Người cá (tiếng Anh: Mermen) hay Bán ngư nhân là những sinh vật huyền bí với phần thân trên giống như con người và phần thân dưới giống như loài cá. Đây là phiên bản nam của các nàng tiên cá trong truyền thuyết, thường được miêu tả là xấu xí nhưng đôi khi lại là những chàng trai quyến rũ.
Những dấu vết
Người cá đầu tiên được ghi nhận có thể là thần biển Ea của người Assyria - Babylon (mà người Sumer gọi là Enki), liên quan đến nhân vật mà người Hy Lạp biết đến là Oannes. Tuy nhiên, một số nhà sử học nổi tiếng đã đồng nhất Oannes của thời kỳ Hy Lạp với thần Ea, trong khi Oannes thực tế là một trong những người hầu apkallu của Ea.
Apkallu đã được mô tả là 'người cá' trong các văn bản chữ hình nêm, và nếu tin vào Berossus, Oannes thực sự là một sinh vật với đầu cá và thân người bên dưới, cùng với đuôi cá và chân người . Tuy nhiên, Berossus viết muộn hơn nhiều trong thời kỳ Hy Lạp, có thể đã tham gia vào việc 'xây dựng' lịch sử. Dù các bức tượng nhỏ đã được khai quật để chứng minh hình ảnh người cá này, chúng có thể đại diện cho 'hình người mặc áo choàng cá', không phải sinh vật với đầu cá mọc trên đầu người. Thần Ea cũng được các học giả hiện đại mô tả là mặc áo choàng cá.
Thần thoại Hy Lạp và La Mã
Triton trong thần thoại Hy Lạp được mô tả là sinh vật nửa người nửa cá trong nghệ thuật Hy Lạp cổ đại. Triton là con trai của thần biển Poseidon và nữ thần biển Amphitrite. Mặc dù Poseidon và Amphitrite không phải là người cá, họ có khả năng sống dưới nước dễ dàng như trên đất liền.
Triton sau này trở thành biểu tượng chung cho người cá, vì vậy hình ảnh của ông được miêu tả rất nhiều trong nghệ thuật.
Một nhân vật cá nổi bật khác trong thần thoại Hy Lạp là Glaucus. Ban đầu ông là một người bình thường và làm nghề đánh cá. Một lần, khi đang câu cá, ông chứng kiến con cá ông bắt được nhảy từ bãi cỏ xuống biển. Ông đã ăn một ít cỏ, tin rằng nó có sức mạnh kỳ diệu, và cảm thấy mãnh liệt mong muốn được sống dưới nước. Ông nhảy xuống biển và không còn muốn quay lại đất liền. Các vị thần biển gần đó đã nghe thấy lời cầu nguyện và biến ông thành một thần biển.
Chú thích
- Nàng tiên cá