Người chạy trốn trong mê cung

Người chạy trốn trong mê cung là cuốn sách đầu tiên trong một loạt tiểu thuyết khoa học viễn tưởng lấy bối cảnh hậu khải huyền đen tối của James Dashner. Cuốn tiểu thuyết này được xuất bản vào ngày 6 tháng 10 năm 2009 bởi Delacorte Press, công ty con của Random House, và đã được 20th Century Fox chuyển thể thành phim cùng tên vào năm 2014.

Hai tập tiếp theo của loạt sách là: Thử Nghiệm Đất Cháy (2010) và The Death Cure (2011).

Cốt truyện

Thomas tỉnh dậy trong một chiếc hộp kim loại đã mang anh ta đến nơi được gọi là Glade (Trảng). Cậu không nhớ ký ức của mình và cách anh ta đến được nơi này. Anh ta từ từ khám phá nơi đây và phát hiện ra rằng Glade được cai quản bởi hai chàng trai: lãnh đạo Alby và Newt, người đảm nhiệm an ninh và duy trì trật tự bằng cách áp dụng những luật lệ nghiêm ngặt. Mỗi tuần, thang máy từ dưới lòng đất mang đến thực phẩm, dụng cụ và đôi khi cả vũ khí. Mỗi tháng, một cậu bé không có ký ức cố gắng tìm hiểu về bản thân mình trong chiếc thang máy đó. Trảng được bao quanh bởi bức tường bê tông cao một dặm (khoảng hai nghìn mét). Bên ngoài bức tường chính là Mê cung, những bức tường bê tông này trong ma trận được bao bọc bởi những cây thường xanh có thể thay đổi vị trí mỗi ngày. Mê cung chứa những sinh vật rất kỳ lạ và nguy hiểm được gọi là Grievers (Nhím sầu). Grievers được mô tả như những con quái vật không hình thù với chất liệu bằng kim loại và thịt. Những người sống tại Glade (Người Trảng) cố gắng tồn tại và khám phá mê cung nhanh nhất có thể trong khi theo dõi sự di chuyển của bức tường và tìm ra lối thoát.

Một ngày sau khi Thomas bước chân vào Trảng, một cô gái tên là Teresa cũng được đưa đến với một tờ giấy nói: 'Cô bé là người cuối cùng. Cuối cùng.' Điều đó có nghĩa là không có thêm đứa trẻ nào sẽ được đưa vào Trảng. Trước đó, Teresa tỉnh dậy, nói một câu: 'Mọi thứ sắp thay đổi.' và rồi lại rơi vào trạng thái hôn mê. Khi Thomas đến thăm cô, cậu nhận ra có mối liên hệ nào đó với cô bé. Sau đó, Thomas gần như bị giết bởi Ben, một người đã bị Nhím sầu đâm và trải qua quá trình Biến đổi (quá trình lành vết thương của Nhím sầu và tái hiện lại kí ức).

Ngày hôm sau, Thomas gặp Minho, đội trưởng của nhóm Tầm đạo (Runners). Nhóm Tầm đạo có nhiệm vụ sống sót trong Mê cung nguy hiểm và tìm ra lối thoát. Minho thông báo rằng một con Nhím sầu đã chết, nhưng thực ra không phải vậy. Sau đó, Minho và Alby đi thám hiểm và Alby bị châm. Từ phía Cửa Tây, Thomas nhìn thấy Minho kéo Alby đi cùng mình, cảnh báo rằng Alby đã bị châm. Khi Cửa Tây sắp đóng lại, Thomas nhận ra Minho không thể kéo Alby kịp, vì vậy cậu quyết định chạy ra ngoài Trảng để giúp Minho, nhưng cánh cửa đã đóng lại. Ban đêm là thời gian mà Nhím sầu hoạt động, nên ngoài kia rất nguy hiểm. Tuy nhiên, Minho và Thomas đã sống sót và đưa Alby về. Nhưng đó chỉ là khởi đầu của một loạt sự kiện kỳ lạ khi Teresa đến: Mọi người bắt đầu có hành động lạ, mặt trời biến mất, Hộp ngừng đưa đồ và cửa Mê cung không đóng lại, làm cho Nhím sầu có thể tấn công họ.

Thomas tin rằng việc các bức tường trong Mê cung di chuyển không phải là ngẫu nhiên, mà chúng là một loại mã hóa, giúp mọi người tìm ra mã giải của Mê cung qua mê đồ. Thomas cũng khám phá ra Rãnh, một nơi mà họ nghĩ là một vực sâu và cũng là nơi mà Nhím sầu chui ra khỏi Mê cung. Thomas và Minho gọi nó là 'Lỗ sầu'. Nếu Nhím sầu có thể thoát ra từ đó, thì những người ở Trảng cũng có thể thoát ra như vậy. Phát hiện này khiến Thomas muốn lấy lại ký ức để có thể thoát ra khỏi Mê cung. Cậu ta đã cố ý để bị Nhím sầu châm để có thể trải qua quá trình Biến đổi.

Sau khi nhóm trong Trảng tìm ra câu nói được Mê cung thể hiện qua sự di chuyển của các bức tường, hầu hết mọi người trong Trảng đều muốn thoát ra khỏi Mê cung. Họ đã thành công và từ đó họ biết rằng họ là những người được chọn để làm thí nghiệm cho WCKD (VSAT trong bản dịch). Khi họ đến phòng thí nghiệm, Gally cũng đến đó. Anh ta là thử thách cuối cùng của tất cả trong Mê cung. Gally đã giết Chuck, người bạn thân của Thomas và là người trẻ nhất trong Trảng. Sau đó, họ đã được dẫn tới khu vực an toàn trong khi nghe một phụ nữ kể về Nhật trùng, một loại bệnh dịch có từ khi mặt trời bùng nổ.

Cuối cùng, trong phần phụ lục, Ava Paige tiết lộ rằng nhóm thanh niên này không phải là duy nhất bị thử nghiệm, và sẽ có một cuộc thử nghiệm thứ hai sắp diễn ra.

Nhân vật chính

• Thomas: Nhân vật chính của câu chuyện. Thomas là người cuối cùng vào Trảng, nhưng không phải là người cuối cùng đến. Chuck mô tả Thomas là một cậu bé khoảng 16 tuổi, cao trung bình, tóc nâu. Cậu được gọi là Đầu xanh vì là người mới. Thomas trở thành Tầm đạo sinh cùng Minho sau khi sống sót một đêm trong Mê cung và cứu Alby khỏi cái chết.
• Teresa: Cô gái đầu tiên và cuối cùng vào Mê cung. Teresa có thể giao tiếp bằng thần giao cách cảm với Thomas. Cô thường gọi Thomas là Tom và đã giúp cậu thoát khỏi Mê cung, đánh bại Nhím sầu trong Lỗ sầu. Cô bé mảnh khảnh, tóc đen, mắt xanh da trời.
• Alby: Người lớn tuổi nhất và là lãnh đạo của Trảng viên. Alby tóc ngắn, râu sạch sẽ, cố gắng duy trì trật tự trong nhóm theo luật lệ do mình đặt ra. Alby gần gũi với phó chỉ huy Newt. Cậu là một trong 30 người đầu tiên đến Trảng và tự tử bằng cách lao vào Nhím sầu, cho rằng chết trong Mê cung tốt hơn ngoài đó nơi Nhật trùng hoành hành.
• Newt: Cậu bé người Anh cao lớn, thông minh với tóc dài vừa tầm. Newt hay nói từ 'đẫm máu' trong các câu nói của mình. Cậu từng là Tầm đạo sinh nhưng bị thương chân khi chạy trốn Nhím sầu. Newt tử tế, thân thiện với Thomas, gọi cậu là Tommy và trở thành bạn tốt. Khi Alby không còn khả năng lãnh đạo, Newt thay thế.
• Minho: Trưởng nhóm Tầm đạo sinh, phụ trách đánh dấu đường và tìm bản đồ ra khỏi Mê cung. Cậu thô bạo, nóng tính nhưng thông minh, trung thành. Minho là cậu bé người châu Á với đôi tay khỏe và tóc đen ngắn, nhanh chóng trở thành bạn tốt của Thomas.
• Chuck: Cậu bé tròn trịa, là Đầu xanh mới nhất trước khi Thomas đến. Chuck nhanh chóng trở thành bạn thân nhất của Thomas, như em trai của cậu. Chuck khoảng 12-13 tuổi, bị Gally giết sau khi ra khỏi Mê cung.
• Gally: Trảng viên tuân theo luật của Alby. Gally không tin tưởng Thomas và thể hiện rõ sự không ưa. Cậu là trưởng nhóm Thợ Xây, rời Trảng trong cơn giận dữ sau khi phát biểu suy nghĩ về Thomas. Cuối câu chuyện, Gally giết Chuck bằng dao, là Biến số cuối cùng mà Trảng viên phải trải qua.
• Chảo chiên (Frypan): Đầu bếp của Trảng viên và trưởng nhóm Nấu ăn. Frypan tài năng, đặc biệt, tóc rậm, còn được gọi là 'Siggy'
• Clint: Một trong hai Y-tờ, bác sĩ của Trảng. Cậu bé nhỏ với tóc đen ngả xám, làm việc cùng Jeff giúp người bị Nhím sầu chích với Huyết sầu.
• Winston: Trưởng nhóm Thợ cuốc, phụ trách chăn nuôi. Winston là cậu bé thấp, vạm vỡ, nhiều mụn trứng cá, thích công việc của mình và là bạn của Thomas.
• Jeff: Người cao hơn trong nhóm Y-tờ. Làm việc cùng Clint, chết trong Mê cung.
• Zart: Cậu bé to cao, tóc đen, trưởng nhóm Chăn nuôi, trồng trọt. Zart giúp Thomas khi không ai chịu nói, được Thomas yêu thích dù họ không là bạn. Cậu thường làm trò đùa với Trảng viên khác, bị Nhím sầu giết trong quá trình Kết thúc.
• Ben: Thợ xây. Sau khi Biến đổi và suýt giết Thomas, cậu bị trục xuất ra Mê cung và chết qua đêm.
• Ava Paige: Viện trưởng VSAT, chịu trách nhiệm đưa các thanh niên vào Mê cung. Xuất hiện trong phần phụ lục của sách.
• Nhím sầu: Sinh vật máy móc săn lùng, giết Trảng viên trong Mê cung. Trong quá trình Kết thúc, chúng tự do vào Trảng giết một người mỗi ngày.
• Adam: Trảng viên chết trong quá trình Kết thúc.
• Dave: Trảng viên chết trong quá trình Kết thúc, bị giết ngày Thomas bị chích.