Người học hướng nội - Vấn đề và phương pháp học Speaking phù hợp

Speaking là một trong bốn kỹ năng quan trọng trong việc học ngôn ngữ, là công cụ giúp người học truyền tải ý tưởng, cảm xúc, và những thông điệp cụ thể. Có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến khả năng Speaking, một trong số đó là tính cách của người học. Dựa trên mức độ sẵn sàng tương tác xã hội, tính cách có thể chia làm hai xu hướng, người học hướng nội và hướng ngoại. Bài viết này đưa ra một số chiến lược Speaking phù hợp để giải quyết những vấn đề cho người học hướng nội.

Đặc điểm của người học hướng nội

Đa số các lớp học luôn có sự tham gia của người học hướng nội, họ có thể dễ dàng nhận biết qua các đặc điểm: ít nói, suy nghĩ cẩn thận trước khi phát biểu, thích học tập một cách độc lập hoặc chỉ với một-hai người bạn, gặp vấn đề khi thiết lập các mối quan hệ mới. Tuy vậy, họ cũng có những ưu điểm riêng, như giải quyết vấn đề thấu đáo, đọc hiểu và nghiên cứu tốt.

Những thách thức mà người học hướng nội gặp phải khi học speaking

Thiếu sự tự tin (lack of self-confidence)

Gurler (2015) cho rằng nói là một kỹ năng giao tiếp quan trọng và sự tự tin là yếu tố tạo điều kiện để hành động nói được bắt đầu. Vì vậy, speaking đòi hỏi sự tự tin ở mức độ cao. Tuy nhiên, người hướng nội thường thiếu tự tin. Khi nói, họ có thể tạo thành những câu cấu trúc tốt, cũng có thể phát âm tốt. Tuy nhiên, tốc độ nói lại rất chậm và thiếu sự thu hút, khiến họ không thể trở thành một người nói lưu loát. Hoặc ở trường hợp khác, sự thiếu tự tin gây khó khăn cho việc trình bày, giải thích ý tưởng.

Sự e dè (shyness)

Suliman (2014) cho rằng học sinh hướng nội cảm thấy ngại ngùng và không  tích cực tham gia lớp học tiếng Anh. Họ dường như tránh sự tương tác trong quá trình học tập ngôn ngữ trong lớp vì sợ hoạt động có sự tham gia của nhiều người. Sự ngại ngùng có thể ảnh hưởng đến tổ chức của bài nói  (Awelia,S.A. et al, 2023), vì có thể khiến người nói quên một số điểm quan trọng, hạn chế nội dung người nói muốn truyền đạt.

Các vấn đề về ngôn ngữ (Linguistic issues)

Những vấn đề ngôn ngữ gây khó khăn cho người nói hướng nội bao gồm: phát âm sai, thiếu từ vựng và kiến thức ngữ pháp (Hanifa, N., Anita, A., & Suaidi, A.,2022).

Học sinh hướng nội, với tính cách ngại nói và sợ sai lầm, sẽ gặp khó khăn hơn trong việc học phát âm. Đó chắc chắn là một vấn đề vì nếu không phát âm tốt, ý nghĩa của một từ không những không thể được chuyển tải mà có thể bị hiểu sai và tạo ra sự hiểu lầm (Pusfarani, Mukhrizal, & Puspita, 2021).

Việc thiếu từ vựng và ngữ pháp sẽ gây khó khăn cho người nói dù với tính cách hướng nội hay hướng ngoại, tuy nhiên với người hướng nội, những vấn đề về kiến thức ngôn ngữ có thể làm trầm trọng hơn sự thiếu tự tin và ngại ngùng, vì vậy ảnh hưởng đáng kể hơn tới sự thể hiện của họ.

Ám ảnh về việc bị đánh giá tiêu cực của người học hướng nội

Những người học hướng nội chịu đựng những lo ngại về sự đánh giá tiêu cực từ người khác, khiến họ cảm thấy khó nói tiếng Anh. Việc mắc lỗi khi nói và bị người khác nhận xét là một trải nghiệm không tốt, thậm chí mang tính tổn thương đối với người hướng nội. Để tránh bị đánh giá, họ sẽ cần nhiều thời gian để chuẩn bị cho bài nói và các ý tưởng, ghi chú cẩn thận và dịch từ ngôn ngữ của họ sang tiếng  Anh (Jalili & Amiri, 2015).  Nếu không có đủ thời gian chuẩn bị, người học hướng nội có xu hướng im lặng để giáo viên và bạn bè không đưa ra đánh giá về họ.

Các yếu tố ảnh hưởng đến khả năng Speaking của người học hướng nội

Thiếu sự thực hành

Việc luyện tập thường xuyên rất quan trọng để cải thiện kỹ năng nói. Rất nhiều khó khăn của người học được tìm ra bởi lý do thiếu cường độ luyện tập: mau quên từ vựng, ngữ điệu và phát âm không tự nhiên, thiếu tự tin và sự lưu loát khi truyền đạt nội dung.

Thiếu động lực

Động lực có ảnh hưởng rất lớn đến kết quả học ngôn ngữ. Ít động lực có thể khiến người học trở nên dễ từ bỏ việc theo đuổi mục tiêu học tập. Những người học hướng nội thường không thấy được nhu cầu thực sự trong nói tiếng Anh, hoặc nếu có, những nhu cầu đó không thể vượt qua những rào cản tồn tại trong chính họ (ngại giao tiếp với đám đông, sợ bị đánh giá tiêu cực, sợ mắc sai lầm). Sự thỏa hiệp với bản thân khiến họ đánh mất động lực phát triển và vượt qua giới hạn của mình.

Yếu tố môi trường xung quanh

Daniel et al., 2018 cho rằng học sinh sẽ học tốt hơn nếu họ cảm thấy ở trong môi trường tích cực và hỗ trợ. Trong phạm vi lớp học, môi trường được tạo nên chủ yếu từ hai nhân tố: sự tương tác với bạn học và giáo viên. Galton & Hargreaves (2009) đã kết luận rằng để các đồng niên tương tác để có kết quả học tập ý nghĩa, học sinh phải phát triển sự tin tưởng và tôn trọng lẫn nhau. Theo Eddine,G,S,D.  sự phản hồi từ giáo viên là rất quan trọng trong học tập, ảnh hưởng đến sự tham gia và mức độ cải thiện kỹ năng nói, tuy nhiên sự nhận xét của giáo viên cần tránh sự gián đoạn vì có thể gây ức chế cho người hướng nội. Vì vậy, khi học sinh cảm thấy tin tưởng và thoải mái trong sự tương tác với lớp học, những khó khăn của họ có thể suy giảm, và ngược lại.

Đặc điểm của người học hướng nội

Loại tính cách có thể ảnh hưởng lớn đến quá trình học tập, đặc biệt là kỹ năng nói. Người hướng nội thích đọc, viết, bài giảng và các dự án nghiên cứu hơn là làm việc bằng lời nói trong lớp. Người có tính cách này quan tâm đến cảm xúc và suy nghĩ của chính họ. Khi nói, nội dung trình bày của họ có thể bị hạn chế vì không  muốn chia sẻ thông tin cá nhân cho người khác.

Phương pháp nâng cao kỹ năng Speaking cho người học hướng nội

Chiến lược nhận thức

Chiến lược nhận thức là những hành động mà người học áp dụng một cách có ý thức, một cách có kiểm soát và có chủ đích nhằm tối ưu hóa sự tiếp thu, xây dựng, củng cố và chuyển hóa các kiến thức và kỹ năng ngôn ngữ. Đối với người hướng nội, những chiến lược nhận thức phù hợp với họ có thể là:

• Luyện tập trước gương:

Nghiên cứu từ (Hanifa, N., Anita, A., & Suaidi, A.,2022) kết luận rằng việc nói trước gương có thể giúp học sinh giải quyết vấn đề khi nói, đặc biệt là cải thiện sự tự tin và giảm bớt sự nhút nhát. Điều này cũng cho phép họ nhận ra các biểu cảm trên gương mặt, cách phát âm, và điều chỉnh sự thể hiện của mình một cách phù hợp.

• Học qua các nền tảng mạng xã hội:

  Với sự phát triển của công nghệ hiện nay, người học có thể cải thiện kỹ năng qua rất nhiều hoạt động, bao gồm: 

  • Nghe bài  hát Tiếng Anh: Các bài hát có thể là phương tiện truyền thông tốt để học ngôn ngữ thứ hai. Theo Supeno (2018), bài hát giúp người học nắm được các đặc điểm phát âm quan trọng. Thông qua việc nghe các bài hát, học sinh có thể nâng cao kỹ năng tiếng Anh của mình không chỉ ở kỹ năng nghe mà còn làm chủ được từ vựng, phát âm và kỹ năng nói.

  • Chơi game online: Trò chơi là một trong nhiều công cụ tuyệt vời để học ngôn ngữ. Có các trò chơi có thể nâng cao kiến ​​thức từ vựng và cải thiện 4 kỹ năng; nói, đọc, viết và nghe như Duolingo, Memrise, v.v.cho phép họ không chỉ học từ vựng mà còn cho họ không gian để thực hành bối cảnh có ý nghĩa, điều này sẽ giúp họ tạo kết nối về cách sử dụng những lời này trong tương lai (Sevy-biloon, 2017)

• Ghi chú những từ chưa quen thuộc:

  Ghi chú  được coi là một cách hiệu quả để tạo điều kiện cho người học học một ngôn ngữ (Oxford, 1990). Theo (Hanifa, N., Anita, A., & Suaidi, A.,2022),  việc lưu ý những từ không quen thuộc và sau đó nghiên cứu các ghi chú vào những thời điểm khác nhau có thể là một chiến lược thay thế giúp người học hướng nội tăng vốn từ vựng kiến thức để luyện nói tốt hơn.

• Chuẩn bị trước sơ đồ tư duy: Như đã đề cập, người học cần có sự chuẩn bị trước khi nói, vì vậy tổ chức ý tưởng qua sơ đồ tư duy là cách khả thi và tiết kiệm thời gian mà họ nên áp dụng. Bằng cách đó, người nói sẽ cảm thấy tự tin và biết  những gì nên nói tiếp theo trong trường hợp họ gặp phải vấn đề tâm lý khi trình bày. 

Chiến lược siêu nhận thức

Chiến lược siêu nhận thức nói đến việc phân tích cũng như theo dõi, đánh giá, lập kế hoạch và tổ chức học tập để đạt hiệu quả cao hơn. Chiến lược này, theo Basalama & Bay (2021), rất phù hợp với tính cách của người nói hướng nội vì họ  có thể kiểm soát và điều chỉnh bản thân, có nhiều khả năng nhận thức được quá trình học tập của mình hơn.

Người nói áp dụng chiến lược siêu nhận thức thông qua việc:

Tìm người cùng luyện tập: tìm đối tượng phù hợp, đáng tin cậy để bản thân tin tưởng và trao đổi kỹ năng giao tiếp. Có thể tận dụng AI và các nền tảng mạng xã hội.

Chiến lược cảm xúc - xã hội

O’Malley và Chamot (1990)  định nghĩa chiến lược chiến lược tác động cảm xúc - xã hội  là chiến lược giúp người học điều chỉnh và kiểm soát cảm xúc, động cơ và thái độ đối với việc học và giúp đỡ người học học thông qua tiếp xúc và tương tác với người khác. Các chiến lược cụ thể mà Fandino (2007) tóm tắt, bao gồm:

• Tác động cảm xúc

  • Giảm bớt lo lắng: Sử dụng phương pháp thư giãn tăng dần, hít thở sâu hoặc thiền định; sử dụng âm nhạc và sử dụng tiếng cười. 

  • Tự khuyến khích: Tạo động lực cá nhân bằng cách tự thưởng cho bản thân khi hoàn thành hoạt động học ngôn ngữ.  Đôi khi, người học cũng nên đưa ra một lời động viên  tích cực cho bản thân.

• Tác động xã hội 

  • Đặt câu hỏi: người nói hỏi đặt câu hỏi để làm rõ những điều mình chưa biết về tài liệu, về bài tập, và chủ đề nói. Sự sáng tỏ giúp họ tự tin hơn và hạn chế lỗi sai. Bên cạnh đó, hãy xin phép giáo viên sửa sai và góp ý những mặt hạn chế. Điều này có thể giúp người hướng nội cảm thấy an tâm hơn vì cuộc tương tác với giáo viên không quá nhiều người tham gia,  bên cạnh đó cũng giảm đi cảm giác bị đánh giá tiêu cực. 

  • Tham gia các hoạt động chung: người hướng nội gặp khó khăn trong việc hình thành những mối quan hệ mới, vì vậy các hoạt động chung sẽ tạo điều kiện để họ vượt qua  rào cản giao tiếp. Những việc làm cùng nhau sẽ tạo tình huống tự nhiên để họ làm quen, chia sẻ với bạn bè, giáo viên ở mức độ quan hệ cá nhân. Từ đó, giúp họ cởi mở hơn khi trao đổi các vấn đề học thuật, ngôn ngữ. 

  • Thông cảm với người khác: Phát triển văn hóa và nhận thức và thấu hiểu suy nghĩ và cảm xúc của người khác là cách gắn kết người hướng nội với những mối quan hệ xung quanh. Khi họ cảm thấy mọi người đều gần gũi và có những mặt tốt, việc kết nối và trò chuyện sẽ trở nên dễ dàng hơn.  

  • Hợp tác với bạn học: thừa nhận rằng người nói hướng nội có khả năng tự đánh giá tốt, tuy nhiên, sự hợp tác của tập thể cũng mang lại những kết quả khả quan. Làm việc cùng với bạn bè để giải quyết vấn đề, tổng hợp thông tin, kiểm tra nhiệm vụ học tập, luyện tập  một hoạt động ngôn ngữ, hoặc nhận phản hồi về phần trình bày của mình, giúp người hướng nội trở nên hòa nhập và hoạt ngôn hơn. 

Bài viết nêu rõ những rào cản, đặc biệt là những vấn đề tâm lý mà người học hướng nội thường gặp phải khi học Speaking, và hướng đến mục tiêu chia sẻ các khó khăn đó thông qua các phương pháp học tập phù hợp. Tuy nhiên, trong khuôn khổ nghiên cứu và tham khảo, bài viết chỉ đề xuất ba chiến lược cho các vấn đề đã nêu. Hy vọng rằng các nghiên cứu sau này sẽ bổ sung thêm các chiến lược thú vị và phù hợp cho người học hướng nội.

Tài liệu tham khảo:

1. Awelia, S. A. et al (2023). Phân tích những khó khăn của học sinh hướng nội khi nói tiếng Anh tại các trường trung học nghề. PINISI JOURNAL OF EDUCATION, 3(6), 211-224. https://ojs.unm.ac.id/PJE/article/view/52940/23526

2. Citra, M., & Zainil, Y. (2021). Các chiến lược học ngôn ngữ trong hoạt động lớp học Speaking: Người học hướng ngoại và hướng nội. Advances in Social Science, Education and Humanities Research. https://doi.org/10.2991/assehr.k.210325.030

3. Daniel, K., Núñez, H., Domingo, S., & Dom, R. (2018). Các yếu tố môi trường ảnh hưởng đến khả năng tiếng Anh của sinh viên EFL trong các khóa học ngoại khóa tại UASD (Số tháng 5 năm 2018).

4. Eddine, G. S. D. (n.d.). Khuyến khích học sinh hướng nội cải thiện kỹ năng Speaking trong lớp học EFL. DSpace de l'université Ibn Khaldoun de Tiaret. https://dspace.univ-tiaret.dz/bitstream/123456789/1035/1/TH.M.ENG.2019.41.pdf

5. Eysenck, M. (1985). Tính cách và sự khác biệt cá nhân: Một cách tiếp cận khoa học tự nhiên. Springer

6. Fandiño Parra, Y. J. (2007). Dạy các chiến lược học ngôn ngữ xã hội - cảm xúc một cách rõ ràng cho học sinh EFL mới bắt đầu tại Centro Colombo Americano: Một nghiên cứu hành động.

7. Galton, M., & Hargreaves, L. (2009). Giới thiệu: Công việc nhóm: Vẫn là một nghệ thuật bị bỏ qua? Cambridge Journal of Education, 39(1), 1–6.

8. Gurler, I. (2015). Mối liên hệ giữa sự tự tin và kỹ năng Speaking của sinh viên dạy tiếng Anh và sinh viên chuẩn bị tiếng Anh và Văn học. Curr Res Soc Sci, 1(2), 14-19.

9. Hanifa, N., Anita, A., & Suaidi, A. (2022). Các vấn đề của người học hướng nội và các chiến lược giải quyết trong việc nói tiếng Anh. English Education: Jurnal Tadris Bahasa Inggris, 15(2), 282-295. https://doi.org/10.24042/ee-jtbi.v15i2.13449

10. Jalili, S., & Amiri, B. M. (2015). Sự khác biệt giữa quản lý lớp học của giáo viên EFL hướng ngoại và hướng nội. Theory and Practice in Language Studies, 5(4), 826-836. http://dx.doi.org/10.17507/tpls.0504.19

11. O'Malley, J. M., & Chamot, A. U. (1990). Các chiến lược học tập trong việc tiếp thu ngôn ngữ thứ hai. Cambridge University Press.

12. Pusfarani, W., Mukhrizal, & Puspita, H. (2021). Lỗi phát âm của sinh viên trong các chữ cái tiếng Anh không phát âm. Journal of English Education and Teaching, Vol. 5 (3), 453-467.

13. Sevy-biloon, J. (2017). Các lý do khác nhau để chơi trò chơi trong lớp học tiếng Anh. Journal of Education and Training Studies, 5 (1). doi: 10.11114/j

14. Suliman, F. H. A. (2014). Vai trò của tính cách hướng ngoại và hướng nội trong việc tiếp thu ngôn ngữ thứ hai. Trong Hội nghị Quốc tế về Khoa học Xã hội và Nhân văn.

15. Supeno. (2018). Sử dụng các bài hát để cải thiện phát âm của học sinh. Proceeding of the 65th TEFLIN International Conference, 65 (44), 93–108.

16. Yusuf, A., Basalama, N., & Bay, I. W. (2021). Các chiến lược học ngôn ngữ được sử dụng bởi học sinh hướng ngoại và hướng nội trong các lớp học tiếng Anh như ngôn ngữ nước ngoài. Jambura Journal of English Teaching and Literature, 2(2), 97-112. https://doi.org/10.37905/jetl.v2i2.11540