. Đó là một ngôi nhà bệ rạc, rượu chè be bét, từ danh giá, giàu có trở thành một đống tro tàn.
Ngoài việc giải thích ý nghĩa của bài đồng dao trong bộ phim Bắc Kim Thang, chúng tôi cũng đã có cuộc trò chuyện chân thành với NS Trung Dân về 30 năm hoạt động nghệ thuật. Cuộc phỏng vấn đầy đủ sẽ được công bố trong thời gian sớm nhất. Rất mong độc giả ủng hộ.
Bắc Kim Thang đang được chiếu tại rạp trên khắp cả nước.
