Ngành Thông

Ngành Thông (tên khoa học: Pinophyta), trong các tài liệu tiếng Việt cổ, còn được gọi là ngành Hạt trần (Gymnospermae), bao gồm các loài cây thân gỗ lớn hoặc trung bình, hiếm khi là cây bụi hoặc dây leo gỗ. Lá có thể có hình dạng vảy, kim, dải, ít khi là hình quạt, hình trái xoan hoặc hình lông chim.

Cơ quan sinh sản thường đơn tính, cấu tạo thành nón khác với hoa, gồm các lá bào tử xếp xoắn ốc hoặc vòng trên một trục ngắn dạng nón. Thụ phấn chủ yếu nhờ gió, hiếm khi nhờ côn trùng. Lá noãn mở không bao hạt, mang một hoặc nhiều lá noãn ở nách hoặc mép. Hạt có phôi thẳng, mang một hoặc nhiều lá mầm.

Gỗ của các loài thuộc ngành này tương đối mềm, chỉ có quản bào mà không có mạch gỗ và sợi gỗ.

Tiến hóa

Thực vật thuộc ngành Thông xuất hiện từ kỷ Devon trong đại Cổ Sinh, đạt đỉnh phát triển vào kỷ Than đá và kỷ Permi, sau đó giảm dần từ kỷ Tam điệp trong đại Trung Sinh. Hiện nay, nhiều loài đã tuyệt chủng hoặc bị thu hẹp phân bố. Các mẫu hóa thạch của ngành Thông được tìm thấy có niên đại từ khoảng 300 triệu năm trước. Những loài còn tồn tại đến ngày nay cũng có hóa thạch có niên đại từ 60-120 triệu năm và được xem là thực vật cổ.

Hệ thống phân loại

Hiện nay, ngành Thông được phân loại thành khoảng 6-8 họ, với 65-70 chi và 600-650 loài, theo nhiều quan điểm khác nhau. Bảy họ chính thường được công nhận như trong biểu đồ bên phải. Tuy nhiên, một số phân loại gộp họ Cephalotaxaceae vào họ Taxaceae, trong khi một số khác công nhận Phyllocladaceae là một họ độc lập với Podocarpaceae (trong biểu đồ này, nó được gộp trong Podocarpaceae). Họ Taxodiaceae được xem là một phần của họ Cupressaceae, mặc dù trước đây từng được công nhận rộng rãi và vẫn có thể xuất hiện trong nhiều sách hướng dẫn thực địa. Một hệ thống phân loại mới dựa trên dữ liệu phân tử được trình bày trong bài báo của Christenhusz và cộng sự (2011).

Trước đây, ngành Thông được chia thành 7 bộ, nhưng sau khi kiểm tra gen, các bộ Taxales, Araucariales và Cupressales được sắp xếp vào bộ Thông (Pinales). Bộ Thông cùng với ba bộ khác là Cordaitales, Vojnovskyales và Voltziales cấu thành ngành Thông.

• Cây thông Giáng sinh là loại cây thông được trang trí để trưng bày trong dịp lễ Giáng Sinh, theo truyền thống của người Ki tô giáo.

Hình ảnh

Chú thích

Liên kết bên ngoài

• Coniferophyta trên trang Trung tâm Thông tin Công nghệ sinh học quốc gia Hoa Kỳ (NCBI).
• Coniferophyta (TSN 18024) trên Hệ thống Thông tin Phân loại Tích hợp (ITIS).
• Ngành Thông trên Encyclopedia of Life