Buzz
Có thông tin cho rằng chuối có ADN giống với người đến 50%. Nhưng liệu điều này có đúng không?
Bạn có thể đã nghe về sự tương đồng độc đáo giữa con người và chuối, với ADN của chúng tương đương khoảng 50% đến 60%. Điều này thực sự kỳ lạ, khi mà có hàng nghìn khác biệt giữa động vật và thực vật. Một bên là loài động vật, còn bên kia là cây cối!
Thông tin này được trích từ một chương trình của Viện Nghiên cứu Bản đồ Gen Người Quốc gia vào năm 2013, dưới sự chỉ đạo của Tiến sĩ di truyền học Lawrence Brody. Đoạn video được giới thiệu như một phần của chương trình giáo dục của Bảo tàng Lịch sử Tự nhiên Smithsonian có tên là 'The Animated Genome'. Trong đó, video cho biết ADN của con người và chuối 'giống nhau đến 41%'.
Để hiểu rõ hơn về sự tương đồng này, hãy lắng nghe giải thích của Tiến sĩ Brody.
Con người và chuối
Trước hết, cần phải hiểu rõ sự khác biệt giữa ADN và protein. Brody giải thích rằng, một cách để dễ dàng phân biệt là hình dung ADN của con người như một bản thiết kế của một ngôi nhà trên nông trại, trong khi ADN của chuối giống như một ngôi nhà theo phong cách kiến trúc thời thuộc địa. Dù cả hai đều có những đặc điểm tương tự như hệ thống ống nước, phòng tắm, nhà bếp,... nhưng sản phẩm cuối cùng vẫn rất khác biệt. Cách tiếp cận này cũng có thể áp dụng khi so sánh con người với bất kỳ loài nào khác, từ chuối đến tinh tinh.
Con người và chuối thực sự có mối liên hệ gì nhau?
Điều thứ hai cần nhớ là chỉ có 2% ADN của bạn là các gen.
Để thực hiện thí nghiệm này, các nhà khoa học đã phân tích trình tự gen trong bộ gen của một quả chuối thông thường. Sau đó, họ dùng các chuỗi ADN này để dự đoán chuỗi axit amin của tất cả các protein sẽ được tạo ra từ những gen đó. Sau đó, họ tiến hành quy trình tương tự cho tất cả các gen của con người.
Sau đó, các nhà khoa học so sánh trình tự protein của từng gen chuối với trình tự protein của mọi gen con người. Chương trình ghi lại các so sánh có độ tương đồng cao hơn nhiều so với dự đoán ban đầu. Brody lưu ý rằng độ tương đồng có thể dao động từ 0 đến 100 phần trăm.
Hơn 4 triệu so sánh đã được thực hiện, dẫn đến khoảng 7.000 kết quả trùng khớp tốt nhất giữa hai bộ gen. Sau đó, họ tính trung bình dựa trên phần trăm của 7.000 trùng khớp đó. 'Kết quả cho thấy khoảng 40%', Brody nói. 'Đây là sự tương đồng trung bình giữa các protein (sản phẩm của gen), không phải gen'. Protein là vật liệu sinh hóa, là kết quả của hoạt động gen. Tất nhiên, cũng có rất nhiều gen trong bộ gen của chúng ta không giống nhau với gen trong bộ gen của chuối và ngược lại.
Tóm lại, họ đã so sánh từng gen của chuối với gen của con người. Sau đó, họ loại bỏ các trường hợp không trùng khớp (nếu chuối có gen nhưng con người thì không, không được tính). Khoảng 60% gen của chúng ta có một bản sao trong bộ gen của chuối! 'Trong số 60% này, các protein được mã hóa bởi chúng giống nhau khoảng 40% khi so sánh trình tự axit amin của protein người với chuối', Brody giải thích thêm.
Thật bất ngờ khi biết rằng có nhiều gen giống nhau giữa hai loài hoàn toàn khác biệt như con người và chuối. 'Nếu bạn suy nghĩ về các hoạt động sinh học của chúng ta và của một quả chuối, bạn sẽ nhận ra nhiều điểm tương đồng, như là sử dụng oxy. Rất nhiều gen này chỉ đơn giản là để duy trì sự sống', Brody phân tích.
Cùng một dòng máu!
Khi nghe người ta nói tỷ lệ phần trăm này là 'sự giống nhau về ADN', thì thực tế đó chỉ là sự giống nhau về các sản phẩm gen. 'Đây chỉ là một hiểu lầm nhỏ', Brody làm rõ. Điều quan trọng là chúng ta có điểm tương đồng với chuối, khoai tây và cây thông. Đó là sự thật. Nhưng cách chúng ta truyền đạt và hiểu không chính xác về các sản phẩm gen hoặc ADN.
Do đó, chuỗi ADN của chuối so với con người không trùng khớp. Khoảng 50% ADN của bạn giống với một trong hai phụ huynh. Nhưng với chuối, chúng ta trùng khớp khoảng 50% các gen, chiếm khoảng 1% ADN.
Ngoài chuối, chúng ta cũng 'chia sẻ' 85% các gen với chuột và 61% với ruồi giấm. 'Điều đáng chú ý là mặc dù chúng ta cách xa nhau trong quá trình tiến hóa, nhưng vẫn có các gen chung trong bộ gen, cho thấy có một tổ tiên chung', Brody nói. 'Những gen này được bảo tồn bởi vì chúng giúp sinh vật sống và sinh sản. Những gen tương tự cũng được bảo tồn trong chúng ta và thực vật'.
Con người cũng có thể chia sẻ khoảng 1% tương đồng về ADN với các loại trái cây khác. Điều này là do tất cả sự sống trên trái đất bắt nguồn từ một tế bào duy nhất cách đây khoảng 1,6 tỷ năm. Tóm lại, chúng ta đều cùng một dòng máu!
