Vincent van Gogh và Hành Trình Khám Phá Cà Phê Đường Phố Trong Bóng Đêm
Vincent van Gogh, tên đầy đủ Vincent Willem van Gogh, là một trong những tài năng lớn của phong trào Hậu Ấn Tượng, bên cạnh Paul Cézanne, Georges Seurat. Mặc dù sự nghiệp hội họa của ông chỉ kéo dài mười năm, Van Gogh đã để lại hơn chín trăm tác phẩm và vô số bản phác thảo.
Giống như các họa sĩ Hậu Ấn Tượng khác, ông có phong cách hội họa sôi động với bảng màu sặc sỡ và nét vẽ linh hoạt, tinh tế. Tuy nhiên, Vincent van Gogh chỉ bắt đầu phát triển những kỹ thuật này vào năm 1886, sau khi tiếp xúc với phong cách Hậu Ấn Tượng.
Cũng vào thời gian này, Van Gogh đã chuyển đến Paris để sống cùng em trai và tình cờ khám phá nghệ thuật Nhật Bản. Ông rất ấn tượng với các tác phẩm của phương Đông, đặc biệt là cách sử dụng màu sắc, và ông đã tích hợp điều này vào sự nghiệp hội họa của mình sau này.
“Tất cả các tác phẩm của tôi đều mang dấu ấn của nghệ thuật Nhật Bản” – Van Gogh viết trong một lá thư gửi em trai vào tháng Bảy năm 1888
Sau năm năm lưu lại ở Paris, danh họa đã quyết định đến thị trấn Arles để tìm kiếm sự ảnh hưởng của nghệ thuật phương Đông. Tại đây, ông đã khám phá ra một phong cách mỹ thuật mới và tạo ra những tác phẩm vĩ đại như Phòng ngủ ở Arles và Cà phê dưới ánh đèn đường vào buổi tối.
Niềm đam mê nghệ thuật và lòng tin sâu sắc trong tâm hồn đã thúc đẩy danh họa suốt cuộc đời.
Năm 1888, tại một quán cà phê ven đường Place du Forum ở Arles, Van Gogh đã sáng tạo ra bức tranh Cà phê dưới ánh đèn đường vào buổi tối, một tác phẩm vô cùng ấn tượng và đầy ảo diệu. Bức tranh đã trở thành biểu tượng của phong trào Biểu hiện và hiện được trưng bày tại bảo tàng Kröller-Müller ở Hà Lan.
Cà phê dưới ánh đèn đường vào buổi tối là một trong những kiệt tác của Van Gogh, tạo ra sự ấn tượng mạnh mẽ với người xem và để lại dấu ấn sâu sắc trong lịch sử nghệ thuật.
Đây là tác phẩm đầu tiên trong loạt tranh về bầu trời sao của Van Gogh, bao gồm Cà phê dưới ánh đèn đường vào buổi tối, Đêm sao trên sông Rhone và Đêm đầy sao. Ba kiệt tác này được sáng tạo trong một khoảng thời gian ngắn, với Đêm đầy sao hoàn thành vào năm 1889.
Ngoài bản hoàn thiện của Cà phê dưới ánh đèn đường vào buổi tối được trưng bày tại bảo tàng, còn có một bản phác thảo chì với nhiều chi tiết khác biệt, bao gồm cả cây ở góc phải của tranh và không gian bầu trời.
Nhờ việc này cùng với ba thư của Vincent van Gogh gửi cho em trai, em gái út và người bạn Eugene Boch, mặc dù Cà phê đường phố vào ban đêm không mang chữ ký của họa sĩ danh tiếng, nhưng giới chuyên môn vẫn nhất quán rằng bức tranh này là tác phẩm của bàn tay tài năng của ông.
Các chuyên gia cũng cho rằng Cà phê đường phố vào ban đêm là biểu hiện của niềm tin sâu sắc vào tôn giáo mà Van Gogh luôn thể hiện trong cuộc đời của mình, đặc biệt là qua những bức thư gửi cho em trai:
'Sự khó khăn không thể ngăn cản được lòng tin mạnh mẽ của tôi với tôn giáo, vì vậy vào ban đêm tôi ra ngoài vẽ những ngôi sao, và tôi luôn mơ về một bức tranh như thế cùng với hình ảnh một nhóm bạn sôi nổi.'
Dựa trên sự hứng thú với tôn giáo của danh họa, nhà nghiên cứu Jared Baxter đưa ra giả thuyết rằng Cà phê đường phố vào ban đêm được lấy cảm hứng từ Bữa tối cuối cùng của thiên tài Leonardo da Vinci. Trong đó, nhân vật tóc dài được bao quanh bởi mười hai bóng người ở góc trái tượng trưng cho Chúa cùng những tín đồ, sau lưng là hình tháp gợi lên hình ảnh thánh giá.
Bên cạnh đó, Van Gogh đã khẳng định rằng đoạn mở đầu của tiểu thuyết Bel-ami của Guy de Maupassant mô tả chính xác một đêm đầy sao ở Paris với những quán cà phê đèn sáng dọc theo đại lộ, làm cho công chúng không chỉ nghi ngờ về nét văn chương mà còn truyền cảm hứng cho Vincent van Gogh.
Van Gogh – Nhà điêu khắc màu sắc trong Cà phê đường phố vào ban đêm
Vincent van Gogh đã để lại dấu ấn sâu sắc trong lịch sử hội họa với những tác phẩm đa dạng về màu sắc trong giai đoạn sau sự nghiệp, trong đó có Cà phê đường phố vào ban đêm với 'màu xanh dương tuyệt đẹp, tím oải hương và xanh lá', cũng như 'màu vàng lưu huỳnh nhạt'.
Dưới góc nhìn của danh họa, bức màn đêm không còn đen tối mà trở nên rực rỡ. Để diễn đạt được sự phong phú của màu sắc trong cảnh vật, Vincent van Gogh đã trực tiếp vẽ bức tranh tại quán cà phê trên đường Place du Forum thay vì vẽ bản phác rồi hoàn thiện vào ban ngày:
'Thực tế, tôi có thể nhầm lẫn giữa màu xanh lá và xanh dương, xanh oải hương và hồng oải hương trong đêm vì không thể phân biệt rõ các tông màu, nhưng đó lại là cách duy nhất để thoát khỏi hình ảnh của một đêm tối đen tĩnh lặng với những ánh đèn trắng sáng, không tự nhiên. Trên thực tế, chỉ một chiếc nến cũng đủ để tạo ra những sắc vàng và cam lung linh nhất.'
Trong bức tranh, Van Gogh đã tận dụng tối đa sự tương phản giữa các cặp màu như xanh lá và đỏ để làm nổi bật các chi tiết bên cạnh việc sử dụng các mảng màu tương phản như vàng, tím, xanh dương và cam. Điều này giúp tạo ra điểm nhấn cho bức tranh, thể hiện rõ phong cách nghệ thuật độc đáo của danh họa.
Vincent van Gogh không chỉ tinh tế trong việc lựa chọn màu sắc, mà còn điều chỉnh cẩn thận sắc độ màu. Mảng màu sáng của góc quán và bầu trời tối chiếm phần không gian tương đương nhau, được xen kẽ bởi những chi tiết có sắc độ trung gian từ màu xanh lá, đỏ, tạo sự cân bằng cho tổng thể bức tranh.
Bông hoa nở muộn thể hiện sự trưởng thành trong tư duy và kỹ năng hội họa.
Cảm giác kết cấu là yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến trải nghiệm người xem với tác phẩm hội họa, Van Gogh đã làm rất tốt khi đi nét trải dài theo hướng của vật được miêu tả. Nét cọ song song tạo nên những tòa nhà cao vút, những tán cây cũng có cảm giác rõ ràng về hướng cong.
Các họa sĩ thường tạo điểm nhấn khéo léo trong tác phẩm để thu hút sự chú ý của người thưởng tranh, dù đôi khi cũng có những tuyệt tác ngoại lệ như Nhịp điệu mùa thu của danh họa Jackson Pollock hoặc bức Marilyn của nghệ sĩ Andy Warhol.
Trong Cà phê vỉa hè trong đêm, Vincent van Gogh đặt trọng tâm vào nhóm người trong quán cà phê ở góc phải để tăng hiệu ứng thị giác, giữ sự chú ý của người xem ở điểm nhấn bức tranh.
Để tăng sự thu hút của trọng tâm, danh họa tận dụng sự tương phản màu sắc như bóng người xám tối, ánh sáng vàng rực của đèn hoặc góc tường màu xanh lá đối lập với màu đỏ của móc treo.
Nhịp điệu trong hội họa cũng là yếu tố quan trọng vì nó tạo ra sự chuyển động và hài hòa. Trong Cà phê vỉa hè trong đêm, Van Gogh lặp lại hình ảnh và màu sắc để đảm bảo yếu tố này, như bóng người, hòn cuội giống nhau và màu xanh lá ở cỗ xe ngựa, lá cây, cửa sổ.
Tuy nhiên, trong bức họa cũng có một số điểm không chính xác về kỹ thuật. Đường xiên của cạnh phía trên cửa chính không tụ điểm với những đường khác, khiến phối cảnh chưa được hoàn hảo. Tuy nhiên, công chúng cho rằng điều này làm cho tuyệt tác thêm phần chân thật.
Nguồn cảm hứng nghệ thuật từ mọi tầng lớp qua nhiều thời kỳ khác nhau.
Hiện nay, bức tranh Cà phê vỉa hè trong đêm được trưng bày tại bảo tàng Kröller-Müller Museum ở Hà Lan. Quán cà phê nơi Vincent van Gogh sáng tạo bức tranh này đã được đổi tên thành Van Gogh Cafe và trở thành điểm đến thu hút khách du lịch.
Nhiều chuyên gia và người yêu mến nghệ thuật như giảng viên nghệ thuật thị giác Matt Fussel coi Cà phê vỉa hè trong đêm như một tài liệu để nghiên cứu, học hỏi và nâng cao khả năng hội họa của chính họ.
Tuyệt phẩm này không chỉ ảnh hưởng sâu rộng đến giới nghệ sĩ mà còn gây ra sự chú ý lớn từ công chúng. Đây là tác phẩm được tái hiện nhiều thứ hai trong mười năm qua, chỉ sau bức tranh Đêm đầy sao.
Ngoài ra, Cà phê vỉa hè trong đêm và quán Van Gogh Cafe cũng được đề cập trong bộ phim Lust for Life, tập thứ mười mang tên Vincent and the Doctor của loạt phim Doctor Who và bộ phim Loving Vincent để tưởng nhớ danh họa.