Ngôn ngữ uyển chuyển

Khinh từ, ngôn ngữ uyển chuyển hay

nói giảm nói tránh là những thuật ngữ trong ngôn ngữ học và văn học dùng để chỉ cách diễn đạt tinh tế và khéo léo. Đây là biện pháp tu từ trái ngược với ngoa dụ và, trong một số trường hợp, khá gần với nhã ngữ.

Ứng dụng

Khinh từ được dùng để làm giảm tác động hay tránh gây xúc phạm trong lời nói hoặc thông báo, thường thấy trong ngôn ngữ hàng ngày và đặc biệt trong văn học.

Ví dụ điển hình về khinh từ bao gồm cách thông báo về sự mất mát lớn như cái chết với những từ như 'mất', 'quy tiên', 'từ trần'. Trong văn học, cái chết có thể được diễn đạt một cách hình tượng như 'Nửa chừng xuân thoắt gãy cành thiên hương' (Nguyễn Du), 'Bác Dương thôi đã thôi rồi / nước mây man mác ngậm ngùi lòng ta' (Nguyễn Khuyến), hoặc 'Bác đã lên đường theo tổ tiên' (Tố Hữu, chỉ việc Hồ Chí Minh từ trần).

• 150 thuật ngữ văn học, do Lại Nguyên Ân biên soạn, xuất bản bởi Nhà xuất bản Đại học Quốc gia Hà Nội, trang 175-176.