Nghiên cứu về Tokenomics #1: Lido Finance được đánh giá cao, nhưng token LDO không

Dù Lido Finance có ảnh hưởng tích cực trong hoạt động staking, giá trị của token LDO lại không thể hiện đúng tiềm năng mà dự án mang lại. Vì lí do gì?

Giới thiệu về Lido Finance

Lido Finance (LDO) là một giao thức liquid-staking, cung cấp giải pháp staking cho người dùng một cách an toàn, đồng thời vẫn giữ tính thanh khoản và liên kết với các giao thức Defi khác để tối ưu hóa lợi nhuận.

Đơn giản, khi bạn đầu tư vào một pool truyền thống để nhận yield (ví dụ như đầu tư ETH trên Beacon Chain), số tiền đó sẽ bị khóa và bạn chỉ có thể rút ra sau khi kỳ hạn kết thúc cùng với lợi tức. Với Lido Finance, khi bạn gửi ETH để đầu tư, bạn sẽ nhận lại stETH thay vì ETH gốc. Số lượng stETH này không bị khóa và có thể được sử dụng tự do như chuyển nhượng hoặc cho vay trên các nền tảng DeFi khác.

Điều này mang lại lợi ích cho người dùng:

• Dễ dàng chuyển đổi stETH thành ETH mà không cần chờ đến khi kỳ hạn kết thúc bằng cách bán stETH trên thị trường.
• Nhận thêm lợi nhuận từ việc cho vay, thế chấp, farming… trên DeFi.
• Không cần tốn kém cho phần mềm, học hỏi về kỹ thuật và lo lắng về nguy cơ bị phạt khi tham gia staking.

Hiện nay, Lido Finance đã mở các pool stake cho Ethereum 2.0, Solana, Polkadot, Kusama, Polygon.

Mặc dù stETH đã từng mất peg và gây ra vấn đề trong sự cố liên quan đến 3AC và Celsius, nhưng Lido Finance vẫn đang nỗ lực duy trì hoạt động và hiện đang ổn định dần. Với sự thành công của The Merge, trong tương lai, Lido Finance vẫn là một giao thức đáng chú ý.

Tokenomics của LDO 

LDO là đồng tiền gốc của Lido Finance, có tổng cung tối đa (Max Supply) = Tổng cung (Total Supply) = 1.000.000.000 LDO (1 tỷ token).

Công dụng

LDO hiện tại được sử dụng chủ yếu để tham gia vào quản trị của Lido DAO. Khi người dùng muốn đưa ra các đề xuất hoặc bỏ phiếu cho các đề xuất liên quan đến hoạt động của giao thức, họ cần phải sở hữu LDO. Số phiếu bầu sẽ tăng tương ứng với số lượng LDO mà người dùng sở hữu.

Lido DAO có vai trò quyết định quan trọng đối với hoạt động của Lido bằng cách đề xuất và quyết định các tham số về phí, bổ nhiệm người vận hành node, oracles… Hơn nữa, một phần phí của giao thức sẽ được tích lũy trong Kho Bạc DAO (kho tiền chung của DAO) để hỗ trợ cho nghiên cứu, phát triển, khuyến khích thanh khoản và nâng cấp giao thức.

Phân bổ Token

Theo Lido, tổng số 1 tỷ LDO sẽ được phân bổ như sau:

Lịch trình phát hành: LDO không có lịch trình cụ thể mà sẽ được cập nhật hàng tuần. LDO được mở khóa lần đầu cho nhà đầu tư, người xác nhận và các nhà phát triển vào ngày 17/12/2021, sau đó sẽ mở khóa dần trong vòng 1 năm.

Hiện tại, có tổng cộng 312,9 triệu LDO đang lưu hành trên thị trường (theo dữ liệu từ CoinMarketCap vào ngày 17/9/2022), chiếm khoảng 31,29% tổng cung tối đa.

Phân tích

(1) Đầu tiên, ta thấy rằng tokenomics của LDO khá “tập trung”. Đa số token được phân bổ cho nhóm phát triển và quỹ đầu tư. Thực tế, việc phân bổ token cho validator và signature holder cũng đồng nghĩa với việc phân bổ cho nhóm và các quỹ (vì họ là những cá nhân hoặc tổ chức thực hiện vai trò của validator và signature holder).

(2) Thứ hai, LDO gặp phải một điểm yếu là lịch trình mở khóa token không rõ ràng, điều này khiến việc tính toán các thời điểm quan trọng trở nên khó khăn. Tốc độ mở khóa token cho nhóm phát triển, nhà đầu tư… quá nhanh khi toàn bộ được mở khóa vào 17/12/2022. Nhìn xa hơn, điều này làm cho quá trình mở khóa trở nên không ổn định.

(3) Cuối cùng, về tính ứng dụng, hầu như LDO chỉ có thể được sử dụng để bỏ phiếu. Kết hợp với (1) và (2), rõ ràng quyền lợi quyết định chủ yếu nằm trong tay nhóm phát triển và các quỹ đầu tư => cá nhân nhà đầu tư hoặc các tổ chức khác dù muốn nhưng không thể và cũng không có động cơ để tham gia giữ LDO để bỏ phiếu cho DAO.

Tình hình hoạt động của Lido Finance và hướng đi cho LDO

Trước hết, mình sẽ giới thiệu sơ qua về cơ chế thu phí và phân chia phí trên Lido.

Đơn giản, Lido Finance sẽ thu 10% trên tổng số phần thưởng từ việc stake ETH, số phí này sẽ được chia thành 2 phần: 50% dành cho các Node, 50% được gửi vào Treasury DAO của Lido.

Bạn có thể thấy rằng, tốc độ tăng trưởng về lượng ETH được gửi vào Lido Finance sau đợt bùng nổ ban đầu đã chậm lại (do số lượng ETH gửi vào đã rất lớn, hiện không thể tăng trưởng nhiều như trước).

Tiếp theo, hãy xem xét số phí mà Lido Finance đang thu được:

Mỗi năm, chỉ với việc stake ETH, Lido thu được khoảng 5.5% tổng phần thưởng, tương đương với khoảng ~338 triệu USD. LIDO sẽ thu 10% phí này, tương đương 33.8 triệu USD, trong đó 50% sẽ được chia cho các node, 50% còn lại (16.9 triệu USD) sẽ được gửi vào LIDO DAO. Ngoài ra, Treasury DAO của LIDO ban đầu cũng được phân bổ 363 triệu LDO, tương đương hơn 650 triệu USD (giá LDO ~ 1.8 USD vào ngày 17/09/2022).

Tuy nhiên, con số này chỉ là doanh thu ước lượng. Trên thực tế, sau những sự kiện sụp đổ liên tiếp, Treasury DAO của Lido có thể không còn “dồi dào” như chúng ta nghĩ. Tháng 07/2022, giao thức này đã từng đề xuất bán 2% tổng cung LDO để duy trì hoạt động.

Lưu ý: Tính toán chủ yếu cho pool ETH vì pool này chiếm tỷ trọng lớn trên Lido Finance so với các pool stake khác như Solana, Polkadot…

Những đề xuất cho LDO

Theo quan điểm của tôi, cộng đồng đã từng đề xuất nhiều lần về LDO Tokenomics, từ việc điều chỉnh lịch vesting đến việc mở rộng use case cho token. Tôi cũng đã trực tiếp giao tiếp với nhóm Lido trên Discord để đề xuất, tuy nhiên, cho đến bây giờ, việc cập nhật tokenomics cho LDO vẫn chưa có quyết định.

Hãy cùng xem xét tính khả thi của đề xuất này. Nếu sử dụng số liệu 16,9 triệu USD như trên, LDO holder sẽ nhận được 50% số tiền này, tức là khoảng 8,45 triệu USD. Với số lượng LDO đang lưu hành khoảng 330 triệu LDO, giả sử có 300 triệu LDO được stake, mỗi LDO sẽ thu về khoảng ~0,03 USD/năm. Với giá trị trung bình của 1 LDO khoảng 1,5 USD, lợi nhuận từ việc hold 1 LDO trong 1 năm chỉ là khoảng 2%. Thực tế, con số này sẽ thấp hơn do sự lạm phát cao của LDO.

Trong hoàn cảnh thị trường crypto khó khăn, việc hold một token có biến động giá cao chỉ để thu về 2% lợi nhuận mỗi năm là điều không hợp lý với đa số nhà đầu tư.

Bên cạnh đó, đề xuất này khó có thể đạt được đồng thuận. Nguyên nhân chính là do:

Điểm đầu tiên, kho bạc của LIDO được sử dụng cho nhiều mục đích: duy trì hoạt động giao thức, thưởng cho các sáng kiến, đóng góp bảo mật, nghiên cứu, phát triển sản phẩm… và thậm chí là duy trì giá của stETH. Việc cắt một nửa Treasury cho holder là điều khó thực hiện. Nếu đề xuất này được thông qua, tỷ lệ 50% của khoản phí mà kho bạc thu được sẽ khó được chấp nhận, và lợi nhuận để hold LDO chỉ đạt khoảng 0.2%.

Điểm thứ hai, nói về phân bổ token, token LDO tập trung nhiều vào một số cá nhân, tổ chức. Nếu chia Treasury như vậy, dường như token holder được lợi, nhưng thực tế chỉ có một số cá nhân, tổ chức được hưởng nhiều nhất.

Vậy hướng đi nào là phù hợp cho LDO?

Cá nhân tôi hy vọng trong tương lai Lido DAO có thể xem xét thực hiện một số giải pháp sau:

Thiết lập mô hình veLDO: Là một token quản trị, Lido có thể thực hiện mô hình veLDO giống như Curve, cho phép người dùng khóa LDO để nhận veLDO đại diện cho quyền quản trị. Thời gian khóa càng lâu => quyền biểu quyết càng quan trọng.

Giảm phí hoặc chia phí khi nắm giữ LDO (hoặc veLDO): Để khích lệ các node validator nắm giữ token LDO, Lido có thể tự giảm một phần phí mà giao thức thu được nếu các node nắm giữ một lượng LDO (hoặc veLDO) nhất định. Tất nhiên, tỷ lệ này cần được cân nhắc để không ảnh hưởng đến hoạt động bình thường của giao thức.

Cung cấp thanh khoản cho pool bảo hiểm: Với sự cố mất peg của stETH, LDO cần chuẩn bị một quỹ để “đỡ giá” khi có các sự kiện không mong muốn xảy ra. Lido có thể cho phép người dùng stake LDO hoặc stETH vào pool này, trả yield cho họ, trong khi quỹ sẽ được dùng để “bảo hiểm” khi stETH mất peg.

Tóm lại

Với sự thành công của The Merge, Lido Finance sẽ tiếp tục được chú ý trong thời gian tới. Tuy nhiên, thành công của Lido Finance không đồng nghĩa với sự bùng nổ của LDO nếu giao thức vẫn giữ nguyên tokenomics “nghèo nàn” và “nhàm chán” như hiện tại. Trong tương lai, chúng ta sẽ đợi những cập nhật quan trọng từ LDO để tiếp tục đánh giá. Hẹn gặp lại các bạn trong các bài viết tiếp theo!

Poseidon

• Celestia – Dự án đầu tiên trong việc xây dựng Blockchain Modular
• Giới thiệu Omni Wallet – Ví tiện ích 'All-in-One' cho Web3