Bệnh viện Bạch Mai vừa điều trị cho một phụ nữ 64 tuổi bị ngộ độc nhôm do sử dụng phèn chua liên tục trong nhiều năm để chữa hôi nách.
TS.BS Nguyễn Trung Nguyên, giám đốc Trung tâm Chống độc tại Bệnh viện Bạch Mai, cho biết: hai tháng trước khi nhập viện, bệnh nhân M.T.L. (sinh năm 1960) đã gặp phải triệu chứng ngứa khắp lòng bàn tay, chân, và toàn thân mà không có dấu hiệu nổi mẩn hay phát ban.
Bệnh nhân đã tìm kiếm điều trị ở nhiều nơi, bao gồm các chuyên khoa dị ứng, nhưng tình trạng không thuyên giảm.
Sau khi sử dụng phèn chua trong thời gian dài để trị hôi nách, bệnh nhân được chỉ định xét nghiệm và kết quả cho thấy nồng độ nhôm trong máu và nước tiểu cao hơn mức bình thường.
'Theo quy chuẩn, nồng độ nhôm trong máu không được vượt quá 12mcg/lít và trong nước tiểu phải dưới 12mcg/24h. Tuy nhiên, bệnh nhân M.T.L. có chỉ số nhôm trong máu là 12,5mcg/lít và trong nước tiểu là 47,37mcg/24h. Điều đáng lưu ý là chức năng thận của bệnh nhân vẫn bình thường, cho thấy sự gia tăng nồng độ nhôm không phải do suy thận', bác sĩ Nguyễn Trung Nguyên cho biết.
Bệnh nhân M.T.L. cho biết, trong khoảng 10 năm qua, bà đã thường xuyên sử dụng phèn chua rang, xay thành bột và bôi lên nách hai lần mỗi ngày để chữa hôi nách. Đây là một mẹo dân gian phổ biến mà bà không hề nghĩ đến nguy cơ ngộ độc.
Sau gần một tháng điều trị, tình trạng của bà M.T.L. đã cải thiện đáng kể. Bà được ra viện, tiếp tục uống thuốc ngoại trú và sẽ tái khám theo lịch định kỳ.
Giám đốc Trung tâm Chống độc cho biết: 'Đây là một trường hợp hiếm gặp, lần đầu tiên chúng tôi tiếp nhận một ca ngộ độc nhôm do tiếp xúc qua da từ một chất rất quen thuộc và phổ biến như phèn chua, một muối sunfat kali nhôm'.
Trên thực tế, nhôm vẫn được sử dụng trong việc chế tạo và điều trị một số bệnh như các loại thuốc bảo vệ niêm mạc dạ dày để điều trị các vấn đề về dạ dày, cũng như trong các sản phẩm chữa mùi cơ thể.
Nhôm và các hợp chất của nhôm thường được sử dụng trong phụ gia thực phẩm, dược phẩm, các sản phẩm tiêu dùng như đồ dùng nhà bếp, và trong xử lý nước uống (chẳng hạn như các chất lắng lọc nước…).
Tuy nhiên, theo các nghiên cứu hiện tại, lượng nhôm mà cơ thể tiếp nhận từ những nguồn này là rất nhỏ, nếu các vật dụng, phụ gia và dược phẩm được sản xuất và sử dụng đúng theo tiêu chuẩn và chỉ định liều lượng.
Ngộ độc nhôm chủ yếu xảy ra trong các môi trường công nghiệp và nghề nghiệp, nơi có sự tiếp xúc nhiều với nhôm, như hít phải bụi nhôm hoặc tiếp xúc và nuốt phải nhôm. Những người có vấn đề về thận hoặc đang chạy thận nhân tạo có nguy cơ bị ngộ độc nhôm cao hơn.
'Trường hợp này là rất hiếm khi nhôm xâm nhập qua da và chức năng thận vẫn bình thường,' bác sĩ Nguyên cho biết thêm.
Khi nhôm xâm nhập vào cơ thể, nó tích tụ và liên kết chặt chẽ với xương, làm cho việc đào thải nhôm khỏi cơ thể trở nên rất khó khăn và mất nhiều thời gian.
Ngoài ra, ngộ độc nhôm có thể gây ra bệnh thiếu máu nhược sắc hồng cầu, tương tự như thiếu sắt nhưng không đáp ứng điều trị, dẫn đến chứng nhuyễn xương (osteomalacia), rối loạn thần kinh (như khó phát âm, nói lắp, câm, bất thường điện não, giật cơ, co giật, sa sút trí tuệ, khó giữ thăng bằng).
Khi bệnh nhân dùng phèn chua rang khô và nghiền thành bột để bôi lên da trong nhiều năm, da có thể bị viêm, mụn hoặc xước, tạo điều kiện cho nhôm dễ dàng hấp thu vào cơ thể. Đây có thể là nguyên nhân dẫn đến ngộ độc nhôm.
Bác sĩ Nguyên khuyến cáo rằng với phèn chua, người dân không nên bôi liên tục trên da và nên lựa chọn các sản phẩm chăm sóc da đảm bảo an toàn.