Người đoạt giải thưởng 3 triệu USD của VinFuture 2023: Việt Nam nên phát triển 'hộ chiếu' cho sản phẩm này

4 nhà khoa học vừa giành giải cao nhất của VinFuture 2023 đều khẳng định Việt Nam cần tạo 'hộ chiếu' cho một sản phẩm tiềm năng.

Tối qua (20/12), giải thưởng Chính trị giá 3 triệu USD của VinFuture 2023 đã thuộc về 4 nhà khoa học gồm GS Martin Andrew Green (Úc); GS Stanley Whittingham (Mỹ); GS Rachid Yazami (Marocco), GS Akira Yoshino (Nhật Bản). Giải thưởng này tôn vinh phát minh đột phá kiến tạo nền tảng bền vững cho năng lượng xanh qua việc sản xuất pin mặt trời và pin lithium-ion.

Công nghệ này mở ra tiềm năng mới để khai thác năng lượng sạch từ bầu trời và cũng là công nghệ giúp mở ra một kỷ nguyên mới cho lĩnh vực lưu trữ và tái tạo năng lượng, giúp mọi người trên thế giới tiếp cận và sử dụng năng lượng xanh bền vững.

Cuộc chuyển đổi sang năng lượng xanh đang diễn ra với tốc độ nhanh chóng.

Năng lượng mặt trời đang đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy quá trình chuyển đổi năng lượng. Úc đang dẫn đầu trong lĩnh vực này.

GS Martin Andrew Green dự đoán rằng xu hướng chuyển đổi sang năng lượng xanh, đặc biệt là năng lượng mặt trời, đang diễn ra nhanh chóng và sẽ tiếp tục gia tăng trong tương lai, đặc biệt tại các quốc gia như Việt Nam.

'Chỉ cách đây 5 năm tại Úc, sản xuất điện chủ yếu dựa vào khí đốt, than, và than. Nhưng ngày nay, với giá thành pin mặt trời giảm sâu, việc sử dụng năng lượng mặt trời và điện gió để sản xuất điện đang trở nên phổ biến hơn', GS Martin chia sẻ.

Theo chuyên gia này, một bài báo gần đây tại Úc đã dự đoán rằng trong vòng khoảng 10 năm tới, Úc sẽ gần như loại bỏ hoàn toàn việc sản xuất điện từ khí đốt và than. Điều này là điều không thể ngờ tới cách đây 5 năm.

GS Akira Yoshino cho biết, trong lĩnh vực chuyển đổi sang năng lượng xanh, công nghệ sản xuất pin lưu điện chỉ đóng vai trò bổ trợ và thúc đẩy, không tự sản xuất điện mà chỉ lưu trữ. Do đó, trong quá trình chuyển đổi này, nguồn chính để sản xuất điện là pin mặt trời và năng lượng gió.

Tuy nhiên, như trong phim ảnh, những nhân vật phụ cũng rất quan trọng. 'Khi chi phí của pin lưu trữ điện giảm, đây sẽ là yếu tố quan trọng thúc đẩy chuyển đổi sang năng lượng xanh. Đồng thời, việc đầu tư vào hệ thống lưu trữ năng lượng mới cũng đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy chuyển đổi này.'

GS Stanley Whittingham nhấn mạnh rằng ở Mỹ, các chuyên gia kết hợp với chính trị gia để thúc đẩy việc tái cơ cấu các ngành kinh tế.

'Chúng tôi cũng nhận được hỗ trợ từ ngân sách của chính phủ liên bang để thúc đẩy chuyển đổi năng lượng và sử dụng năng lượng tái tạo', GS Stanley Whittingham chia sẻ.

Cách đây chỉ hai tuần, Arnold Schwarzenegger, ngôi sao của 'Kẻ hủy diệt', đã nêu lên vấn đề biến đổi khí hậu và thúc đẩy chuyển đổi sang năng lượng xanh. Ông nhấn mạnh rằng việc truyền đạt tầm nhìn và thông điệp này đến các chính trị gia, nhà khoa học và cộng đồng dân cư là rất quan trọng.

GS Stanley Whittingham khẳng định rằng các nhà khoa học không thể thực hiện việc chuyển đổi sang năng lượng xanh một mình. Quan trọng hơn là cần sự hỗ trợ của công nghệ, doanh nghiệp, chính trị gia và cộng đồng.

GS Rachid Yazami cho biết châu Phi và Morocco đã đặt mục tiêu là đến năm 2023, 52% nguồn điện sẽ được tạo ra từ năng lượng tái tạo. 'Đây là một mục tiêu tham vọng và tôi đang hỗ trợ giám sát mục tiêu này từ xa. Lộ trình để đạt được mục tiêu này đã rõ ràng', GS Rachid Yazami nói.

GS Yazami cũng dự đoán rằng pin lithium-ion sẽ tiếp tục được sử dụng để lưu trữ nguồn điện và có thể là xu hướng chính cho đến cuối thế kỷ này.

Châu Âu đặt mục tiêu đến năm 2035, không còn xe sử dụng động cơ đốt trong, thay vào đó là xe điện. Châu Âu đầu tư khoảng 100 tỷ USD cho mục tiêu này.

GS Rachid Yazami bày tỏ lo ngại về nguồn tài nguyên thiên nhiên đủ cho năng lượng tái tạo, năng lượng xanh. Điều này đưa ra vấn đề tái chế pin đã qua sử dụng.

GS Rachid Yazami nói thêm: 'Nhật Bản tiên phong tái chế pin từ những năm 1990. Hiện nay, các quốc gia cố gắng tái chế và thu hồi kim loại quý từ pin cũ như coban, phosphat... Mục tiêu đến năm 2035, 30% pin mới sử dụng nguyên liệu tái chế

Việt Nam có cơ hội gì?

Tái chế pin là hướng phát triển bền vững trong tương lai. Tuy nhiên, còn nhiều thách thức cần vượt qua để tận dụng hết tiềm năng.

Theo GS Stanley Whittingham, mỗi viên pin cần một 'hộ chiếu'. Cụ thể, cần dán nhãn để biết chính xác thành phần như niken, coban... Điều này giúp phân tách an toàn khi tái chế pin.

Đồng tình với việc tạo 'hộ chiếu' cho pin, theo GS Rachid Yazami, công nghệ quan trọng cho phát triển pin lithium, pin mặt trời và tái chế pin ở các quốc gia như Việt Nam. Dán nhãn thành phần hóa học giúp tránh nhầm lẫn khi tái chế.

GS Akira Yoshino nhấn mạnh về tầm quan trọng của công nghệ trong việc tái chế pin ở những quốc gia như Việt Nam. Quan trọng nhất là thu gom chất thải từ pin đã qua sử dụng và quy trình tái chế.

GS nhấn mạnh: 'Khi xử lý được nhiều hơn, chi phí giảm đi. Nhưng nếu quá nhiều, chúng ta có thể không thể xử lý hết'.

Cả 4 nhà khoa học đồng ý, Việt Nam cần phải linh hoạt và sáng tạo trong việc chọn lựa và đầu tư công nghệ tái chế pin trong tương lai.