Trong bối cảnh cắt giảm chi tiêu và cơn sốt 'khuyến mãi' xảy ra liên tục suốt năm, liệu những ngày lễ mua sắm như Lễ Độc Thân hay Black Friday còn thu hút như xưa không?
Lễ Độc Thân (Singles Day) - một ý tưởng ra đời từ năm 2009 của Alibaba đã trở thành ngày hội mua sắm trên toàn quốc tại Trung Quốc và có thể nói là lớn nhất thế giới - được tổ chức vào ngày 11/11 hàng năm, với ý nghĩa của bốn số 1 giống như bốn người độc thân đứng bên nhau.
Đọc các báo nước ngoài và phương tiện truyền thông Trung Quốc về sự kiện 11/11 (hay còn gọi là Double 11) năm nay, có thể thấy như là hai thế giới song song không nói về cùng một vấn đề. AFP ngày 12/11 trích dẫn lời của Jacob Cooke - CEO của một công ty tư vấn thương mại điện tử có trụ sở ở Bắc Kinh - cho biết Lễ Độc Thân đã 'mất đi sức hút' vì nhiều lý do: bán hàng trực tiếp qua mạng ngày càng phổ biến hơn, và các sự kiện mua sắm diễn ra suốt năm, người tiêu dùng không cần phải chờ đến một ngày nhất định mới có thể mua hàng giảm giá.
Đây là năm thứ hai liên tiếp mà cả hai ông lớn này không công bố doanh số của 'Lễ Độc Thân'. Tạp chí tài chính Barron's của Mỹ ngày 13/11 nhận định rằng 'tăng trưởng có vẻ như đã chững lại' ở cả hai, và dù họ tuyên bố kết quả là khả quan, 'điều đó không phải là một chiến thắng cho (sự phục hồi) của kinh tế Trung Quốc'.
Thời báo Toàn Cầu tự nhiên nói khác. Trích ước tính của một công ty dữ liệu độc lập, tờ này cho biết tổng khối lượng giao dịch bán hàng (GMV) của các nền tảng thương mại điện tử lớn đã tăng 2,08% lên 1,14 nghìn tỷ nhân dân tệ (156 tỷ USD) so với tỷ lệ tăng trưởng 2,9% của năm trước. Ngoài ra, Cục Bưu điện Quốc gia Trung Quốc thông báo họ đã thiết lập kỷ lục mới khi xử lý 639 triệu bưu kiện trong 'Ngày Độc Thân', tăng gấp 1,87 lần so với số lượng bình thường.
Nếu theo quan điểm phương Tây về việc 'dìm hàng' đại hội mua sắm của Trung Quốc, thì họ sắp phải đối mặt với sự chú ý, vì Black Friday - ngày thứ Sáu ngay sau ngày Lễ Tạ Ơn, năm nay là ngày 24 tháng 11 - đang đến gần. Một khảo sát gần đây trên 1.200 người trưởng thành của YouGov cho thấy 52% người tiêu dùng Mỹ có ý định 'nói không' với Black Friday năm 2023; trong số này, có 24% đã tham gia mua sắm trong dịp này năm trước.
Những người này dường như sẽ đợi đến cuối năm để mua sắm với các nhà bán lẻ giảm giá mạnh hơn - Pamela N. Danziger viết trong Forbes vào ngày 13 tháng 11, kèm theo nhận định: Black Friday đã không còn quá hấp dẫn nữa. Cái này phản ánh lời tự nhận của Mỹ 'chúng tôi nói về chúng tôi', và truyền thông Trung Quốc không cần phải nói gì thêm.
Một xu hướng đáng chú ý hơn là các thương hiệu, chuỗi cửa hàng không tham gia vào Black Friday, giữa cả thị trường siêu khuyến mãi quanh năm. Lý do, theo BBC, có thể là vì duy trì hình ảnh, giá trị thương hiệu, vì đạo đức kinh doanh, hoặc đơn giản là vấn đề kinh tế.
Các thương hiệu đang tập trung vào môi trường, trách nhiệm xã hội sẽ 'không thoải mái tham gia vào một ngày hoặc một chương trình khuyến mãi chỉ để thúc đẩy tiêu dùng không cần thiết' - Lisa Hutcheson, giám đốc điều hành chiến lược bán lẻ tại J.C. Williams Group (Canada), giải thích. Tương tự, các thương hiệu sang trọng sẽ không muốn tham gia ngày hội siêu khuyến mãi vì điều này có thể làm mất đi giá trị thương hiệu.
David Soberman, giáo sư marketing tại Trường quản lý Rotman Đại học Toronto, cũng đồng tình rằng đây là quyết định đúng, để tránh có tác dụng phản tác dụng: những khách hàng trung thành của thương hiệu có thể mất sự hứng thú mua sắm nếu cửa hàng đông đúc với những người mua đồ giá rẻ.
Không tham gia đôi khi mang lại nhiều hơn là mất đi. Trong mùa Black Friday này, REI, một chuỗi cửa hàng thời trang ngoài trời, sẽ đóng cửa 181 cửa hàng và 16.000 nhân viên, bao gồm cả nhân viên văn phòng và nhân viên kho, sẽ được nghỉ ngơi. Điều này đã trở thành 'truyền thống' của công ty từ năm 2015.
Ben Steele, giám đốc phụ trách khách hàng, nhớ lại rằng quyết định của REI không tham gia Black Friday 2015 đã giúp thương hiệu xuất hiện đến 7 tỷ lần trên các phương tiện truyền thông - từ truyền hình, đài phát thanh, báo in, trang web đến các nền tảng khác.
'Nhiều người biết về REI và điều làm cho chúng tôi trở nên độc đáo, đặc biệt và khác biệt trong thời điểm đó' - Steele nói về việc nhận được nhiều hơn là mất đi.