Đề bài: Trong tác phẩm 'Người lái thuyền trên dòng sông Đà' của Nguyễn Tuân, một quan điểm cho rằng: 'người lái thuyền là một nghệ sĩ tài hoa'. Một quan điểm khác nhấn mạnh: 'Người lái thuyền là một lao động bình thường.'
Nghệ sĩ lái thuyền là một tài hoa vượt trội (điểm cao)
B. MỞ ĐẦU
A. Dẫn nhập
- 'Nguyễn Tuân đóng vai trò quan trọng trong việc định nghĩa người nghệ sĩ tài hoa' (Nguyễn Minh Châu). Toàn bộ cuộc đời cũng như gần 5000 trang viết của ông đã tạo nên một 'huyền sử' - huyền sử của một người chơi một mình với cuộc đời.
- 'Người lái đò trên sông Đà' được coi là một trong những thành tựu xuất sắc nhất của 'Tùy bút sông Đà'. Với mong muốn khám phá 'vẻ đẹp và ý nghĩa của tâm hồn vùng Tây Bắc' - 'những giá trị đã được thử thách' (Đi mở đường), Nguyễn Tuân đã viết ra bản hành ca về cuộc sống của con người và thiên nhiên Tây Bắc với nhiều đặc điểm mới lạ.
B. THÂN BÀI
1. GIẢI THÍCH Ý KIẾN
- Nghệ sĩ tài hoa là những người có trái tim đầy cảm xúc trước mọi khía cạnh của cuộc sống và có khả năng biểu lộ những cảm xúc đó thông qua các phương tiện nghệ thuật đặc biệt. Trong ý kiến trên, người nghệ sĩ tài hoa được hiểu là người đạt đến trình độ chuyên môn cao và có cuộc sống tinh thần sâu sắc như một nghệ sĩ.
- Người lao động thông thường là những người làm việc một cách im lặng, không nổi tiếng, giống như hàng ngàn lao động khác trong sự phát triển và xây dựng đất nước.
=> Khẳng định hai ý kiến trên bổ sung cho nhau, hoàn thiện hình ảnh, tính cách của người lái đò trên sông Đà.
2. CHỨNG MINH- BÌNH LUẬN Ý KIẾN
* Ông lái thuyền - một nghệ sĩ tài hoa
- Ông lái thuyền có tính cách rộng lượng, mê thách thức, dũng cảm, liều lĩnh.
- Ông hiểu biết sâu rộng về chiến thuật của dòng sông và những tảng đá như một nghệ sĩ lão luyện, mạnh mẽ.
- Cuộc vượt thác nguy hiểm đã chứng minh khả năng tài hoa nghệ sĩ của một 'tay lái điêu luyện':
+ Trong vòng vây đầu tiên, dòng sông Đà giăng ra nhiều cạm bẫy. Ông lái thuyền gặp phải sóng thác dữ dội. Nhưng với tinh thần dũng cảm, ông chỉ huy sáu thủy thủ bơi chèo, chiến thắng một trận đánh đầy nguy hiểm.
+ Trong vòng vây thứ hai, sông Đà thay đổi chiến thuật. Ông lái thuyền am hiểu chiến lược của dòng sông và tảng đá, xác định chính xác địa điểm xuất phát và chiến thắng một trận đối đầu ở cửa giữa.
+ Trong vòng vây thứ ba, sông Đà tiếp tục thay đổi chiến thuật, cả hai bên đều là cửa tử. Ông lái thuyền lao thẳng vào, xuyên thủng cửa giữa. Thuyền trôi như một mũi tên tre qua dòng nước, điều khiển mạnh mẽ, trôi chảy tự nhiên. Cuối cùng, thác cũng qua đi.
* Ông cũng là một người lao động thông thường:
- Ông lái thuyền sinh ra ở bờ sông Đà và đã liên kết mạnh mẽ với nghề lái thuyền như bao người khác ở nguồn sông Đà hùng vĩ.
- Cuộc sống tâm hồn giản dị: không nói nhiều về thành tích; dù đi đâu cũng luôn ghi nhớ về ruộng đồng, làng quê.
* Nghệ thuật thể hiện:
- Sử dụng ngôn ngữ phong phú, sáng tạo và tài hoa; kết hợp kể chuyện với mô tả tỉ mỉ và đặc sắc, nghệ thuật vẽ nên hình ảnh nhân vật độc đáo, sáng tạo.
- Sử dụng phương pháp so sánh, nhân hóa và liên tưởng độc đáo, thú vị; ứng dụng kiến thức từ nhiều lĩnh vực văn hóa, nghệ thuật giúp mô tả cuộc sống hào hùng và thể hiện vẻ đẹp tinh thần của nhân vật.
C. KẾT BÀI:
- Thông qua việc nhìn nhận hình ảnh của ông lái thuyền, có thể thấy rằng, ông là một nghệ sĩ tài hoa trên dòng sông; đồng thời, cũng là một người lao động giản dị thông thường.
- Hai quan điểm không trái ngược nhau mà bổ sung cho nhau đem lại cái nhìn đầy đủ, toàn diện về nhân vật.
Ông lái thuyền là một nghệ sĩ tài hoa - mẫu 1
Cả hai nhận định trên đều chính xác, mặc dù ban đầu chúng dường như trái ngược nhau, nhưng không, chúng bổ sung cho nhau, chúng là hai mặt của một tờ giấy. Trong ông lái thuyền là hiện thân của người nghệ sĩ tài hoa trong con người lao động hàng ngày.
Nhưng ông lái thuyền không chỉ là người lao động thông thường, ông còn là một con người trí dũng, tài hoa, ông là nghệ sĩ trong nghề nghiệp của mình. Và để tôn vinh tài năng của ông lái thuyền, Nguyễn Tuân đã tạo ra ba chặng vượt thác đầy thử thách, đó là cuộc chiến không khoan nhượng giữa con người và dòng sông. Không gì khác, nhà văn đã đặt con người vào môi trường chiến trận để thể hiện phẩm chất của người lái thuyền.
Trong chặng vượt thác lần thứ nhất, Sông Đà trở thành kẻ thù số một của con người. Cuộc chiến giữa hai bên diễn ra ác liệt. Đá biết sử dụng chiến thuật thủy chiến, lập bố trận để vây hãm con thuyền. Trong khi ông lái thuyền tuổi đã bảy mươi chỉ cầm một chiếc sào làm vũ khí, con thuyền của ông quá nhỏ bé trước sóng nước. Tuy nhiên, ông đã thể hiện sự tài hoa, trí dũng và kinh nghiệm chèo thuyền của mình. Ông kiên cường vượt qua mọi thách thức, đưa ra tiếng chỉ huy tỉnh táo để vượt qua thạch trận đầu tiên.
Để tôn vinh tài năng chèo thuyền của ông, Nguyễn Tuân tiếp tục xây dựng chặng vượt thác thứ hai. Sông Đà trở nên ranh mãnh và nham hiểm hơn. Trong một tình huống nguy cấp, ông đã thể hiện sự tài hoa và trí dũng của mình. Ông luôn sáng suốt và mưu trí quyết liệt để chinh phục dòng thác manh động, độc địa.
Trong cuộc giao tranh thứ ba, ông lái thuyền đã chuyển từ thế thua sang thế thắng, mặc dù dòng nước của sông Đà trở nên dữ dội và điên cuồng hơn nhiều lần. Sự sống của ông thuyền rất mong manh, nhưng trong bối cảnh giữa sự sống và cái chết, tài nghệ chèo thuyền của ông thuyền càng trở nên tuyệt vời. Ông liều mình chọc thủng qua cửa đá và chiến thắng vinh quang. Ngôn ngữ miêu tả của Nguyễn Tuân rất súc tích nhưng nhẹ nhàng, khiến người đọc cảm nhận được như ông lái thuyền đang lướt trên băng nghệ thuật và ông chính là người nghệ sĩ trên đó.
Tóm lại, ông lái thuyền trong tác phẩm “Người lái thuyền sông Đà” thể hiện đồng thời vai trò của một nghệ sĩ tài hoa và một người lao động bình thường trong thời đại mới. Nguyễn Tuân đã phác họa một chủ nghĩa anh hùng mới trong cuộc đua xây dựng chủ nghĩa xã hội, thể hiện sự kết hợp giữa tài năng nghệ sĩ và sự giản dị của những người lao động thông thường.