Khi tôi còn là học sinh trung học phổ thông, thầy giáo dạy toán đã nói với chúng tôi những từ khó hiểu, đại ý, mặc dù nóc ngôi nhà của các em bị mục nát mưa dột khắp nơi thì vẫn cứ phải giữ lấy cẩn thận, cũng như người cha dù có tệ hại đến đâu cũng cần được tôn trọng đúng mức. Dĩ nhiên là tôi không hiểu tại sao cần phải làm như vậy. Tại sao cần phải giữ lại những thứ đã cũ kĩ, thậm chí là hư hỏng, mà không phải là đập phá đi xây lại hoặc là thẳng tay vứt bỏ. Thầy tôi không đưa ra lời giải thích nào. Tôi giữ mãi thắc mắc ấy qua suốt những năm ngồi trên giảng đường đại học. Nhiều khi bế tắc, cùng với cảm giác hoang mang. Thời gian cứ trôi qua vẫn không có lời giải đáp thỏa đáng. Tuy nhiên, điều quan trọng là, tôi đã không từ bỏ việc đi tìm lời giải đáp cho thắc mắc ấy.
Cho đến một ngày suy nghĩ thật mông lung, tôi chợt nhận ra rằng mình đã có câu trả lời thích hợp. Tôi cho rằng cảm giác vỡ òa ấy không khác gì mấy so với khoảnh khắc Ác-si-mét trần như nhộng chạy ra ngoài và hét lên ba tiếng Ơ-ra-ca, Ơ-ra-ca khi ông tìm ra định luật mang tên mình.
Tôi tự hỏi có phải Nguyễn Ái Quốc lúc cầm trên tay những trang giấy của Bản luận cương về vấn đề dân tộc và thuộc địa của Lê Nin cũng đã trải qua những giây phút tương tự? Chỉ biết giây phút ấy đã được ghi lại bằng những câu thơ sau.
(Người tìm hình của nước, Chế Lan Viên)
Chàng thanh niên hai mươi mốt tuổi sau ba mươi năm đau đáu đi tìm câu trả lời cho thắc mắc từ tuổi mười ba của mình về những chữ “Tự do, bình đẳng, bác ái”, nay đã được toại nguyện. Hành trình ba mươi năm với vô số những bước đi, lúc khoan lúc nhặt, có lúc tưởng chừng không thể bước tiếp, nhưng có một điều chắc chắn là không bao giờ dừng lại.
Lời giải mà tôi tìm thấy cho thắc mắc của mình đó là giá trị vô hình. Thứ giá trị mà người ta ngày nay bằng tính toán cho biết nó đắt gấp ba lần giá trị của những gì hiện hữu trước mắt. Không thể cầm nắm, sờ ngửi nhưng sức mạnh của nó là xứng đáng được coi trọng. Nhiều người trong chúng ta ngày nay bất chấp mọi thứ xung quanh để vun vén cho cá nhân mình, mà không biết rằng chúng ta có cả một tòa lâu đài để gìn giữ. Một tòa lâu đài vô hình không phải là bạc vàng nhưng đáng giá hơn cả bạc vàng. Thay vì vun đắp, chúng ta lại có khuynh hướng ruồng rẫy, chối bỏ, cố đi tìm hoặc xây dựng nên cái mới hoàn toàn khác biệt.
Để đi tìm lời giải này, tôi chắc chắn đã có những đêm trằn trọc mất ngủ. Chàng chăn cừu trong tác phẩm Nhà giả kim của Paulo Coelho lần đầu tiên đặt chân đến vùng đất hứa xa lạ đã mất sạch tiền. Chàng còn phải trải qua sa mạc dường như không có điểm dừng và không có dấu hiệu của sự sống. Còn Nguyễn Ái Quốc đã phải làm nghề cào tuyết giữa cái lạnh cắt da cắt thịt của mùa đông Luân Đôn để kiếm sống. Người còn bị giải tới giải lui đến bốn mươi ba nhà tù ở tỉnh Quảng Tây và hoàn cảnh sống được miêu tả lại trong các câu thơ sau.
(Chia nước, Nhật kí trong tù, Hồ Chí Minh)
Thân xác tan tác dưới bàn tay tàn ác của kẻ thù, liệu có gục ngã?
Một chiếc răng mất đi
Tóc bạc thêm vài sợi
Gầy đen như hình ảnh của quỷ đói
Ghẻ lở bao phủ khắp thân thể
(Đã qua bốn tháng, tôi ghi lại nhật ký trong tù, viết về cuộc đời của Hồ Chí Minh)
Tuy nhiên, điều đáng sợ không chỉ dừng lại ở đó. Nguyễn Ái Quốc đã được mời bởi các quan chức cao cấp của chính phủ Pháp để đưa ra những đề nghị hấp dẫn. Sau này, anh ấy trở thành một trong những người sáng lập Đảng Cộng sản Pháp. Nhưng điều đó vẫn chưa đủ phải không? Chàng trai chăn cừu đã kiếm được một khoản tiền lớn sau khi làm việc tại cửa hàng bán bình pha lê trên đồi. Sẽ thật tuyệt vời nếu anh ấy quay trở lại quê nhà để mua một đàn cừu lớn và cầu hôn cô con gái xinh đẹp của nhà buôn. Nhưng vẫn còn thiếu một cái gì đó, phải không? Tốt nghiệp, có một công việc tốt, thu nhập khá nhưng vẫn thiếu sót điều gì đó với tôi sao?
Là điều gì đã khiến họ từ chối và tiếp tục hành trình? Có phải họ tin vào niềm kiêu hãnh của bản thân, luôn tìm kiếm câu trả lời cho bí mật của cuộc sống? Không quan tâm đến khó khăn, nguy hiểm như cách mà Nguyễn Ái Quốc từng nói: “Chẳng có gì phải sợ. Tôi yêu thích chính trị nên tôi không sợ chết, không sợ tù đày. Trong cuộc đời này, chúng ta chỉ chết một lần thôi. Vì sao lại phải sợ?” Ngay cả khi đối mặt với cám dỗ, sức hấp dẫn của lòng người, hay đạn đạo, họ vẫn không thay đổi hành trình của mình. Họ có một phẩm chất xuất sắc là không ngừng tiến lên.
Tác giả: Lê Bá Linh
Nếu bạn thích bài viết này, hãy nhấn nút Like trên trang web và chia sẻ với cộng đồng nhé!