Buzz
'Cỏ non mơn mởn vươn ra tận chân trời...'
Đây là một đồng cỏ ở cuối mùa, vẫn mang trong mình nỗi buồn như lòng người nhìn thấy. Nhưng màu cỏ ấy, màu ủ ê kia vẫn kéo dài mãi vô tận, chạm tới bầu trời, tạo nên một màu duy nhất: 'xanh xanh'. Nếu Nguyễn Du miêu tả:
'
Thì chắc chắn Thuý Kiều sẽ tìm thấy ở đó chút an ủi, một ít quên lãng. Nhưng xanh xanh chưa hẳn là màu xanh, chỉ là vẻ xanh, một màu xanh nhạt nhòa, xa xôi, khiến cho lòng người đầy ngao ngán. Và có thể màu 'xanh xanh' ấy chính là màu của tâm trạng nhìn từ ánh mắt đầy đau khổ.
Vậy là Thuý Kiều đã quay nhìn hết ba phía. Chỉ còn lại một phía cuối cùng. Liệu có gì đổi thay không?
“Buồn nhìn gió cuốn mặt duềnh,
Ầm ầm tiếng sóng vang quanh ghế ngồi'
Có vẻ như nỗi buồn từ ba cảnh trước chưa đủ sâu sắc. Ba cảnh trước buồn nhưng nhẹ nhàng. Đây mới thực sự là nỗi buồn. Ba bức tranh trước như là sự chuẩn bị cho cảnh buồn cuối cùng này. Một vùng biển âm thầm tràn vào đất liền, xa xa là biển lớn. Gió biển hun hút, cuốn mặt nước vào duềnh, làm cho mặt biển trở nên sóng lớn, trắng xoá một màu. Sóng vỗ “ầm ầm' không ngừng, dập vào bờ, xô dập lẫn nhau, lớp sóng này chưa kịp tan đi đã bị lớp sóng khác cuốn lên, liên tục, không ngớt. Tiếng sóng lớn vang vọng không chỉ trên biển mà còn vang xa, vang khắp bốn phương. Kiều như thể không còn ngồi trên lầu Ngưng Bích nữa, mà ngồi ngay giữa biển duềnh bao la ấy, bốn phía nàng là sóng vỗ. Mấy từ ''ầm ầm tiếng sóng' vang vọng trong tai nàng, gào thét trong tâm hồn nàng, vây quanh nàng.
Trong ba bức tranh trước, người và cảnh vẫn là hai thực thể riêng biệt, đâu là chủ, đâu là khách, nhưng ở bức tranh này, con người và cảnh vật đã hoà quyện vào nhau; cảnh vật bao phủ lấy con người, nỗi buồn đã đạt đến tột đỉnh. Lúc này, con người sẵn lòng tan biến cùng cảnh vật, sẵn lòng mạo hiểm để thoát khỏi nỗi buồn kinh khủng ấy, hoặc thậm chí, sẵn lòng chấp nhận cái chết mà không hề do dự. Tâm trạng này đã mở đường cho cuộc gặp gỡ giữa Kiều và Sở Khanh, cuộc gặp gỡ đầy mạo hiểm và sự phản bội.
Bốn bức tranh của Nguyễn Du không hề lạ lùng. Nhưng điều thực sự đặc biệt là cách Nguyễn Du mô tả những bức tranh đó sao phù hợp với hoàn cảnh và tâm trạng của Thúy Kiều. Nguyễn Du rất tinh tế trong việc nhìn nhận cảnh vật, sâu sắc trong việc hiểu về tâm trạng con người, và cũng rất khéo léo trong việc sử dụng ngôn ngữ.
(Tuyết Mai Nguyễn Lê)
