Buzz
Công nghệ AI đang phát triển nhanh chóng, mở ra tiềm năng lớn cho xe tự lái. Nhiều người tin rằng xe tự lái sẽ thay thế con người trong tương lai gần. Tuy nhiên, kết quả nghiên cứu mới đây cho thấy trong một số tình huống cụ thể, con người vẫn lái xe an toàn hơn AI.
Vẫn còn nhiều thách thức cho xe tự lái hoàn toàn
Khi nào xe tự lái hoàn toàn sẽ ra mắt thị trường? Trên thực tế, chúng ta vẫn chưa có câu trả lời chắc chắn cho vấn đề này. Mặc dù chúng ta đã nghe rất nhiều về tầm nhìn của công nghệ lái xe tự động hoàn toàn nhưng đáng tiếc là chúng ta vẫn chưa thể kỳ vọng xe tự hành sẽ đạt được cấp độ L5 trong tương lai gần.
Có một số lý do giải thích cho điều này. Đầu tiên, không có tiêu chuẩn bảo hiểm và bồi thường liên quan đến tai nạn cho xe tự hành ở bất kỳ đâu trên thế giới. Tại một số bang ở Hoa Kỳ ở thời điểm hiện tại đã và đang dần ban hành các luật liên quan, nhưng hầu hết các quốc gia trên thế giới đều chưa ban hành luật liên quan, đặc biệt là các tiêu chuẩn áp dụng bảo hiểm dựa trên trách nhiệm pháp lý.
Mặc dù xe tự lái đã đạt được nhiều tiến bộ trong những năm gần đây, nhưng nó vẫn còn nhiều rào cản cần vượt qua trước khi chúng có thể phổ biến rộng rãi. Một trong những vấn đề lớn nhất là thiếu các tiêu chuẩn bảo hiểm và bồi thường liên quan đến tai nạn xe tự lái. Việc xác định trách nhiệm trong trường hợp xảy ra tai nạn cũng là một vấn đề nan giải.
Một vấn đề khác cũng quan trọng không kém là khía cạnh trách nhiệm đạo đức. Khi đối mặt với các tình huống đạo đức phức tạp, giống như bài toán nổi tiếng, Có 1 đoàn tàu hỏa đang lao rất nhanh về phía 5 công nhân có mặt trên đường ray, còn bạn đứng cạnh công tắc, công tắc này có thể lái đoàn tàu sang đường ray thứ 2, ở đó chỉ có 1 người công nhân. Và vấn đề ở đây là, bạn chọn hi sinh 1 để cứu 5 hay để yên cho đoàn tàu lao đi kết liễu 5 người thì AI vẫn chưa thể đưa ra quyết định hợp lý. Điều này đặt ra một giới hạn lớn đối với việc sử dụng xe tự lái trong các tình huống khẩn cấp.
Xe tự lái cần phải hoạt động hiệu quả trong nhiều điều kiện giao thông khác nhau, bao gồm cả những điều kiện phức tạp như giao lộ đông đúc hoặc tầm nhìn thấp. Hiện tại, công nghệ AI vẫn chưa thể xử lý tốt các tình huống này.
Ngoài trách nhiệm đạo đức và các tiêu chuẩn liên quan đến dự luật, thì vẫn còn có những khía cạnh kỹ thuật chưa đạt yêu cầu. Ví dụ, các quốc gia khác nhau có quy định giao thông khác nhau. Ví dụ, lái xe tự động khả thi ở một mức độ nhất định ở một số quốc gia, nhưng vấn đề là quy định giao thông ở các quốc gia sẽ có sự khác nhau nên việc 'đào tạo AI' cần phải được thực hiện riêng ở từng quốc gia cụ thể. Điều này dẫn đến việc có quá nhiều quốc gia cần được thử nghiệm và ở mỗi quốc gia đều cần phải có được sự chấp thuận thử nghiệm. Theo đó, đđối với các nhà sản xuất chủ yếu xuất khẩu, việc bán xe tự lái hoàn toàn ra nước ngoài sẽ là rất khó khăn.
Để đạt được khả năng lái xe tự động hoàn toàn, xe tự hành cần phải hiểu và tuân thủ các quy định giao thông khác nhau, chẳng hạn như quy trình vượt qua giao lộ. Đây không phải là vấn đề có thể giải quyết bằng các quy định nhập khẩu, mà yêu cầu sự thử nghiệm và chấp thuận tại mỗi quốc gia.
Nghiên cứu cho thấy AI chưa hoàn hảo
Một báo cáo nghiên cứu gần đây đã phân tích hơn 37.000 vụ tai nạn va chạm, trong đó có khoảng 35.000 vụ tai nạn liên quan đến người lái xe và hơn 2.100 vụ tai nạn liên quan đến công nghệ tự động. Kết quả cho thấy, công nghệ tự động kém an toàn hơn so với việc con người lái xe khi rẽ ở giao lộ hoặc lúc bình minh và hoàng hôn.
Theo khảo sát, khả năng nhận dạng vật thể và làn đường của công nghệ tự động vẫn chưa đầy đủ, đặc biệt là trong các tình huống tầm nhìn thấp. Ví dụ, vào những thời điểm Mặt Trời xuống thấp, cảm biến camera có thể nhận dạng sai bóng của các vật thể. Nếu ánh sáng Mặt Trời chiếu thẳng vào cảm biến, khả năng nhận dạng của nó sẽ giảm đi đáng kể.
Hệ thống AI gặp khó khăn trong việc nhận dạng vật thể và làn đường trong điều kiện tầm nhìn thấp. Ví dụ, camera có thể nhầm lẫn bóng râm với chướng ngại vật hoặc không thể nhận biết chính xác các phương tiện khác trong sương mù dày đặc.
Con người vẫn có ưu thế trong một số tình huống
Trong những tình huống phức tạp hoặc khó đoán, con người vẫn có khả năng phản ứng nhanh hơn và chính xác hơn AI. Con người có thể sử dụng kinh nghiệm và trực giác để đưa ra quyết định phù hợp, trong khi AI chỉ dựa vào dữ liệu và thuật toán.
Ngoài ra, con người có khả năng thích nghi tốt hơn với những thay đổi bất ngờ trong môi trường xung quanh. Ví dụ, nếu một đứa trẻ đột ngột chạy ra đường, người lái xe có thể phanh gấp hoặc bẻ lái để tránh va chạm. Tuy nhiên, AI có thể không phản ứng kịp thời trong tình huống này.
Nguyên nhân của những hạn chế này là do trong các tình huống phức tạp, chức năng hỗ trợ lái xe của công nghệ tự động thường chuyển làn hoặc giảm tốc độ muộn hơn so với phản ứng của con người. Điều này có thể dẫn đến các vụ tai nạn trong những điều kiện giao thông khó khăn.
Nghiên cứu cho thấy rằng, mặc dù công nghệ tự lái đã có nhiều tiến bộ đáng kể, nhưng trong một số điều kiện cụ thể, con người vẫn có thể lái xe an toàn hơn. Điều này đặc biệt đúng trong các tình huống giao thông phức tạp hoặc khi điều kiện thời tiết không thuận lợi.
Các tính năng hỗ trợ lái xe hiện tại vẫn thiếu khả năng nhận thức và phản ứng so với con người, và sẽ cần thêm thời gian để công nghệ này có thể đáp ứng được các tiêu chuẩn an toàn cao hơn. Chính vì lý do này mà ngay cả hệ thống lái tự động cấp độ 3 (L3) vẫn chưa được triển khai rộng rãi.
Trong tương lai, việc phát triển và hoàn thiện công nghệ tự lái sẽ cần phải vượt qua nhiều thách thức kỹ thuật, pháp lý và đạo đức. Cho đến khi đó, con người vẫn sẽ giữ vai trò quan trọng trong việc đảm bảo an toàn giao thông.
