Hồ Chủ Tịch, lãnh đạo vĩ đại của cách mạng Việt Nam, là ngọn đèn sáng soi đường trong bóng tối, là niềm tin vững trãi chốn lao tù, là khát vọng, là lương tri của loài người tiến bộ, người còn là một tấm gương tự học và học tập suốt đời. Người đã để lại nhiều câu nói nổi tiếng có giá trị như những lời răn dạy cho con cháu đời sau. Có lẽ không ai là không biết câu: “Học hỏi là một việc phải tiếp tục suốt đời”
Vậy Học hỏi là gì? Học hỏi là tiếp thu tri thức của nhân loại từ sách vở, từ cuộc sống, từ những người xung quanh ta. Học hỏi là một quá trình lâu dài chứ không thể trong một thời gian ngắn bởi vậy Bác Hồ nói đó là việc phải tiếp tục suốt đời, không ngừng nghỉ, không mệt mỏi. Cuộc sống ngày càng phát triển không ngừng và tri thức nhân loại thì vô tận và mỗi giây mỗi phút trôi qua là bao tri thức mới được ra đời., nếu không chịu học hỏi nâng cao tầm hiểu biết của mình thì sớm muộn gì cũng sẽ bị tụt hậu và bị đào thải khỏi cuộc sống hiện đại. Học phải đi đôi với hỏi để hiểu sâu sắc kiến thức, biến tri thức thành của mình chứ không phải là sự tiếp nhận thụ động. Bác Hồ là một tấm gương sáng ngời của một người học hỏi không ngừng. Bác học ngoại ngữ, học viết báo, nghiên cứu chủ nghĩa Mác-Lênin, nghiên cứu và tiếp thu có chọn lọc tinh hoa văn hóa nhân loại, đặc biệt là văn hóa phương Đông và văn hóa phương Tây. Người biết và sử dụng thông thạo trên mười ngoại ngữ nhờ tự học chứ không qua một trường đào tạo chính quy nào. Người học ở sách báo, đồng nghiệp, bạn bè, nhân dân. Người học từ thực tiễn sinh động ở các nước đế quốc, nước thuộc địa, ở phong trào cách mạng trên thế giới. Như nhà thơ Chế Lan Viên đã viết:
…Đời bồi tàu lên đênh theo sóng bể
Người lang thang khắp bốn phương thế giới, từ châu Mĩ đến châu Phi
Những vùng đất tự do, những vùng trời không gò bó
Những lối đi cách mạng vẫn đang tìm kiếm...
Phát biểu trước sinh viên trường đại học Băng Đung trong chuyến thăm Indonesia năm 1959, Người nói rằng: “Khi tôi còn trẻ, tôi chưa từng có cơ hội đến trường học. Cuộc sống, du lịch và làm việc là nguồn học vô tận của tôi. Cuộc học đó đã dạy cho tôi khoa học xã hội, khoa học quân sự, lịch sử và chính trị. Nó dạy cho tôi yêu nước, yêu con người, yêu dân chủ và hòa bình; ghét bạo lực, ghét ích kỷ…” Dù đã trở thành một nhà lãnh đạo của một quốc gia độc lập, Người vẫn không ngừng học, học từ thực tế, học suốt đời. Trong giao tiếp với đảng viên, Bác phê phán những đảng viên mới 40 tuổi mà đã cho rằng họ đã già để học và rõ ràng cho biết mình 76 tuổi nhưng vẫn cố gắng học thêm, sau đó kêu gọi: “chúng ta phải học và tham gia cách mạng suốt đời. Còn sống thì còn phải học”. Đối với cán bộ sau khi hoàn thành một khóa đào tạo, Người nhắc nhở rằng “anh em sẽ còn phải học nữa, học mãi khi ra làm việc”. Người còn khuyến khích cán bộ rằng “mỗi ngày ít nhất phải học tập một tiếng đồng hồ” và nhấn mạnh việc cán bộ đảng viên bị xao lạc chuyện học tập vì bận rộn công việc hành chính hoặc quân sự là “một khuyết điểm rất lớn”. Người cũng nhấn mạnh rằng phải “biết ham học”. Điều này cho thấy từ nhận thức về trách nhiệm – biết tại sao cần phải học – tiến đến cảm giác “ham học” là một sự thay đổi về chất, vì khi ham học, việc học tự nhiên đem lại sự hài lòng, thú vị, và khi đó việc học chắc chắn sẽ mang lại hiệu quả cao. Người nhấn mạnh rằng “học hành là một cuộc hành trình không bao giờ kết thúc”, những gì đã học, đã nghiên cứu tại trường chỉ là như một “hạt giống nhỏ bé” mà người học “sẽ tiếp tục chăm sóc, chăm sóc, và khiến nó trở thành cây cỏ và từ từ nở hoa, ra trái”. Người khẳng định rằng trong quá trình học, “tự học là chìa khóa”. Hồ Chí Minh rõ ràng rất coi trọng trách nhiệm tự học của bản thân người học, tự học thêm để kiểm soát kiến thức, biến hạt hiểu biết cơ bản được gieo xuống trong tâm trí mình nảy nở thành cây tri thức vững chãi. Người còn tin rằng việc mở rộng giáo dục không chỉ dành cho người lớn và trẻ em, mà còn cần “thành lập các phòng chiếu bóng, sân khấu, câu lạc bộ, thư viện để tăng cường trí óc cho nhân dân”. Với tầm nhìn sâu xa của mình, Hồ Chí Minh đã thấu hiểu được vai trò không thể thiếu của các thiết bị văn hóa trong sự nghiệp mở rộng trí óc cho nhân dân.
Câu nói của Bác đã tồn tại từ lâu nhưng vẫn giữ nguyên giá trị cho đến ngày nay. Mỗi người dân Việt Nam phải học hỏi theo lời dạy của Người để không ngừng tiến bộ. Mặc dù Bác đã ra đi, nhưng Người mãi mãi là tấm gương sáng của một người luôn ham học suốt cuộc đời.
Bác đã ra đi, theo dấu chân tổ tiên
Mác – Lê-nin, tượng đài của nhân loại
Ánh sáng đỏ rực chiếu sáng mọi miền đất nước
Dẫn dắt chúng ta tiến lên phía trước cùng nhau!