Nghị luận về tình yêu nước trong bài thơ Câu cá mùa thu

Đề bài: Nghị luận về tình yêu quê hương trong bài thơ Câu cá mùa thu

Nghị luận về lòng yêu nước trong bài thơ Câu cá mùa thu

I. Cấu trúc Nghị luận về lòng yêu nước trong bài thơ Câu cá mùa thu (Chuẩn)

1. Bắt đầu

Khám phá vấn đề cần nghị luận: lòng yêu nước trong bài thơ Câu cá mùa thu

2. Phần thân thể

a. Tình yêu nước hiện hữu qua tình cảm với thiên nhiên, làng quê Việt Nam
- Hiện thực hóa bức tranh mùa thu dễ thương, yên bình, trở thành biểu tượng của làng quê Bắc Bộ.
- Bức tranh của ao nước 'trong veo' và người câu cá mang đến hình ảnh tĩnh lặng, an lành của một làng quê.
- Khắc họa không khí se lạnh, đặc trưng của mùa thu ở đồng bằng Bắc Bộ. Thuyền câu nhỏ giữa không gian tĩnh lặng làm nổi bật sự hòa quyện giữa cảnh đẹp và con người.
- Tác giả mô tả bức tranh mùa thu qua các hình ảnh chi tiết: Ao thu, thuyền câu, lá vàng, sóng biếc, tầng mây, ngõ trúc,....
=> Cảnh vật giản dị, thân thuộc cùng với những động tác nhẹ nhàng, tinh tế mở ra bức tranh mùa thu tĩnh lặng, trầm buồn nơi làng quê.

b. Tình yêu nước thể hiện qua tâm trạng của người câu cá, người suy tư về thế sự
- Người câu cá ngồi 'tựa gối ôm cần' với tâm hồn trầm lặng, suy nghĩ, là hình ảnh tượng trưng của tác giả.
- Lời thơ chứa đựng những suy tư sâu sắc về trách nhiệm cá nhân của tác giả đối với quê hương, đất nước, trước những biến động không an của đất nước, Nguyễn Khuyến không thể giữ vui vẻ trong niềm hạnh phúc cá nhân.

3. Phần kết bài

Khẳng định vẻ đẹp của bài thơ và lòng nhiệt huyết của tác giả.

II. Bài văn mẫu Nghị luận lòng yêu nước trong bài thơ Câu cá mùa thu (Chuẩn)

Nguyễn Khuyến, người được biết đến với danh hiệu 'nhà thơ của làng cảnh Việt Nam', là nguồn cảm hứng sống động cho mỗi trang thơ. Trong chùm 3 bài thơ thu, bài Câu cá mùa thu nổi bật, là tác phẩm ghi dấu ấn của ông với vẻ đẹp bình dị của làng quê Việt Nam cùng tình yêu sâu sắc với quê hương. Bức tranh mùa thu không chỉ là hình ảnh tĩnh lặng, trầm bổng mà còn là lời diễn đạt tình yêu nước, những lo âu về cuộc sống và thế sự của nhà thơ.

Hình ảnh mùa thu được thể hiện trong thơ như một tác phẩm nghệ thuật, tinh khiết và hồn hậu. Tình yêu nước của tác giả là nguồn động viên để tạo ra những bài thơ trong trẻo, tinh tế như thế.

'Ao thu se lạnh, nước trong xanh
Thuyền câu bé nhỏ, hòa mình giữa không gian'

Bức tranh mùa thu được mở ra qua hình ảnh ao thu và chiếc thuyền câu - đó là những hình ảnh quen thuộc của cuộc sống nơi làng quê. Ao thu yên bình với nước 'trong veo' và hình ảnh người câu cá tạo nên không khí thanh bình, yên bình của một làng quê. Mô tả về thời tiết se lạnh được thể hiện qua từ ngữ 'se lạnh' và cách diễn đạt 'xanh', tạo ra bức tranh mùa thu tĩnh lặng, trầm buồn. Chiếc thuyền câu bé nhỏ giữa không gian yên bình tạo nên sự hài hòa giữa cảnh đẹp và con người.

Nhà thơ Nguyễn Khuyến vẽ nên bức tranh mùa thu với đường nét và sự vận động của làn nước, chiếc thuyền câu, lá vàng, sóng biếc, tầng mây, ngõ trúc,... Mỗi chi tiết được mô tả tinh tế, tạo nên một bức tranh thu gần gũi và lôi cuốn. Sự mềm mại của con sóng xanh nhẹ nhàng lăn tăn trên mặt hồ, chiếc lá vàng 'đưa vèo' theo hơi gió. Câu thơ không chỉ hình dung về làng quê mà còn kích thích tất cả các giác quan, làm cho cảm nhận được hương thơm của lá, thanh âm của gió, sự êm dịu của sóng. Chiếc thuyền 'bé tẻo teo' nhỏ bé nhưng lại hòa quyện hoàn hảo trong bức tranh yên bình. Sắc màu của sóng biếc, lá vàng, mây trời tạo nên một bức tranh thu phong cách, tình cảm.

'Đám mây trôi lững trời xanh sâu
Ngõ trúc quanh co, trúc vắng teo'

Dường như, tác giả đắm chìm trong vẻ đẹp của thiên nhiên trong ngày thu say mê. Tâm hồn thi sĩ toát lên qua từng từ ngôn ngữ, tạo nên một bức tranh thu phong cách, đầy đẳng và hấp dẫn. Bức tranh không chỉ cuốn hút bởi vẻ hoang sơ, hùng vĩ mà còn bởi sự quyến rũ của cảnh làng quê. Tình yêu nước như hòa mình vào dòng chảy của tâm hồn, kết nối với tự nhiên và quê hương. Tình yêu nước gắn liền với tình yêu thiên nhiên, làng quê Việt Nam.

Bức tranh mùa thu qua nét vẽ của Nguyễn Khuyến, mặc dù đẹp nhưng mang nét buồn. Có lẽ vì thu luôn mang đến sự trầm tư, hoặc lòng người đang chìm đắm trong suy tư sâu xa? Nhưng như câu ca dao:

' Cảnh nào cũng đeo bóng buồn
Người buồn, cảnh đẹp chẳng buồn bằng'

Cuối bài thơ, hình ảnh người câu cá và công việc được mô tả với nét đặc trưng:

'Tựa gối ôm cần, chờ đợi hồi lâu
Cá đâu đớp động dưới chân bèo'

Người câu ngồi 'tựa gối ôm cần' trầm ngâm, suy tư, như tác giả hiện hữu trong từng đoạn thơ. Lời thơ truyền đạt tâm hồn sâu sắc của người quan tâm đến đất nước, luôn lo lắng trước biến động, bất ổn của xã hội. Tác giả không thể giữ lạnh lòng trước những khó khăn của quê hương, vẫn trung thành với trách nhiệm của mình. Như trong một số tác phẩm khác, ông thể hiện:

'Áo xiêm khi nhớ, lòng già thấuBằng tiếng cuộc kêu, tâm sự được bày tỏ:

'Phải chăng tiếc xuân đã đánh mất?
Hay là nhớ nước, mộng bất tận?'