Ngô Thừa Ân

Ngô Thừa Ân (tiếng Trung phồn thể: 吳承恩; giản thể: 吴承恩; bính âm: Wú Chéng'ēn) (1500/1506 - 1581), tự Nhữ Trung (汝忠), hiệu Xạ Dương sơn nhân (射陽山人), là một nhà văn, nhà thơ Trung Quốc, sống trong thời nhà Minh.

Tiểu sử

Ông sinh tại huyện Liên Thủy, Hoài An, tỉnh Giang Tô. Gia đình ông làm nghề buôn bán nhỏ, chuyên bán chỉ và đồ thêu, nhưng lại có thú tàng trữ sách. Cả ông nội và cha Ngô Thừa Ân đều xuất thân là quan lại qua đường khoa cử.

Ông học tại Nam Kinh Thái học (Đại học Nam Kinh cổ) trong hơn 10 năm.

Từ nhỏ, Ngô Thừa Ân đã đam mê những câu chuyện thần tiên và yêu quái. Khi bị cha cấm, ông đã từng lén mang những cuốn sách thuộc thể loại đó ra chợ để đọc.

Lớn lên, ông tỏ ra là người có tính cách mạnh mẽ, những lời nói của ông thể hiện tính cách cương nghị, 'không để ai có cơ hội lợi dụng', 'trái tim luôn nung nấu mưu đồ, muốn tiêu diệt hết, buồn không chịu nổi'

Ngô Thừa Ân được biết đến là người viết văn hay và có tài với chữ, đồng thời rất yêu thích hài kịch. Ông từng viết nhiều tác phẩm nổi tiếng.

Mặc dù là người có nhiều tài năng, nhưng Ngô Thừa Ân lại gặp nhiều thất bại trong các kỳ thi cử. Ông thi nhiều lần nhưng không đỗ. Cho đến khi ông khoảng 43 tuổi, mới đỗ được kỳ thi tuế cống sinh. Sau đó, ông còn thi thêm hai lần nữa nhưng đều không thành công. Khi ông 51 tuổi, vì hoàn cảnh gia đình khó khăn, ông đến Nam Kinh tìm việc làm nhưng không thành công với ý định của mình.

Sau nhiều năm chờ đợi, khi ông 67 tuổi, ông đến Bắc Kinh để mong muốn được làm quan, và cuối cùng ông nhận được một chức quan nhỏ (huyện thừa) tại huyện Trường Hưng (长兴). Tuy nhiên, không lâu sau đó, vì không thích nghi với cuộc sống luôn phải làm theo những người khác, ông quyết định từ chức về quê hương.

Ngô Thừa Ân cũng đã được đề cử vào giữ chức kỉ thiện trong Kinh Vương phủ, chuyên phụ trách các lễ nhạc và văn thơ, nhưng chỉ sau 3 năm ông bất đắc chí từ chức về nhà. Khi ấy Ngô Thừa Ân đã 70 tuổi. Từ đó, ông sống bằng nghề viết văn, thơ, và được hơn 10 năm sau đó mất.

Tác phẩm

Sáng tác của ông rất phong phú, nhưng nhiều tác phẩm đã bị mất hoặc không còn lại, do chỉ có một con gái và hoàn cảnh gia đình khó khăn, chẳng hạn như tập tiểu thuyết Vũ Đĩnh chí (cũng là tiểu thuyết thần tiên ma quái), nên hiện nay chỉ còn lại một số thơ văn được tập hợp lại thành bộ Xạ Dương tiên sinh tồn cảo gồm 4 quyển.

Cuốn tiểu thuyết nổi tiếng nhất của ông là Tây du ký viết khi ông đã ngoài 70 tuổi. Cuốn tiểu thuyết này được yêu thích bởi nhiều thế hệ người Trung Quốc và là một trong những tác phẩm cổ điển phổ biến nhất ở Trung Quốc và nhiều quốc gia khác. Nó cũng đã được dịch ra nhiều ngôn ngữ, ví dụ như bản tiếng Anh của Arthur Waley với tựa đề Monkey (con khỉ).

Đương thời khi ông còn sống, Tây du ký chưa được công chúng biết đến, phải mất nhiều năm sau khi ông mất, một người cháu ngoại trong họ Dương mới công bố tiểu thuyết này.

Chú thích

• Từ điển văn học Việt Nam - NXB Văn học, 1984
• Tây Du ký - Ngô Thừa Ân, dịch: Như Sơn, Mai Xuân Hải và Phương Oanh; giới thiệu: Lương Duy Thứ, NXB Văn học, 1988

• Tứ đại danh tác của Trung Quốc bao gồm:

1. Tam Quốc diễn nghĩa - La Quán Trung
2. Thủy Hử - Thi Nại Am và La Quán Trung
3. Tây du ký - Ngô Thừa Ân
4. Hồng Lâu Mộng - Tào Tuyết Cần