Contralto (giọng nữ trầm) là loại giọng được hình thành từ contre (trầm) và alto (cao), ban đầu alto dùng để chỉ nam thanh thiếu niên hoặc nam castrato.
Đây là loại giọng nữ thấp nhất, thường sử dụng giọng ngực để biểu diễn. Giọng dày và ấm áp. Thường tham gia vào vai trò phụ (ví dụ như bà cụ, người hầu) trong các vở opera, vì thế các ca sĩ Contralto thường chuyển sang hát vai Dramatic mezzo.
Phạm vi giọng cơ bản từ E3 đến E5.
Đặc điểm của nữ ca sĩ contralto bao gồm:
- Giọng hát rất dày và có độ sâu, nặng hơn so với nữ ca sĩ trung.
- Biểu diễn với âm sắc nam tính và có thể hát như giọng nam cao.
- Phạm vi tessitura nằm ở âm khu trầm và trung trầm.
Số lượng nữ ca sĩ contralto rất ít so với nữ ca sĩ trung và cao, đặc biệt là tại Việt Nam. Trong số các ca sĩ Việt Nam hiện nay, chỉ có một vài nữ ca sĩ contralto được biết đến.
- Trong danh sách các nữ trầm, có những chi nhánh nhỏ hơn:
1. Contralto Dramatic
- Đặc điểm: Đây là dạng nữ trầm hiếm gặp, được biết đến với âm lượng mạnh mẽ nhất ở phạm vi trầm, trung và gần cao, có độ nặng và sắc nét nhất, thường có âm thanh mạnh mẽ, gần giống như giọng nam lực điền.
- Phạm vi âm thanh thường gặp: (F2
- Một số ca sĩ nổi tiếng
- Âu Mỹ: Galina Baranova, Ewa Podles, Sara Couden, Nina Simone…
- Châu Á: Hiện nay, chỉ có ca sĩ Nhật Bản Akiko Wada nổi bật với giọng này.
2. Nữ trầm trữ tình (Lirico contralto)
- Đặc điểm: Đây là loại nữ trầm phổ biến, xuất hiện trên khắp thế giới.
- Âm vực phổ biến: (G2) B2 - A4 (E♭5). Primo passagio ở E4, second passagio ở G♯4.
Bao gồm:
2.1. Opera và âm nhạc cổ điển:
- Marian Anderson, Marie Nicole Lemieux…
2.2. Âm nhạc dân gian và đại chúng:
- Cher, Mercedes Sosa, Marla Glen, Tanita Tikaram, Ana Carolina, Tracy Chapman, Moon Ju Ran, Dalida, Toni Braxton…
- Tại Việt Nam, nữ trầm trữ tình cũng tồn tại nhưng rất hiếm. Có thể kể đến các danh ca Thanh Thúy, Minh Hiếu, Trang Mỹ Dung, Khánh Ly. Ngoài ra, cũng có một số ca sĩ nghiệp dư sở hữu chất giọng này như Khánh Tâm (Đà Lạt), Mỹ Hạnh (Phòng trà WE),...
- Trong dòng nhạc đờn ca tài tử Nam Bộ, nghệ sĩ Nguyễn Ly có giọng hát ấm áp, nổi bật ở nốt D3, và có phạm vi từ nốt E3 đến F#4, tương đương với dây xề kép của giọng nam.
3. Nữ trầm màu sắc (Coloratura contralto)
- Đặc điểm: Loại nữ trầm này cũng rất hiếm, yêu cầu ca sĩ phải có kỹ năng điêu luyện trong thanh nhạc kèm theo năng lực tự nhiên để thực hiện những kĩ thuật phức tạp. Đặc trưng của nữ trầm màu sắc là phạm vi giọng rộng, bao gồm cả các nốt cao của nữ trung, có âm thanh nhẹ nhàng hơn và tối hơn. Hiện chưa có trường hợp nào được ghi nhận ở châu Á.
- Phạm vi âm thanh thường gặp: (G♯2) C3 - C5 (F5). Primo passagio nằm ở F4, second passagio nằm ở B4.
Nữ trầm màu sắc bao gồm:
3.1. Nữ trầm kịch tính màu sắc (Coloratura dramatic contralto)
- Delphine Galou, Lisa Gerrard, Grace Jones, Nina Hagen,...
3.2. Nữ trầm trữ tình màu sắc (Coloratura Lirico Contralto)
- Karen Clark, Anita Baker…