Ngọn núi lửa lớn nhất Hệ Mặt Trời đang ở đâu?

Đỉnh Olympus trên Sao Hỏa được biết đến là ngọn núi cao nhất trong số tám hành tinh của Hệ Mặt Trời, nó cao gấp 2,4 lần đỉnh Everest, và bạn phải đứng bên ngoài không gian để nhìn toàn cảnh ngọn núi này.

Đỉnh Olympus trên Sao Hỏa cao hơn 21.171 mét so với mốc chuẩn của Sao Hỏa, tức là gấp khoảng 2,4 lần độ cao của đỉnh Everest (bao gồm cả độ dày của tuyết trên đỉnh - 8.848 mét so với mực nước biển). Tuy nhiên, nếu tính từ chân núi đến đỉnh núi theo chiều thẳng đứng thì đỉnh Olympus sẽ cao tới 21.900 mét.

Một số người nói chiều cao của nó có thể không chính xác như vậy vì không có đại dương trên Sao Hỏa. Tuy nhiên, dù không có mực nước biển trên Sao Hỏa, mốc chuẩn Sao Hỏa được đề cập ở đây vẫn có ý nghĩa tương tự mực nước biển trên Trái Đất. Ngoài ra, mốc này không phải là điểm thấp nhất trên bề mặt Sao Hỏa, ví dụ như vùng đồng bằng 1.000 km ở phía tây bắc của Olympus Mons, có độ cao thấp hơn 5.000 mét so với mốc chuẩn Sao Hỏa.

Nếu tính từ đồng bằng này làm điểm tham chiếu, chiều cao thẳng đứng của đỉnh Olympus lên tới 26 km.

Nơi sâu nhất dưới mực nước biển của Trái Đất là rãnh Mariana, nơi có độ sâu tới 11.000 mét, nhưng điều này không phản ánh độ sâu trung bình của toàn bộ đại dương. Độ sâu trung bình của các đại dương trên Trái Đất là khoảng 3.700 mét, nếu lấy độ sâu này làm mốc trắc địa thì độ cao tuyệt đối của đỉnh Everest sẽ là 12.548 mét, tức là vẫn thấp hơn nhiều so với đỉnh Olympus trên Sao Hỏa.

Olympus Mons nằm ở 18,65 độ vĩ Bắc và 226,2 độ kinh Đông trên Sao Hỏa. Chiều rộng của toàn bộ ngọn núi là khoảng 600 km, có nghĩa là khoảng cách đường thẳng từ chân núi đến đỉnh núi có thể đạt tới 300 km. Do đó, đỉnh Olympus hoàn toàn không thể nhìn thấy từ chân núi, và nó chỉ có thể được nhìn thấy toàn bộ từ không gian.

Đỉnh Everest là đỉnh cao nhất của dãy Himalaya, độ cao trung bình của dãy Himalaya là 6.000 mét, được hình thành do va chạm và đẩy lên của hai mảng lục địa lớn. Khác với đỉnh Olympus, sườn núi Everest rất dốc, sườn phía Bắc có độ dốc trung bình lên tới 45 độ, nhiều nơi còn là vách đá dựng đứng nên việc leo trèo khá khó khăn.

Đỉnh Olympus mặc dù có độ cao thẳng đứng lớn, nhưng nó lại không dốc đứng như đỉnh Everest, độ dốc của nó rất thoải, bởi vậy có thể nói rằng nếu leo lên đỉnh Olympus, chúng ta sẽ gặp ít khó khăn hơn khi so với việc leo lên đỉnh Everest.

Olympus Mons là một ngọn núi lửa và nó đã từng phun trào trong quá khứ, nhưng sau đó lõi của Sao Hỏa dần nguội đi, hiện tại nó chỉ là một ngọn núi lửa đã tắt, và đây cũng được coi là ngọn núi lửa lớn nhất trong Hệ Mặt Trời với diện tích khoảng 300.000 km vuông.

Olympus Mons là một núi lửa hình khiên và dạng núi lửa này cũng tồn tại trên Trái Đất. Mauna Loa (tiếng Hawaii: Mauna Kea) là một trong những núi lửa hình khiên lớn nhất trên Trái Đất. Ngoài ra, núi lửa Mauna Loa cũng là ngọn núi có độ cao chênh lệch từ chân núi đến đỉnh núi lớn nhất trên Trái Đất, tính từ chân núi ở độ cao 5.998 mét dưới mực nước biển Thái Bình Dương đến đỉnh thì ngọn núi ở độ cao 4.205 mét so với mực nước biển, chênh lệch độ cao giữa chân núi và đỉnh núi là 10.203 mét.

Núi chủ yếu là đá nên chịu áp lực có hạn. Môi trường trọng lực Trái Đất giới hạn độ cao của núi dưới 20.000 mét, thậm chí khó vượt quá 15.000 mét. Đỉnh Everest từng cao hơn 10.000 mét nhưng bị giảm độ cao.

Sao Hỏa có núi cao hơn Trái Đất vì lực hấp dẫn nhỏ hơn, thể tích và khối lượng của Sao Hỏa chỉ bằng 1/7 và 1/11 so với Trái Đất.

Áp suất trên Sao Hỏa rất thấp, chỉ 0,75% áp suất khí quyển Trái Đất. Ở đỉnh Olympus, áp suất chỉ bằng 8% so với bình thường Sao Hỏa; Everest có 33%. Điều này cho thấy môi trường Olympus khắc nghiệt hơn nhiều so với Everest.

Khối lượng nhỏ và lực hấp dẫn nhỏ làm giới hạn chiều cao núi. Trên thực tế, hành tinh nhẹ có đỉnh cao vượt xa Trái Đất.

Nguồn: Earthlymission; Nature; NASA