Người chặt củi

Người chặt củi là người vào rừng tìm kiếm và khai thác củi, rồi mang về để bán hoặc trao đổi lấy thực phẩm và hàng hóa. Nếu khai thác gỗ trái phép, người đó được gọi là lâm tặc.

Nghề truyền thống

Người chặt củi chọn những cây nhỏ, cây khô, dễ chặt và ít khói để làm củi. Cây có độ cháy lâu và tạo ra ít khói độc thường được ưa chuộng vì giá cao. Sau khi chặt xong, dùng dây rừng để buộc thành bó dễ mang vác. Cây củi có giá khác nhau tùy vào kích thước, độ khô và tính năng khi cháy. Cần chọn cây khô để giảm công phơi và dễ bán hơn. Dây buộc nên dùng loại dây leo trong rừng, buộc bằng cách xiết chặt để không bị bung ra. Bó củi cần vừa sức để mang và không gây đau lưng. Thường thì củi được bán tại chợ hoặc cung cấp theo đơn hàng của các hộ gia đình.

Công việc này đòi hỏi di chuyển nhiều, vạch lá để tìm đường trên các đồi núi. Khi chưa có xe đạp, người ta phải dùng xe bò hoặc mang từng bó củi nhỏ về đồng bằng hoặc thành phố. Ở nông thôn, củi thường được dùng để đun nấu, và đôi khi có thể đổi lấy thực phẩm như mắm, muối, tôm, cá, gạo, thịt... Công việc này chỉ đủ trang trải cuộc sống hàng ngày, có khi có chút dư thừa tùy thuộc vào giá củi và tình hình kinh tế của từng khu vực. Dù vậy, sự yên bình và đẹp đẽ của núi rừng, tiếng chim kêu và cảm giác tự tại giữa thiên nhiên vẫn là một phần quý giá của nghề này.

'Người chặt củi' là một nghề vất vả, đòi hỏi kiến thức về cây cối và núi rừng. Những người làm nghề này thường học hỏi từ những người khác hoặc tích lũy kinh nghiệm qua thời gian. Họ đi khắp rừng núi, nên hiểu biết về thực vật, động vật và các nguồn nước rất phong phú, điều này đã khiến họ được sử dụng làm hướng dẫn viên trong các cuộc hành quân ngày xưa.

Trích dẫn từ thơ văn

Trích từ bài thơ 'Qua đèo Ngang' của Bà Huyện Thanh Quan:

• Đến Đèo Ngang lúc xế chiều,

  Cỏ cây chen đá, lá chen hoa.

  Lom khom dưới núi, vài người chặt củi,

  Lác đác bên sông, chợ mấy nhà.

Trích từ 'Sơn trung tức sự' của Nguyễn Du:

• Gặp thú dữ giữa rừng, hốt hoảng bỏ chạy

  Nhìn thấy có người chặt củi ở dưới rừng

Trích từ bài thơ 'Chung Nam sơn' của Vương Duy:

• Muốn biết nơi nào có người ở

  Hãy hỏi người chặt củi bên suối

Ngư 'tiều' y thuật vấn đáp của Nguyễn Đình Chiểu.

Giải thích