Ngữ pháp

Trong lĩnh vực ngôn ngữ học, ngữ pháp (còn được gọi là văn phạm, tiếng Anh: grammar, từ tiếng Hy Lạp cổ đại γραμματική grammatikí) của một ngôn ngữ tự nhiên là hệ thống các quy tắc điều chỉnh cấu trúc các mệnh đề, cụm từ và từ ngữ của người dùng. Thuật ngữ này cũng bao gồm nghiên cứu về các quy tắc này, bao gồm các lĩnh vực như âm vị học, hình thái học, và cú pháp học, thường được mở rộng bởi ngữ âm học, ngữ nghĩa học, và ngữ dụng học.

Ngữ pháp tạo ra các quy tắc chính cho một ngôn ngữ cụ thể, vì vậy mỗi ngôn ngữ có hệ thống ngữ pháp riêng biệt của mình. Ngữ pháp là một phần của nghiên cứu ngôn ngữ, hay còn gọi là ngôn ngữ học. Nó giúp hiểu rõ hơn về ngôn ngữ và cũng là công cụ để tổ chức từ ngữ, biến các từ đơn lẻ hoặc cụm từ thành các câu có ý nghĩa và hiệu quả.

Ngữ pháp, theo quan điểm của hầu hết các nhà ngôn ngữ học hiện đại, bao gồm các lĩnh vực như ngữ âm, âm học, hình thái ngôn ngữ, cú pháp, và ngữ nghĩa. Tuy nhiên, theo truyền thống, ngữ pháp chủ yếu chỉ bao gồm hình thái ngôn ngữ và cú pháp.

Định nghĩa từ nguyên

Thuật ngữ ngữ pháp bắt nguồn từ từ Hán Việt 語法. Từ

grammar trong tiếng Anh có nguồn gốc từ tiếng Hy Lạp cổ đại γραμματικὴ τέχνη (grammatikē technē), có nghĩa là 'nghệ thuật của các chữ cái', từ γράμμα (gramma), 'chữ cái', bắt nguồn từ γράφειν (graphein), 'vẽ, viết'. Gốc từ Hy Lạp cũng thấy trong các từ như đồ họa, grapheme, và ảnh chụp (photograph).

Quá trình phát triển của các hệ thống ngữ pháp

Các loại ngữ pháp hình thành và phát triển thông qua thói quen và tập quán của các cộng đồng khác nhau. Với sự xuất hiện của chữ viết, các quy tắc chính thức về cách sử dụng ngôn ngữ cũng đã ra đời. Các ngữ pháp chính thức là các quy định và luật lệ được phát triển từ việc quan sát và theo dõi.

Nghiên cứu chính thức về ngữ pháp là một phần quan trọng trong giáo dục từ giai đoạn học sinh đến bậc học cao hơn. Tuy nhiên, các quy tắc được dạy trong trường học đôi khi không hoàn toàn phản ánh 'ngữ pháp' theo nghĩa chính xác trong ngôn ngữ học, mà thường mang tính chất thói quen.

Ứng dụng trong khoa học máy tính

Trong lĩnh vực khoa học máy tính, cú pháp của từng ngôn ngữ lập trình được xác định bởi các quy tắc ngôn ngữ cụ thể. Các lý thuyết trong máy tính và toán học sử dụng các ngôn ngữ quy ước để định nghĩa các quy tắc này.

Các thuật ngữ liên quan đến ngữ pháp

• Danh từ
• Tính từ
• Liên từ
• Trạng từ
• Động từ
• Câu
• Mệnh đề
• Chủ ngữ
• Vị ngữ
• Túc từ
• Trợ động từ