Ngôi Đình Đình Bảng

Đình Đình Bảng, còn gọi là đình Báng, nằm tại làng Đình Bảng (xưa là làng Cổ Pháp hay làng Báng), thành phố Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh. Ngôi đình được xây dựng vào đầu thế kỷ 18, thờ các vị thành hoàng gồm Cao Sơn đại vương (thần Núi), Thủy Bá đại vương (thần Nước) và Bách Lệ đại vương (thần Đất), đồng thời tưởng nhớ sáu vị có công lập lại làng vào thế kỷ 15.

Đình Đình Bảng là một trong những ngôi đình có kiến trúc tuyệt mỹ nhất còn tồn tại đến nay. Người xưa từng nói:

Thứ nhất là đình Đông Khang,

Thứ nhì đình Bảng, vẻ vang đình Diềm.

Đình Đông Khang đã bị phá hủy, đình Diềm ngày xưa có năm gian hai chái, hiện chỉ còn ba gian hai chái. Hiện nay, chỉ có đình Bảng vẫn còn giữ được vẻ nguyên vẹn tương đối.

Thông tin lịch sử

Ngôi đình làng Đình Bảng được xây dựng vào năm 1700 dưới triều Hậu Lê, kéo dài trong suốt ba mươi sáu năm và hoàn tất vào năm 1736. Người đứng đầu việc xây dựng là quan Nguyễn Thạc Lượng, người Đình Bảng (trước đây từng là trấn thủ Thanh Hóa) và vợ ông, bà Nguyễn Thị Nguyện, quê ở Thanh Hóa. Họ đã mua gỗ lim, một loại gỗ quý và bền để cúng và dựng nên ngôi đình.

Đặc điểm kiến trúc

Đình Đình Bảng bao gồm một tòa đại đình đồ sộ nối với hậu cung ở phía sau theo kiểu mặt bằng hình chuôi vồ, hay còn gọi là kiểu 'chữ đinh' 丁. Tòa đại đình có chiều dài 20 m, chiều rộng 14 m, chiều cao 8 m, với phần mái rủ xuống ấn tượng, tổng chiều cao đạt 5,5 m.

Sự độc đáo của ngôi đình thể hiện rõ qua không gian mái rộng lớn, các đầu đao kiên cố, thiết kế phù hợp với khí hậu gió mùa, và những chi tiết trang trí điêu khắc phong phú.

Ngôi đình có kết cấu hệ kèo chồng rường, với bảy gian hai chái (gian phụ). Đình được xây dựng trên nền cao, được bó bằng đá xanh. Đặc biệt, đình mang phong cách nhà sàn với sàn gỗ rộng lớn, cao 0,7 m so với mặt nền, sáu hàng cột ngang và mười hàng cột dọc bằng gỗ lim với đường kính từ 0,55 m (cột con) đến 0,65 m (cột mẹ) được đặt trên các tảng đá xanh.

Mái đình cao tới 8 mét với tỷ lệ phần mái lớn hơn phần thân (mái chiếm hai phần ba chiều cao của đình), tạo cảm giác bề thế. Đình được lợp ngói mũi hài và có các đầu đao dài nhất trong các công trình kiến trúc gỗ truyền thống ở Việt Nam. Đình được bao quanh bởi cửa bức bàn.

Trang trí nội thất

Nội thất đình được trang trí với nhiều chủ đề đa dạng như rồng, phượng, tùng, mai, trúc, bầu rượu, và thanh gươm. Đặc biệt, hình ảnh rồng chiếm phần lớn với khoảng 500 hình tượng. Gian chính điện (gian giữa) có sàn thấp, được lát gạch lá nem, gọi là 'lòng thuyền'. Các gian bên có sàn ván cao dần, tạo thành hai cấp độ, phân biệt địa vị của các hương chức khi họp làng, để người ngồi 'chiếu trên' hay 'chiếu dưới' tùy theo vai vế trong cộng đồng.

Bức cửa võng và tấm trần của gian chính điện được chạm khắc tinh xảo. Trên ván nong, dưới bao lơn của các cột cái và cột con, có một bức chạm khắc hình 'Bát mã quần phi' (Bầy ngựa tám con đang phi) với các động tác rất sinh động. Trong đình còn nhiều bức hoành phi và câu đối được sơn son thếp vàng.

Hình ảnh của đình Bảng

• Đền Lý Bát Đế
• Chùa Dận
• Chùa Kim Đài

Liên kết bên ngoài

• 'Khám phá kiệt tác kiến trúc tại Kinh Bắc'. Báo Đất Việt.