Với tác giả và tác phẩm Ngôi nhà trên cây trong sách Kết nối tri thức của Ngữ văn lớp 7, được trình bày chi tiết về cấu trúc, tóm tắt, nội dung quan trọng nhất cũng như giá trị nghệ thuật của tác phẩm.
Tác giả và tác phẩm: Ngôi nhà trên cây - Ngữ văn lớp 7 Kết nối tri thức
I. Tác giả của văn bản Ngôi nhà trên cây
- Cu-rô-ya-na-gi Tê-sư-cô, sinh năm 1933 tại Tô-ki-ô (Tokyo), là một nhà văn thiếu nhi, cũng là diễn viên và người dẫn chương trình truyền hình nổi tiếng của Nhật Bản.
- Bà đã từng được bổ nhiệm làm Đại sứ thiện chí của UNICEF (Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc).
II. Khám phá tác phẩm Ngôi nhà trên cây
1. Thể loại:
Ngàn sao làm việc thuộc thể loại hồi ký
2. Xuất xứ và bối cảnh sáng tác:
- “Totto-chan – Cô bé bên cửa sổ” – Hồi ký của chính tác giả Cu-ru-ya-na-gi Tê-sư-cô, người trải qua cuộc sống trong ngôi trường đặc biệt nhất, cũng như phương pháp giáo dục tuyệt vời nhất.
- Cô bé Totto-chan trong cuốn sách chính là 'bé Totto', tên thân mật hồi nhỏ của tác giả Cu-ru-ya-na-gi Tê-sư-cô. Tác phẩm kể về cuộc sống của cô bé Totto-chan (chan là hậu tố trong tiếng Nhật dùng để tạo tên gọi theo cách thân mật), cô bé sinh trưởng trong một gia đình rất tài năng và hạnh phúc có: cha là nghệ sĩ đàn dương cầm, mẹ là vận động viên bóng rổ và tất nhiên không thể thiếu em chó Rốc-ky. Cô bé có những trải nghiệm phong phú, thú vị ở trường Tô-mô-e (Tomoe). Hiệu trưởng trường Tô-mô-e đã có ảnh hưởng đặc biệt quan trọng đối với cuộc đời của Totto-chan và nhiều học trò khác.
- Đoạn trích thuộc chương 2 trong cuốn tự truyện, kể về tình bạn giữa cô bé Totto và cậu bạn Ya-su-a-ki.
3. Phương thức diễn đạt:
Văn bản Ngôi nhà trên cây được thể hiện qua phương thức biểu đạt là Tự sự
4. Người kể chuyện: Văn bản Ngôi nhà trên cây được kể từ góc độ người thứ ba
5. Tóm tắt văn bản Ngôi nhà trên cây:
Đoạn trích kể về mối quan hệ bạn bè giữa Totto-chan và Ya-sư-a-ki. Totto-chan không phân biệt đối xử dựa trên căn bệnh bại liệt của Ya-sư-a-ki, thậm chí cô bé cảm thấy đồng cảm và muốn kết bạn. Họ có một cuộc hẹn trên cây, mặc dù Ya-sư-a-ki yếu đuối và khó leo lên cây nhưng cả hai vẫn cố gắng không bỏ cuộc. Totto-chan đã giúp Ya-sư-a-ki thấy những điều mới mẻ từ trên cây lần đầu tiên trong cuộc đời.
6. Cấu trúc văn bản Ngôi nhà trên cây:
Ngôi nhà trên cây được chia thành 2 phần:
+ Phần 1: Từ đầu đến “bắt đầu như thế đó”: Sự bắt đầu của tình bạn giữa Totto-chan và Ya-sư-a-ki.
+ Phần 2: Phần còn lại: Cuộc hẹn trên cây đầy khó khăn của Totto-chan và Ya-sư-a-ki.
7. Giá trị nội dung:
Ngôi nhà trên cây truyện kể về mối tình bạn đáng yêu và trong sáng giữa Totto-chan và Ya-sư-a-ki. Totto-chan là một cô bé trong trắng, luôn cố gắng hết mình để giúp đỡ người bạn đặc biệt của mình, giúp cậu không còn tự ti hay lo lắng. Ya-sư-a-ki lại là một cậu bé gặp nhiều bất hạnh nhưng vẫn giữ vững niềm vui và lạc quan. Đoạn trích này là bài học về tình bạn, lòng đồng cảm và sức mạnh vượt lên trong cuộc sống từ những người bạn nhỏ.
8. Giá trị nghệ thuật:
- Sử dụng ngôn ngữ gần gũi, sống động và đáng yêu
- Nghệ thuật miêu tả nhân vật chi tiết từ ngoại hình đến tâm lý, suy nghĩ
- Sử dụng góc nhìn thứ ba linh hoạt và toàn diện
III. Khám phá chi tiết về tác phẩm Ngôi nhà trên cây
1. Mối quan hệ bạn bè giữa Totto-chan và Ya-sư-a-ki
* Sự phát hiện của Totto-chan về bạn Ya-sư-a-ki:
- Totto-chan:
+ Đau đầu, theo dõi mỗi bước chân lạ lẫm của bạn
+ Ban đầu: nghĩ rằng bạn có ý định làm như vậy
+ Sau này: nhận ra rằng “đó mới là cách thật sự của bạn”
+ Tươi cười đối với bạn
+ Quan tâm, chăm sóc từng cử chỉ, cảm xúc của bạn.
+ Rất hạnh phúc khi được làm quen với bạn mới.
→ Lưu ý từng chi tiết nhỏ, quan tâm đặc biệt đến bạn, không lánh xa vì hoàn cảnh đặc biệt của bạn, thay vào đó, cô bé thể hiện sự đồng cảm, quan tâm và rất vui khi được kết bạn với Ya-sư-a-ki.
- Ya-sư-a-ki:
+ Kéo lê chân theo mỗi bước đi
+ Cử động rất mạnh mẽ
+ Mất nhiều thời gian hơn các bạn khác để ngồi lên ghế
+ Tươi cười với Totto-chan
+ Trả lời những câu hỏi của Totto-chan bằng giọng nhẹ nhàng, hiền lành
+ Tích cực làm quen, tự giới thiệu và hỏi tên của người bạn mới.
→ Ya-sư-a-ki là một cậu bé thân thiện, lạc quan và mạnh mẽ.
→ Mối quan hệ bạn bè giữa Totto-chan và Ya-sư-a-ki bắt đầu từ sự ngây thơ, đáng yêu phù hợp với tuổi của họ, dù có những khác biệt nhưng hai đứa trẻ biết cách đồng cảm, quan tâm đến nhau.
2. Cuộc hẹn trên cây đầy khó khăn của Totto-chan và Ya-sư-a-ki.
* Buổi gặp gỡ bí mật
- Địa điểm: Buổi “dã ngoại” diễn ra tại hội trường, trên cái “cây của Totto-chan”
- Một “cuộc phiêu lưu mạo hiểm” cùng với Ya-sư-a-ki, hoàn toàn kín đáo.
- Những chi tiết dễ thương của hai đứa trẻ:
+ Totto-chan cầm tấm vé xe lúc lắc
+ Ya-sư-a-ki vươn tay trước, chạy về phía Totto-chan
+ Hai bạn cười “hi hi”
→ Mối tình bạn đáng yêu, trong sáng của Totto-chan và Ya-sư-a-ki
* Việc leo lên cây gặp nhiều khó khăn của hai bạn nhỏ:
- Tính tốt bụng và dễ thương của Totto-chan hiện rõ qua việc giúp Ya-sư-a-ki leo lên cây:
+ Cố thử đẩy Ya-sư-a-ki lên bằng cái thang nhưng thất bại vì thang đung đưa và hai bạn không đủ sức.
- Suy nghĩ: Cảm thấy việc này khó khăn hơn mình tưởng…
- Chú ý đến biểu cảm của Ya-sư-a-ki: “có vẻ buồn buồn”
- Quyết tâm đưa bạn lên cây: Dồn dập tuyên bố sẽ tìm “cái này hay cực”
- Cố gắng hết sức để kéo cái thang gấp, nói với Ya-sư-a-ki-chan như chị nói với em trai
- Tay nâng chân, đầu đỡ mông Ya-sư-a-ki, đầm đìa mồ hôi để giúp bạn lên được bậc trên cùng
- Khi không thể kéo bạn lên cây, Totto-chan đã muốn òa lên khóc, nhưng cô bé không muốn Ya-sư-a-ki-chan khóc theo mình nên đã cố không khóc
→ Suy nghĩ trưởng thành hơn rất nhiều so với một cô bé tiểu học như Totto-chan, cô bé muốn mời Ya-sư-a-ki lên cây để cùng cậu ngắm nhìn rất nhiều thứ.
- Bất chấp nguy hiểm: Bảo bạn nằm xuống để kéo bạn từ cái thang sang cây
- Cúi chào Ya-sư-a-ki như chủ nhà đón khách quý
→ Totto-chan là một cô bé đáng yêu, mạnh mẽ, không dễ dàng từ bỏ và rất tình cảm với bạn của mình
Chiến thắng trong việc học bài Ngôi nhà trên cây
Các bài học giúp bạn nắm vững nội dung của bài Ngôi nhà trên cây Ngữ văn lớp 7 hoặc bất kỳ bài học nào khác: