Buzz
“Uống nước nhớ nguồn” - Khi đọc lời khuyên dạy của tiền nhân, chúng ta nghĩ gì? “Nguồn” là nơi bắt nguồn của dòng nước, từ núi, từ rừng ra suối, ra sông rồi đổ vào biển cả mênh mông không bao giờ cạn. Loại nước ban đầu đó trong mát, tinh khiết nhất. Khi ta uống nước làm giảm cơn khát, phải suy ngẫm về nguồn gốc của dòng nước đó.
Từ hình ảnh cụ thể đó, người xưa muốn truyền đạt một khái niệm phổ quát hơn. “Nguồn” có thể hiểu là những người đã tạo ra thành tựu về vật chất, tinh thần cho xã hội. “Uống nước” đó là việc sử dụng, nhận lấy thành quả đó. Câu tục ngữ này nhắc nhở chúng ta phải biết ơn những người đã đóng góp cho thành tựu của mình trong cuộc sống.
Trong cuộc sống, không gì không có nguồn gốc, không có thành tựu nào không có công lao của ai đó tạo ra, mọi thành tựu đều phần lớn do sự lao động của con người tạo ra. Ta không thể tự tạo ra mọi thứ từ đôi bàn tay, từ tâm trí của mình nên phải nhớ đến những người đã tạo ra chúng. Người tạo ra thành tựu phải đổ mồ hôi, công sức, thậm chí là hy sinh. Ngược lại, người thụ hưởng không cần bỏ ra công sức nào cả, vì vậy chúng ta phải biết ơn họ. Đây chính là sự công bằng trong xã hội.
Ngoài ra, lòng biết ơn sẽ giúp chúng ta gắn bó với cha mẹ, với cộng đồng, tạo ra một xã hội thân thiện, đoàn kết. Cuộc sống sẽ tươi đẹp hơn nếu giữ gìn và tôn trọng truyền thống đó. Con người sống biết ơn sẽ được người khác trọng trọng, được xã hội tôn vinh.
Ngược lại, thiếu lòng biết ơn, sống ích kỷ quên đi công lao của người khác, con người trở nên vô trách nhiệm, những người như vậy sẽ bị người đời phê phán, chê trách, bị đẩy ra ngoài xã hội và tâm hồn của họ sẽ chịu trách nhiệm.
Hơn nữa, “Uống nước nhớ nguồn” còn là triết lí của dân tộc, là nguyên tắc sống tốt đẹp qua các thế hệ. Bài học về đạo đức trong cuộc sống luôn xuất hiện trong văn hóa dân gian: “Ăn quả nhớ kẻ trồng cây”, “Uống nước nhớ người đào giếng”, “Đường mòn ân nghĩa không hề phai mờ”, “Ai phụ nghĩa quên công, thì đeo trăm cánh hoa hồng cũng không thơm”.
Đáng trách cho những người không tuân thủ nguyên tắc cao quý đó. Sống dưới mái nhà, có những người con vẫn chưa nhận ra đúng đắn công lao của cha mẹ, họ tiêu tiền hoang phí mà cha mẹ phải đánh đổi bằng mồ hôi, nước mắt, thậm chí có những người đã xử xấu với những người đã sinh ra mình. Dưới bức tranh giáo dục, nhiều học sinh vẫn chưa thấu hiểu giá trị của việc học. Đó là vô ơn với thầy cô không phải sao? Trong xã hội, cũng có những người “uống nước” nhưng quên đi “nguồn”.
Câu tục ngữ là lời khuyên chân thành: con người sống phải có đạo đức nhân nghĩa, trung thực, là lời ca ngợi truyền thống cao quý của dân tộc Việt Nam. Đây cũng là lời cảnh tỉnh cho những người không biết ơn, không trân trọng những người đã tạo ra thành tựu cho mình. Học câu tục ngữ này, cụ thể là biết ơn, bảo vệ và sử dụng có hiệu quả những gì mà người khác đã tạo ra. Là một người con, chúng ta phải ghi nhớ công ơn của cha mẹ, cũng là một học sinh, phải biết ơn công lao giáo dục của thầy cô giáo, sự giúp đỡ của bạn bè, trường lớp. Sống trong xã hội, chúng ta phải nhớ công ơn của những người đã giúp đỡ khi chúng ta gặp khó khăn. Mở rộng ra, nhớ về vua Hùng, dòng dõi Lạc Hồng, ta phải tự hào về truyền thống đấu tranh dũng cảm của dân tộc. Hưởng quyền tự do, hòa bình phải biết nhớ công ơn các anh hùng liệt sĩ, khi “bưng bát cơm đầy”, ta phải hiểu “muôn đời đắng cay” của người nông dân. Không chỉ biết ơn những người đi trước, chúng ta còn phải giữ gìn những giá trị mà quá khứ đã tạo nên bằng mồ hôi, nước mắt, xương máu, tiếp tục phát triển những thành tựu của quá khứ. Theo Bác: “Các vua Hùng đã xây dựng đất nước, chúng ta phải cùng nhau bảo vệ nó”. Trong tương lai, hãy dùng tài năng của mình để xây dựng quê hương, hàn gắn những vết thương của chiến tranh, đó là cách trả ơn tốt nhất.
Ngoài ra, cần phải đấu tranh chống lại những biểu hiện vô ơn “ăn cháo đá bát”, khiến cho xã hội trở nên tốt đẹp hơn. Mỗi con người sẽ sống hòa mình với nhau bằng những tình cảm chân thành hơn.
Thành thạo sử dụng câu tục ngữ ngắn gọn, ngôn ngữ đơn giản, hình ảnh cụ thể nhưng ý nghĩa sâu sắc, người xưa đã khuyên nhủ thế hệ sau phải biết ơn những người đã tạo ra thành quả cho mình trong cuộc sống, từ đó thông qua việc nhắc nhở, cảnh báo những người có lối sống không công bằng và vô ơn. Dù thời gian trôi qua, ý nghĩa của câu tục ngữ vẫn sống mãi. Đọc lại lời dạy của tổ tiên, ta nhận ra: Không bao giờ trở thành kẻ sống thiếu trách nhiệm đối với xã hội, sống và làm việc đúng với đạo lý và truyền thống dân tộc, sống chân thành trọn vẹn, có trước có sau.
