Dòng tranh làng Hồ - Khám phá tác phẩm đặc sắc của văn hóa dân gian Việt Nam

Trong những nét vẽ của tranh làng Hồ, cuộc sống hàng ngày bắt đầu hiện hữu với vẻ đẹp độc đáo. Hãy khám phá chi tiết về dòng tranh độc đáo này trong bài viết sau.

Tranh làng Hồ là biểu tượng tinh hoa của văn hóa dân gian Việt Nam, với sức hấp dẫn đặc biệt từ đề tài và màu sắc độc đáo. Do đó, làng tranh Đông Hồ luôn là điểm đến thú vị cho khách du lịch.

1. Tìm hiểu về dòng tranh làng Hồ

Sử dụng hoàn toàn nguyên liệu tự nhiên và màu sắc ấm áp, gần gũi, tranh làng Hồ luôn là sự lựa chọn ưa thích trong trang trí. Nhưng tranh làng Hồ là gì?

Tranh Đông Hồ - Tìm hiểu về nghệ thuật tranh dân gian Đông Hồ

Trước đây, tranh làng Hồ thường được sáng tạo để trang trí nhà cửa trong dịp Tết Nguyên đán. Người dân thôn quê thường mua tranh để trang trí nhà cửa, đổi tranh mới vào mỗi năm mới.

Tranh Đông Hồ, mặc dù giản dị, lại chứa đựng những thông điệp nhân văn sâu sắc. Tức là, tranh làng Hồ luôn bao gồm ý nghĩa nhân văn to lớn, phản ánh cuộc sống hàng ngày của người lao động như Đấu vật, Hứng dừa, Chăn trâu thổi sáo, Đánh ghen...; thể hiện ước mơ, khát vọng về cuộc sống tốt đẹp như Phú quý, Lợn đàn, Vinh hoa, Lễ trí, Vinh hoa, Nhân nghĩa... Đặc biệt, tranh còn khắc họa cuộc sống gia đình, lứa đôi với góc nhìn hóm hỉnh mà sâu sắc.

2. Tính đặc biệt của nghệ thuật tranh Đông Hồ

Tranh Đông Hồ có lịch sử lâu đời và đại diện cho văn hóa của Kinh Bắc. Vậy điều gì đã tạo nên danh tiếng của làng tranh Đông Hồ nói chung và tranh Đông Hồ nói riêng?

2.1. Giấy sử dụng để vẽ tranh

Tranh làng Hồ: Vật liệu chính cho bức tranh dân gian Đông Hồ là gì?

Sau khi vỏ con điệp được nghiền nát, người thợ tại làng tranh Đông Hồ trộn chúng với hồ (bột gạo tẻ, bột gạo nếp hoặc bột sắn). Bằng chổi lá thông, họ quết trên giấy tạo ra loại giấy sáng lấp lánh khi tiếp xúc với ánh sáng, còn gọi là giấy điệp.

2.2. Bảng màu tự nhiên

Ngoài giấy, màu sắc cũng đóng vai trò quan trọng trong việc tạo nên sự độc đáo và hấp dẫn của tranh làng Hồ. Màu sử dụng hoàn toàn từ nguyên liệu tự nhiên và không được pha trộn, bao gồm 4 màu cơ bản: đen từ than lá tre, xanh từ gỉ đồng hoặc lá chàm, đỏ từ sỏi son hoặc gỗ vang và màu vàng từ hoa hòe.

Tùy thuộc vào sở thích và mục đích, nghệ nhân có thể kết hợp các màu cơ bản để tạo ra sự đa dạng trong màu sắc, làm nổi bật chi tiết trong tranh Đông Hồ.

Tranh Đông Hồ: Sản phẩm tự nhiên và độc đáo, không nhầm lẫn với bất kỳ loại tranh nào khác. Với thành phần 100% tự nhiên, tranh Đông Hồ đã tồn tại lâu đời và vẫn được ưa chuộng, truyền bá đến ngày nay, đồng thời được công nhận là một di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.

2.3. Các thể loại tranh Đông Hồ

Dân làng Hồ coi tranh Đông Hồ như một phần tinh thần của cuộc sống, không thể thiếu hàng ngày. Mỗi bức tranh mang theo thông điệp và ý nghĩa riêng biệt về cuộc sống gia đình hạnh phúc, ấm no, và bình yên. Nghệ nhân muốn truyền tải điều này qua việc tái hiện cuộc sống thường ngày trong tranh.

Dựa vào nội dung, tranh làng Hồ được chia thành 7 thể loại chính, bao gồm: tranh chúc phúc, tranh lịch sử, tranh thờ, tranh tài nguyên, tranh truyện kể, tranh về cuộc sống và tranh cảnh vật.

>>> Hành trình ngắn ngày gần Hà Nội - TOP địa điểm ăn uống và vui chơi

3. Quy trình sản xuất tranh Đông Hồ

Trước khi bắt tay vào sáng tác tranh Đông Hồ, nghệ nhân cần sắp xếp kỹ thuật và trang bị đầy đủ các công cụ cần thiết để đảm bảo quá trình sáng tạo diễn ra một cách trôi chảy. Danh sách các công cụ cơ bản bao gồm:

Bản khắc gỗ hoặc ván khắc để in hình lên tranh. Nghệ nhân lấy mẫu vẽ từ giấy chuyển lên bản khắc gỗ Giấy điệp được làm từ vỏ con điệp, trộn với hồ và sau đó dùng chổi lá thông để quét mặt giấy và để khô Màu sắc gồm 4 màu cơ bản: đen từ than lá tre, đỏ từ sỏi son hoặc gỗ vang, xanh từ lá chàm hoặc gỉ đồng và màu vàng từ hoa hòe Bìa làm từ hộp gỗ được làm từ gỗ, không có nắp

Khi đã chuẩn bị đủ nguyên liệu cần thiết, nghệ nhân tiến hành quá trình sáng tác tranh Đông Hồ. Quy trình này bao gồm 2 bước chính:

Bước 1: Tạo mẫu (khắc ván in)

Số lượng màu trong một bức tranh Đông Hồ chính là số lần khắc và in bản màu lên tranh. Ván in hình được chia thành hai loại: ván in màu và ván in đường nét. Đặc biệt, ván in đường nét được làm từ gỗ thừng mực hoặc gỗ thị. Công cụ khắc ván bao gồm các mũi đục và bộ ve làm từ thép cứng (từ 30 - 40 chiếc/bộ).

Bước 2: Quá trình In Màu

Quy trình in màu rất phức tạp và đòi hỏi nhiều thời gian. Mỗi ngày chỉ in một màu. Chỉ sau khi màu này đã khô hoàn toàn, màu tiếp theo mới được in lên.

Ngoài ra, việc in màu lên tranh Đông Hồ cần tuân theo một trình tự cụ thể để đảm bảo rằng sản phẩm cuối cùng đạt được sự hoàn hảo:

Ngày thứ nhất: In bản màu đỏ lên tranh

Ngày thứ hai: In bản màu xanh lên tranh

Ngày thứ ba: In bản màu vàng lên tranh

Ngày thứ tư: In bản màu xám lên tranh

Ngày thứ năm: In bản màu đen lên tranh

4. Tầm quan trọng của tranh làng Hồ

Về khía cạnh nghệ thuật: tranh Đông Hồ mang tính biểu tượng và trang trí, nhưng vẫn duy trì sự đơn giản, mộc mạc, và thân thiện với cuộc sống hàng ngày của người dân Bắc Bộ.

Về nội dung: tranh Đông Hồ sâu sắc thể hiện cuộc sống vật chất và tinh thần của con người cũng như xã hội dưới góc độ mỹ học dân gian. Mỗi tác phẩm là một biểu tượng của ước mơ về cuộc sống hạnh phúc, ấm no và một xã hội công bằng và tốt lành của người lao động.

Có nhiều tác phẩm tranh Đông Hồ với ý nghĩa sâu sắc, như:

Bức tranh Gà mẹ và đàn con: thể hiện tình mẫu tử thiêng liêng, tình thương gia đình, và trách nhiệm đối với con cái. Bức tranh Đàn lợn âm dương: mong ước cuộc sống an lành, thịnh vượng cho người lao động.

Bức tranh Gà trống và hoa hồng: gà trống biểu tượng cho năm phẩm chất tốt đẹp: dũng cảm, nhân ái, trung thực, học thức, võ nghệ. Bức tranh này truyền tải lời chúc năm mới thịnh vượng và vạn thọ.

Bức tranh Đám cưới chuột: thể hiện tính cách chất phác, thuần hậu của người dân và mang thông điệp nhân văn sâu sắc. Nó tái hiện cuộc sống xã hội phong kiến một cách hài hước và ý nghĩa thông qua hình ảnh các con vật. Bức tranh Cá chép trông trăng (Lý ngư vọng nguyệt): biểu lộ ý chí vươn lên, tinh thần vượt khó và sự phấn đấu trong hành trình học tập.

Tranh Vinh hoa: mong ước cho một năm mới tràn đầy đức hạnh quân tử - tín, dũng, nhân, nghĩa và văn võ hoàn hảo cho người đàn ông, người trụ cột của gia đình.

Tranh Đánh ghen: là một trong những bức tranh vui nhộn, mang ý nghĩa giáo dục quan trọng. Nó là cảnh báo về tác động tiêu cực của việc cha mẹ tranh cãi lẫn nhau lên tâm hồn con trẻ, ảnh hưởng đến sự hình thành tính cách của họ. Tranh Mục đồng thổi sáo: tái hiện cuộc sống bình yên và hạnh phúc của đám trẻ thương yêu chăn trâu. Tranh Trê cóc kiện nhau: một tình huống hài hước về sự ngây thơ và thiếu hiểu biết của dân làng, đồng thời bóc lột thói tham lam của quan lại trong xã hội xưa kia.

5. Nơi mua và chiêm ngưỡng tranh Đông Hồ

Với giá trị nhân văn sâu sắc, tranh làng Hồ đã thu hút nhiều người yêu nghệ thuật và sử dụng chúng làm trang trí. Nếu bạn đặt chân đến vùng Kinh Bắc, đừng quên ghé qua làng tranh Đông Hồ để tìm mua những tác phẩm độc đáo và đầy ý nghĩa này.

Nếu bạn chưa biết nơi nào để mua tranh làng Hồ, dưới đây là một số địa điểm bạn có thể tham khảo:

Tại Bắc Ninh: Khi đến Bắc Ninh, du khách nên thăm làng tranh Đông Hồ, nằm ở xã Song Hồ, huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh, cách Thủ đô Hà Nội khoảng 25km. Làng này nằm bên bờ Nam sông Đuống thơ mộng, cạnh cầu Hồ thay cho bến đò ngày xưa.

>>> Tham khảo: Danh sách 20 bảo tàng ở Hà Nội nổi tiếng, thu hút du khách 2023

6. Tham quan hình ảnh tranh Đông Hồ

Được vinh danh và coi như một Di sản Văn hóa phi vật thể cấp Quốc gia, tranh làng Hồ đã trở thành một phần quan trọng trong cuộc sống của người lao động Việt Nam. Hãy cùng ngắm nhìn một số hình ảnh đẹp của tranh làng Đông Hồ dưới đây:

Tham quan thủy cung Times City là mở ra cửa vào thế giới đại dương kỳ vĩ giữa trái tim Thủ đô. Thủy cung Vinpearl Aquarium được chia thành 3 khu vực với hơn 30.000 sinh vật biển đa dạng màu sắc:

Khu vực nước ngọt: bạn sẽ bắt gặp cá sấu hỏa tiễn, cá hải tượng, cá phụng… Khu vực nước mặn: bạn có thể thấy cá cần câu, cá mặt quỷ, cá mao tiên, cá mú nghệ… Khu hang động bò sát: bạn sẽ bắt gặp rồng Nam Mỹ, cá sấu, rồng bạch tạng, kỳ đà hoa…

Ngoài việc tham quan các loài sinh vật biển độc đáo, bạn còn có cơ hội tham gia nhiều hoạt động thú vị tại thủy cung Vinpearl Aquarium như:

Thần tượng và chụp ảnh cùng nàng tiên cá Tự tay cho chim cánh cụt và cá chép Koi ăn Khám phá bữa ăn của loài rùa Làm quen với các loài bò sát v.v

>>> Còn rất nhiều điều thú vị chờ bạn khám phá, đừng bỏ lỡ cơ hội đặt vé tham quan thủy cung VinKE & Vinpearl Aquarium ngay hôm nay!

Tranh làng Hồ với biểu tượng rõ ràng, ngôn ngữ hình ảnh đơn giản, dễ hiểu thể hiện tâm hồn, ước mơ và mong muốn của người lao động về cuộc sống an lành, hạnh phúc. Bằng cái nhìn sâu sắc, nghệ nhân làng Hồ đã thông điệp những lời hay, ý đẹp, trải nghiệm và bài học ý nghĩa được tích luỹ qua thế hệ. Chúng tôi hy vọng rằng qua bài viết này, bạn đã nắm rõ hơn về nét đẹp của dòng tranh dân gian này và sẽ thêm tình cảm, hiểu biết cũng như bảo tồn giá trị văn hóa dân tộc.

>>> Đừng bỏ lỡ cơ hội đặt vé tham quan VinKE & Vinpearl Aquarium để tận hưởng từng khoảnh khắc thư giãn, vui vẻ bên gia đình và bạn bè!