Người Lang Thang

Người Lang Thang (バガボンド, Vagabondo) hay Lãng Khách là một bộ manga dành cho người lớn (Seinen Manga) do họa sĩ Inoue Takehiko thực hiện, dựa trên tác phẩm 'Miyamoto Musashi' của nhà văn Yoshikawa Eiji.

Tác phẩm được phát hành liên tục trên tạp chí Manga Morning từ năm 1998, sau đó được biên tập thành bản Tankōbon. Đến tháng 1 năm 2010, đã có tổng cộng 32 tập được xuất bản. Theo thống kê tại Nhật Bản, bộ manga này đã tiêu thụ được 60 triệu bản.

Khái Quát

Bộ manga mô tả thời kỳ trẻ trung của nhân vật chính, kiếm sĩ Miyamoto Musashi, trong bối cảnh Nhật Bản từ thời Chiến Quốc sang thời Edo, khi sự ảnh hưởng của kiếm thuật đang dần nhạt phai. Câu chuyện diễn ra khi một biến cố lớn trong lịch sử Nhật Bản làm tan vỡ giấc mơ của Musashi về việc lập nghiệp và dẫn đến quyết định trở thành một kiếm khách đơn độc. Ngoài ra, tác phẩm cũng nhắc đến Sasaki Kojirō, một kiếm sĩ nổi tiếng với trận chiến tại đảo Ganryū, cùng nhiều kiếm sĩ khác trong cuộc đời Musashi.

Dù lấy cảm hứng từ tiểu thuyết 'Miyamoto Musashi' của Yoshikawa Eiji, họa sĩ Inoue đã sáng tạo theo hướng riêng, không hoàn toàn bám sát nguyên tác. Câu chuyện được phát triển theo những cách mới mẻ, và một số nhân vật không hoàn toàn giống trong sách gốc, như việc không có sự xuất hiện của chị gái Takezō hay việc Sasaki Kojirō được miêu tả là một thiếu niên bị điếc bẩm sinh.

Tên 'Vagabond' là từ tiếng Anh có nghĩa là kẻ lang thang, người du mục. Trong tập Tankōbon thứ năm, tác giả Inoue Takehiko giải thích lý do chọn tên 'Vagabond' thay vì 'Miyamoto Musashi'. Musashi là một kiếm khách nổi tiếng trong lịch sử Nhật Bản và tên của ông đã trở nên quen thuộc với nhiều người qua các tác phẩm văn hóa. Inoue muốn độc giả tiếp cận tác phẩm với một cái nhìn mới, không bị ảnh hưởng bởi cái tên đã quen thuộc và mong muốn người đọc cảm nhận được sự mới mẻ trong phong cách của mình.

Tác phẩm này được đánh giá cao về chất lượng nghệ thuật của Inoue. Mỗi khung tranh như một tác phẩm nghệ thuật hoàn hảo. Ban đầu, Inoue gặp khó khăn khi vẽ trang phục Kimono vì các đường nét cơ thể nhân vật khó hiện rõ, đặc biệt trong các cảnh chiến đấu. Sau khi cân nhắc, ông quyết định vẽ nhân vật không có trang phục trước, rồi thêm lớp áo lên trên, dù cách này tốn gấp đôi thời gian. Để khắc phục hạn chế của mực vẽ và thể hiện rõ không khí của cảnh vật cũng như sự bẩn thỉu của Kanemaki Jisai, từ phần Kojirō trở đi, Inoue chuyển sang dùng bút lông hoàn toàn. Bản Tankōbon cũng có một số trang được in màu.

Cốt truyện

Chương đầu tiên: Miyamoto Musashi

Vào năm 1600, chàng trai trẻ Shinmen Takezō được người bạn từ thuở nhỏ, Hon’iden Matahachi, mời gọi rời khỏi làng Miyamoto ở Mimasaka để tham gia trận chiến lớn nhất trong lịch sử phong kiến Nhật Bản, với giấc mơ xây dựng sự nghiệp trên chiến trường. Tuy nhiên, cả hai đều thuộc về phe thất bại trong trận Sekigahara. Takezō, một thanh niên chưa bao giờ biết đến tình yêu thương, bị cha đuổi đánh và bị dân làng xa lánh, coi như hiện thân của quỷ dữ. Takezō sống những năm tháng tuổi trẻ trong cảnh giết chóc để tự vệ. Tuy nhiên, nhờ sự cảm hóa của thầy tăng Takuan Sōhō và sự hỗ trợ chân thành từ Otsū, cô gái quen biết từ thuở nhỏ, Takezō quyết định làm lại cuộc đời, dấn thân vào con đường kiếm đạo và quyết tâm trở thành 'thiên hạ vô song' trong làng kiếm.

Sau đó, Takezō lấy tên làng Miyamoto làm họ và đổi tên thành Musashi, bắt đầu hành trình phiêu bạt khắp nơi. Năm năm sau, khi đến Kyoto, Musashi đã chiến đấu với nhiều đối thủ mạnh, gặp gỡ nhiều nhân vật và từ đó giải thoát khỏi mọi rắc rối, chuyên tâm vào con đường kiếm đạo, trở thành người đứng đầu. Cùng lúc đó, Hon’iden Matahachi, sau khi phản bội Takezō, tiếp tục sống những ngày tháng tăm tối dưới đáy xã hội.

Nội dung của chương này được bao gồm trong quyển 1~13 của bản Tankōbon.

Chương hai: Sasaki Kojirō

Bối cảnh của câu chuyện diễn ra 17 năm trước trận Sekigahara, khi kiếm khách Kanemaki Jisai đang sống yên ổn tại một góc nhỏ ở xứ Echizen. Một ngày, Kanemaki Jisai tìm thấy một bé sơ sinh Sasaki Kojirō cùng với một thanh trường kiếm. Sasaki Kojirō, một đứa trẻ bị điếc bẩm sinh, chỉ có kiếm là sợi dây liên kết duy nhất với thế giới xung quanh. Kojirō bắt đầu hành trình cô độc để trở thành kiếm sĩ mạnh nhất, đồng thời nhân vật Miyamoto Musashi và Yoshioka Denshichirō từ chương trước cũng xuất hiện.

Nội dung phần này được chứa trong các quyển 14 đến 20 của bản Tankōbon.

Chương ba: Phái kiếm Yoshioka

Câu chuyện diễn ra tại Kyoto vào cuối năm 1604 và đầu năm 1605, khi Musashi, Matahachi và Kojirō đều đã 22 tuổi. Trong phần này, mỗi nhân vật tiếp tục câu chuyện của mình theo những hướng khác nhau. Sau cuộc thách đấu không thành công trước đây với phái kiếm Yoshioka, Musashi một lần nữa thách thức họ và bị cuốn vào những cuộc chiến không ngừng.

Nội dung của phần này bắt đầu từ quyển 21 trở đi của bản Tankōbon.

Các nhân vật trong câu chuyện

Các nhân vật chính

Miyamoto Musashi (宮本 武蔵, Miyamoto Musashi Cung Bản Võ Tàng)

Con trai của Shinmen Munisai, một kiếm sĩ lang thang từ làng Miyamoto thuộc xứ Sakushū, là nhân vật trung tâm trong chương 1 và chương 3. Musashi, tên thật là Takezō, được cha nuôi dạy nghiêm khắc mà không nhận được tình thương, sống trong cô độc. Dù vậy, anh vẫn duy trì mối quan hệ thân thiết với những người bạn thời thơ ấu là Otsū và Matahachi. Takezō sở hữu bản tính thẳng thắn và khả năng quan sát tinh tế, đồng thời có sức mạnh phi thường và khí chất sắc bén. Anh không dễ hòa nhập với người khác, thường sống trong núi rừng, và đã được gán mác là 'ác quỷ' sau khi giết một võ sĩ ở tuổi 13. Sau khi tham gia trận Sekigahara ở tuổi 17 và thất bại, Takezō bị săn đuổi nhưng được thầy Takuan Sōhō cứu và hướng dẫn, giúp anh nhận ra giá trị của sinh mạng và quyết tâm thay đổi cuộc đời bằng việc trở thành Miyamoto Musashi, một kiếm sĩ vĩ đại.

Takezō không giỏi giao tiếp nên thường sống cô độc, từ nhỏ đã lấy núi rừng làm thầy dạy. Năm 13 tuổi, anh giết một võ sĩ và từ đó bị dân làng gọi là 'ác quỷ'. Ở tuổi 17, tham gia trận Sekigahara cùng quân miền Tây nhưng thất bại và bị săn lùng. Sau khi được thầy Takuan Sōhō cảm hóa, Takezō nhận thức giá trị của sinh mạng và khuyết điểm của bản thân, quyết tâm đổi tên thành Miyamoto Musashi và theo đuổi kiếm đạo.

Sasaki Kojirō (佐々木 小次郎, Sasaki Kojirō Tá Tá Mộc Tiểu Thứ Lang)

Con trai của Sasaki Sukeyasu, học trò của Kanemaki Jisai, người sáng lập phái kiếm Ganryū và là nhân vật chính trong chương 2. Kojirō được Kanemaki Jisai nhặt từ bãi biển cùng với thanh trường kiếm khi còn nhỏ. Kojirō có vóc dáng cao lớn, khuôn mặt trẻ thơ và đôi mắt dài, mặc dù bị câm điếc bẩm sinh nhưng lại có tài năng kiếm thuật bẩm sinh. Trái ngược với Musashi, Kojirō là con người của biển cả với khả năng bơi lội tuyệt vời.

Từ nhỏ, Kojirō đã gắn bó với thanh trường kiếm của cha mình và học tập từ Kanemaki Jisai cũng như Itō Ittosai. Anh đã gặp Musashi và Musō Gonnosuke trên chiến trường Sekigahara và trưởng thành dần. Trong Manga này, Kojirō được miêu tả là một kiếm sĩ xuất sắc nhưng tính cách ngây thơ, không phù hợp với đường quan chức, sau đó trở thành giáo đầu dạy kiếm cho gia đình Hosokawa ở Ogura.

Hon’iden Matahachi (本位田 又八, Hon’iden Matahachi Bản Vị Điền Hựu Bát)

Người bạn thời thơ ấu của Musashi, là nhân vật chính trong chương 3. Matahachi là cái bóng của Musashi và Kojirō, liên quan mật thiết đến câu chuyện của cả hai nhân vật trên. Matahachi không phải con ruột của bà Osugi mà là con của một người thiếp, từ nhỏ đã chơi thân với Takezō và khuyến khích anh rời làng Miyamoto để tham gia trận Sekigahara.

Ban đầu, Matahachi có chút tài năng kiếm thuật và dự kiến thành danh. Tuy nhiên, sau đó Matahachi trở thành một nhân vật hèn nhát, thủ đoạn và tài năng bị suy thoái. Anh là hình mẫu của những tật xấu trong con người. Mặc dù sống bằng nghề lừa đảo, Matahachi tự biết khuyết điểm của mình và có lòng tự trọng.

Takuan Sōhō (沢庵宗彭)

Thầy tu này có nhiều mối quan hệ với các nhân vật quyền lực như Ikeda Terumasa, thành chủ thành Himeji và Yagyū Sekishūsai. Takuan là một tu sĩ du mục, không có nơi cư trú cố định nhưng có sức mạnh áp đảo các kiếm khách nổi tiếng dù không mang vũ khí. Khi gặp Takezō, Takuan đã giúp chàng trai hung bạo hiểu được 'đạo' và sau này khi gặp Kojirō, ông dùng kiếm chém tay Kojirō để dạy về sức mạnh của kiếm.

Mặc dù là thầy tu, Takuan thích uống rượu và thường hay mắng mỏ người khác.

Otsū

Bạn thời thơ ấu của Takezō và Matahachi, là trẻ mồ côi được bà Osugi nuôi dưỡng và sau đó hứa gả cho Matahachi. Otsū được miêu tả là một thiếu nữ dịu dàng, trong sáng nhưng do lớn lên ở vùng quê nên không quen với các phép tắc nghi lễ. Otsū cảm nhận được nỗi cô đơn của Takezō và đã âm thầm yêu mến anh.

Jōtarō

Thiếu niên tự nhận là 'đệ tử của Musashi'. Jōtarō là đầy tớ của một quán rượu, bị đuổi việc và sau đó theo Musashi. Dù Musashi ban đầu không nhận đệ tử, nhưng sau khi biết Jōtarō không có nơi nương tựa, ông đã chấp nhận cho cậu theo mình. Jōtarō từng thất vọng và rời bỏ khi thấy Musashi bỏ chạy trong trận chiến với Inshun, nhưng sau đó đã quay lại tìm thầy cùng Otsū.

Jōtarō là hình ảnh của thời niên thiếu của Musashi, với hành động và cử chỉ tương tự và luôn ngưỡng mộ, trung thành với thầy.

Bà Osugi

Mẹ của Matahachi, nổi bật với lòng thương con mù quáng và tự phụ của một người thuộc dòng dõi danh gia. Bà là người đã đặt tên cho Matahachi và một tay nuôi dạy con khôn lớn, đồng thời là người có cái nhìn thiên lệch về con trai.

Các kiếm khách

Shinmen Munisai (新免 無二斎, Shinmen Munisai Tân Miễn Vô Nhị Trai)

Cha của Takezō, được Tướng quân Ashikaga Yoshiteru trao tặng danh hiệu 'nhất kiếm vô địch' sau trận tỷ thí quyền cước. Munisai luôn sống trong nỗi lo sợ bị mất đi danh hiệu vinh quang, đến mức luôn nghi ngờ mọi người xung quanh và sống trong trạng thái phòng bị cao độ.

Munisai là một cao thủ trong nghệ thuật sử dụng Jitte, kết hợp giữa công và thủ, và chính Musashi đã tiếp nối và phát triển lối đánh này thành trường phái song kiếm (Nitō-ryū).

Tsujikaze Kōhei

Được mệnh danh là 'tử thần'. Khi còn nhỏ, Kōhei bị mẹ ruột bỏ rơi và bị thả xuống thác nước, nhưng may mắn được anh trai Temma cứu sống. Temma cũng có một quá khứ tương tự. Kōhei gia nhập băng cướp Tsujikaze do Temma đứng đầu. Vào tuổi 12, khi bị phát hiện cưỡng hiếp một cô gái bởi Temma, Kōhei bị tra tấn đến mức trở nên bất lực. Từ đó, Kōhei nhận ra giá trị của sinh mạng không đáng gì và nuôi lòng thù hận với Temma, luôn tìm cơ hội để trả thù. Sau một lần ám sát thất bại, Kōhei bị giam giữ nhưng được thả sau trận Sekigahara. Khi biết Temma đã bị Takezō giết, Kōhei chuyển mục tiêu ám sát sang Takezō.

Shishido Baiken (宍戸 梅軒, Shishido Baiken Nhục Hộ Mai Hiên)

Đạo tặc sử dụng Kusarigama, bị Tsujikaze Kōhei tiêu diệt.

Fudō Yūgetsusai

Kiếm sĩ bí ẩn tự xưng là sứ giả của Bất Động Minh Vương, sống trong cùng làng với Kanemaki Jisai và Sasaki Kojirō. Trước đây, Yūgetsusai từng bảo vệ ngôi làng khỏi cướp biển và được coi như thần bảo hộ của ngôi làng. Tuy nhiên, sau đó Yūgetsusai trở thành kẻ độc tài, thường xuyên bắt cóc các cô gái 14 tuổi trong làng và cướp phá tài sản. Cuối cùng, Yūgetsusai bị Kanemaki Jisai chém chết. Đây cũng là người mà Kojirō lần đầu tiên sử dụng kiếm để giết.

Phái kiếm Yoshioka-ryū

Danh môn kiếm phái từng làm mưa làm gió tại kinh đô xưa. Tinh túy của phái này là 'hitotsu no tachi', giải quyết mọi cuộc chiến bằng một đòn kiếm duy nhất. Tuy nhiên, dưới thời Yoshioka Seijūrō, phái này đã suy yếu, bị chỉ trích và cuối cùng thua trận thê thảm trước Musashi.

Yoshioka Kempō (吉岡 拳法, Yoshioka Kempō Cát Cương Quyền Pháp)

Người đứng đầu trước đó của phái Yoshioka-ryū, đã bị thất bại dưới tay Shinmen Munisai.

Yoshioka Seijūrō (吉岡 清十郎, Yoshioka Seijūrō Cát Cương Thanh Thập Lang)

Trưởng nam của Yoshioka Kempō, lãnh đạo võ đường Yoshioka, thuộc hàng tứ cường của phái. Sau cùng, Seijūrō bị mất mạng vì chiêu kiếm thần tốc của Musashi.

Yoshioka Denshichirō (吉岡 伝七郎, Yoshioka Denshichirō Cát Cương Truyền Thất Lang)

Thứ nam của gia đình Yoshioka, cũng là một trong tứ cường. Với tính cách thẳng thắn, Denshichirō được yêu mến bởi môn đồ. Thua trận thảm hại trước Musashi tại Liên Hoa Vương viện. Dưới quyền Denshichirō là Yoshioka Jūken, mười thanh kiếm của dòng họ này.

Ueda Ryōhei

Lãnh đạo nhóm Yoshioka Jūken và là một trong những nhân vật quan trọng của phái Yoshioka-ryū.

Ryōhei từng là một đứa trẻ mồ côi được Kempō nhận nuôi và trở thành môn đệ của Yoshioka. Sau này, Ryōhei gắn bó sâu sắc với kiếm đạo, trở thành bạn thân thiết của các anh em nhà Yoshioka. Mối quan hệ giữa Ryōhei và Seijūrō, Denshichirō giống như ba anh em ruột. Dù tài năng không kém gì chủ nhân, Ryōhei vẫn nhường bước để các anh em tiến lên. Được gọi là 'linh hồn của họ Yoshioka', Ryōhei là nhân vật không thể thiếu của phái này. Tính cách lạnh lùng và đôi khi có những hành động thủ đoạn, nhưng chỉ vì lợi ích của môn phái.

Gion Tōji

Một cao đồ trong nhóm Yoshioka Jūken và là thành viên cuối cùng trong tứ cường của phái Yoshioka-ryū. Tự phụ vào khả năng của mình, Gion Tōji thường khoe khoang rằng mình chỉ thua Seijūrō. Tuy nhiên, khi chứng kiến tuyệt học bắt kiếm bằng tay không của Sekishūsai, Tōji bắt đầu nghi ngờ và phân vân. Khi biết tin Seijūrō bị Musashi giết, Gion Tōji đã thách đấu với Musashi nhưng cũng bị chém chết.

Kamiizumi Isenokami Hidetsuna là người sáng lập phái kiếm, được coi là hình mẫu của trường phái kiếm trong thời đại của nhà Tướng quân.

Kamiizumi Isenokami Hidetsuna

Người sáng lập trường phái Shinkage-ryū, nổi tiếng là 'kiếm thánh' và được xem là thiên tài kiếm thuật của thời đại. Dù Takeda Shingen đã đề nghị ông gia nhập quân đội, Hidetsuna vẫn từ chối để tập trung vào kiếm đạo. Khi đến chùa Hōzōin, ông đã khiến Yagyū Muneyoshi và Gakuzenbō In’ei phải kính phục. Ông từng nói: 'kiếm của ta hòa quyện với trời đất', khiến cả hai bái phục và coi ông là thầy. Ý tưởng của Hidetsuna, 'chỗ cùng cực của đạo là không cần rút kiếm', đã ảnh hưởng sâu rộng đến Muneyoshi sau này.

Phái kiếm Yagyū Shinkage-ryū

Yagyū Sekishūsai

Người sáng lập phái Yagyū Shinkage-ryū, tên thật là Muneyoshi, chức quan là Tajimanokami và có hiệu là Sekishūsai. Được tôn vinh là 'kiếm thánh' và 'thiên hạ vô song'. Ông học hỏi từ Isenokami và phát triển phái Shinkage thành thế hệ kế tiếp. Sekishūsai có kỹ năng vượt trội so với Musashi và chỉ cần sử dụng kỹ thuật bắt kiếm bằng tay không để chế ngự Gion Tōji.

Dù được gọi là 'kiếm thánh', Sekishūsai không ngừng theo đuổi sự hoàn thiện. Tuổi già và sức khỏe yếu không làm ông ngừng truyền dạy cho cháu trai Hyōgonosuke. Dù có vẻ như một vĩ nhân, ông đôi khi cũng hành xử như trẻ con, không chấp nhận thất bại. Khi gần thua trong một ván cờ, Sekishūsai thường đổ bàn cờ như một đứa trẻ. Ông luôn coi Musashi là bậc thầy tinh thần và khuyên Musashi rằng danh hiệu 'thiên hạ vô song' không đáng để bận tâm.

Yagyū Hyōgonosuke

Người thừa kế phái Shinkage-ryū và là cháu trai của Sekishūsai. Dù được mời làm quan, ông từ chối để tập trung vào kiếm đạo. Hyōgonosuke có tính cách kiên cường, luôn rèn luyện để nâng cao bản thân. Mặc dù chỉ gặp Musashi hai lần, ông cảm nhận được Musashi là một người phi thường. Khi biết Musashi đã chém chết 72 người của phái Yoshioka, ông tự hỏi làm sao đối phó với 72 người, nhưng sau đó nhận ra rằng: 'không cần phải lo lắng'.

Yagyū Munenori

Con trai thứ năm của Sekishūsai, là người bạn thân của sư Takuan và đảm nhận vai trò giáo đầu, dạy kiếm thuật cho Tướng quân tại Edo.

Phái kiếm Kanemaki-ryū

Kanemaki Jisai

Người sáng lập phái Kanemaki và là thầy của Kojirō. Trong thời kỳ đỉnh cao, ông được mệnh danh là 'thiên hạ vô song', nhưng sau khi thua đệ tử Yagorō, ông mất đi sự tự tin và sống trong cô đơn, bị trêu chọc bởi trẻ con và coi thường bởi người lớn. Một ngày, Jisai nhận thư từ đệ tử Sasaki Sukeyasu nhờ chăm sóc con trai là Kojirō. Ông đã chờ đợi đứa bé trên bãi biển mỗi ngày. Kojirō trở thành niềm an ủi và động lực sống của ông, giúp ông phục hồi tinh thần.

Phái kiếm Ittō-ryū

Itō Ittōsai

Người sáng lập phái Ittō-ryū, tên thật là Yagorō và hiệu là Ittōsai. Được biết đến như 'kiếm thần', ông đã học từ Kanemaki Jisai và đánh bại thầy chỉ sau 5 năm. Ittōsai dẫn dắt Kojirō vào con đường kiếm thuật và tuy chưa gặp Musashi, ông vẫn kính trọng và ngưỡng mộ. Với tính cách tự phụ và xem kiếm thuật là trò chơi sinh tử, Ittōsai không thích súng ống hiện đại và không quan tâm đến việc làm quan. Ông hy vọng Kojirō sẽ trở thành đối thủ mạnh nhất của mình. Ittōsai từng khen ngợi Yagyū Sekishūsai là 'thiên hạ vô song'.

Phái thương thuật Hōzōin-ryū

Phái thương thuật được sáng lập bởi Hōzōin In’ei. Trung tâm của phái là chùa Hưng Phúc tại Nara, nổi tiếng với việc đào tạo hàng trăm tăng binh trong nghệ thuật thương thuật.

Hōzōin In’ei

Người sáng lập phái thương thuật Hōzōin-ryū, pháp hiệu là Gakuzenbō, được yêu mến và kính trọng bởi sự hào phóng và độ lượng. Ông là thầy tinh thần của Musashi. Sau khi chuyển giao vị trí chủ tòa cho đệ tử Inshun, In’ei tiếp tục tập trung vào nông nghiệp nhưng vẫn duy trì trình độ kỹ thuật cao. Trước đây, In’ei đã học kiếm với Sekishūsai dưới sự hướng dẫn của Kamiizumi Hidetsuna.

Hōzōin Inshun

Tên thật là Mitsuda Shinnosuke, con trai một võ sĩ, đã chứng kiến cái chết của cha mẹ và quyết tâm theo đuổi thương thuật. Khi 15 tuổi, ông gần như là vô địch trong học viện và được In’ei truyền lại vị trí chủ tòa. Ông đã nén chặt ký ức đau thương và tập trung vào thương thuật để trở thành người xuất sắc trong lĩnh vực này.

Các giải thưởng

• Năm 2000: Được trao giải Manga tại Liên hoan Nghệ thuật Media lần thứ 4.
• Cùng năm: Đạt giải Kōdansha lần thứ 24 ở hạng mục tổng quát.
• Năm 2002: Nhận giải Văn hóa Tezuka Osamu.

Chuyện bên lề

• Sau khi hoàn thành chương về Sasaki Kojirō, họa sĩ Inoue Takehiko tạm ngừng phát hành Vagabond trong một năm và đã trở lại vào tháng 5 năm 2005.
• Vào tháng 6 năm 2009, tác giả thông báo rằng Vagabond sắp kết thúc. Trong tổng số 10 phần, câu chuyện đã hoàn thành khoảng 8.5 phần và dự kiến sẽ kết thúc vào năm 2010.
• Tên gọi Vagabond, khi phát âm theo tiếng Nhật là Bagabondo, đôi khi bị nhầm lẫn với Baka Bondo, một bộ Manga hài khác.
• Vagabond đã được xuất bản tại Việt Nam dưới tên 'Lãng Khách' (chưa hoàn chỉnh). Tuy nhiên, bản dịch không hoàn toàn chính xác so với nguyên tác.

• Yoshikawa Eiji
• Tiểu thuyết về Miyamoto Musashi

Liên kết hữu ích

• INOUE TAKEHIKO TRÊN MẠNG::: (tiếng Nhật)
• e-Morning【Vagabond】 Xem lưu trữ 2012-01-17 tại Wayback Machine
• Yahoo! Japan Vagabond Xem lưu trữ 2010-08-11 tại Wayback Machine
• Sự bùng nổ của Musashi (Tiếng Việt)
• Huyền thoại Miyamoto Musashi
• Tóm tắt Ngũ Luân thư
• Kiếm khách tại kinh đô (Yoshioka-ryū)