Buzz
Nếu đã từng xem bộ phim Inside Out (2015), chắc hẳn bạn còn nhớ nhân vật chính Riley mang trong mình 5 “ký ức cốt lõi” là vui vẻ, buồn bã, sợ hãi, giận dữ và chảnh chọe. Đây được cho là những khoảnh khắc cảm xúc định hình tính cách con người.
Cụm từ một lần nữa nổi lên từ khoảng năm 2020, khi hashtag #corememory xuất hiện trên hơn 400,000 bài đăng trên TikTok và Instagram. Theo nhà tâm lý Anthony Quarles, khó khăn do COVID-19 gây ra khiến mọi người muốn “đắm mình trong quá khứ” với những ký ức tươi đẹp ngày xưa. Và mỗi khi mùa hè đến gần, nhiều người lại chia sẻ “core memory” về các kỳ nghỉ.
Vậy core memory có thực sự tồn tại hay chỉ là sản phẩm của văn hóa đại chúng? Nếu có, thì điều gì tạo nên những ký ức sâu đậm như vậy?
Cảm Xúc Mạnh Mẽ Tạo Nên Những Ký Ức Bền Vững
Theo nghiên cứu của Viện Nghiên Cứu Não bộ Queensland (thuộc Đại học Queensland, Úc), những ký ức mang cảm xúc mạnh mẽ sẽ in sâu vào trí não hơn. Đó có thể là cảm giác hưng phấn, hồi hộp khi có nụ hôn đầu tiên, hoặc sự bàng hoàng khi nghe tin người thân đột ngột qua đời.
Điều này xảy ra bởi cảm xúc mạnh sẽ kích hoạt hạch hạnh nhân (amygdala) trong não, giải phóng hormone cortisol (gây căng thẳng) hoặc adrenaline (gây hưng phấn). Lúc này, khả năng nhận thức và chú ý cũng được củng cố, hỗ trợ quá trình mã hóa sự kiện thành ký ức duy trì lâu dài trong não.
Bối Cảnh Đặc Biệt Sẽ Ghi Sâu Trong Ký Ức
Chúng Ta Thường Nhớ Những Trải Nghiệm Trong Những Chuyến Đi Xa, Thậm Chí Sau Vài Chục Năm Cũng Không Quên. Điều Đó Bởi Sự Mới Lạ Khi Bạn Đến Với Nơi Lạ, Gặp Những Người Mới Kích Thích Não Sản Sinh Dopamine - Hormone Kích Thích Cơ Thể, Muốn Lặp Lại Cảm Giác Đó. Và Não Thực Hiện Điều Này Bằng Cách Kích Hoạt Bạn Nhớ Về Nó.
Đặc Biệt Nếu Là Lần Đầu Tiên Bạn Đến Nơi Đó, Ấn Tượng Đầu Tiên Sẽ Ảnh Hưởng Đến Các Lần Quay Lại Sau. Vì Vậy Ấn Tượng Đầu Tiên Luôn Đóng Vai Trò Quan Trọng.
Lặp Lại Nhiều Lần, Bạn Sẽ Không Thể Quên
Bạn Có Thể Hình Dung Cách Ký Ức Hình Thành Giống Như Cách Một Con Đường Được Tạo Ra. Càng Nhiều Người Đi Qua, Con Đường Càng Trở Nên Rõ Ràng Và Dễ Đi.
Trong Não, Trải Nghiệm Lặp Lại Tạo Ra Đường Dẫn Truyền Thần Kinh Chắc Chắn Hơn
Khi Core Memory Đã Hình Thành, Một Mảnh Ghép Nhỏ Liên Quan Cũng Đủ Kích Thích Nhớ Lại Mọi Chi Tiết
Những Sự Thú Vị Về Core Memory
Khác Với Inside Out, Số Lượng Core Memory Trong Đời Không Có Giới Hạn
Core Memory Không Có Ảnh Hưởng Đến Tính Cách Của Bạn
Một Đặc Điểm Khác Chỉ Đúng Trong Phim, Không Đúng Trong Cuộc Sống Thực
Tuy Nhiên, Một Số Ký Ức Có Thể Thay Đổi Cách Nhìn Nhận Cuộc Sống và Bản Dạng Cá Nhân
Khó Đoán Ký Ức Nào Sẽ Trở Thành Core Memory
Có Những Sự Kiện Ban Đầu Bạn Có Thể Xem Nhẹ, Nhưng Lại Trở Nên Quan Trọng Trong Tương Lai
Không Phải Tất Cả Core Memory Đều Chính Xác
Thực Tế, Mọi Ký Ức Mà Chúng Ta Cho Là “Nhớ Như In” Đều Dễ Bị Thay Đổi, Quên và Sai Sót Ở Những Chi Tiết Nhỏ, Ngay Cả Khi Đó Là Một Sự Kiện Quan Trọng.
Khi Mã Hóa Ký Ức, Chúng Ta Thường Nhớ Những Dữ Kiện Chính và Ghép Nó Lại Ở Bước Truy Xuất.
Ví Dụ Khi Đang Trong Mối Quan Hệ Tình Yêu, Bạn Có Thể Coi Nụ Hôn Đầu Tiên Với Người Ấy Là Một Core Memory Vui Vẻ.
Tuy Nhiên, Chúng Ta Vẫn Có Khả Năng Tạo Ra Core Memory Tự Mình.
Dù Không Thể Dự Đoán, Bạn Có Thể Tác Động Để Một Số Ký Ức Ở Lại Bên Mình Lâu Hơn.
- Thường xuyên nhớ lại khoảnh khắc bạn muốn lưu giữ, theo cơ chế “lặp lại” đã nói.
- Kết nối ký ức qua các mảnh ghép: Nghe một bài hát hoặc ăn một món ăn đặc biệt có thể giúp khơi gợi lại các ký ức liên quan.
- Chụp ảnh, quay video: Đây là những “bộ nhớ phụ” hỗ trợ não rất hiệu quả. Dù bao năm trôi qua, chỉ cần nhìn những hình ảnh này là ký ức lại ùa về.
- Ngủ đủ giấc: Đây là lúc não xử lý và lưu trữ ký ức mạnh mẽ, giúp bạn ghi nhớ chúng lâu hơn.
