Người Tiều (Việt Nam)

Người Tiều là tên gọi của cộng đồng người Triều Châu, nhóm người Hoa gốc từ Triều Châu, Trung Quốc, đã di cư và sinh sống tại Việt Nam. Họ là một phần đông đảo trong cộng đồng người Hoa tại đây, chủ yếu tập trung ở Chợ Lớn và còn phân bố nhiều tại Sóc Trăng, Trà Vinh, Hậu Giang, Bạc Liêu, và Hà Tiên (Kiên Giang).

Trên toàn cầu, cộng đồng người Tiều hiện có khoảng 25 triệu người và hiện diện ở hơn 40 quốc gia.

Giới thiệu

Theo các tài liệu lịch sử, người Hoa đã di cư đến vùng Đàng Trong từ thế kỷ 17. Khi nhà Nguyễn thiết lập các Bang Hoa Kiều, cộng đồng người Hoa tại Việt Nam đã có tổng cộng 7 bang, trong đó có một bang của người Tiều, bên cạnh 6 bang khác là: Quảng Triệu (hay còn gọi là Bang Quảng Đông), Khách Gia, Phước Kiến, Phước Châu, Hải Nam và Quỳnh Châu.

Người Tiều thường mang các họ như Trần, Trương, Lý, Lâm, Mã, Quách, Tạ, Trầm, Nhiêu, Huỳnh, v.v. Người Tiều ở Nam Bộ sống hòa thuận với cộng đồng người Việt và Khmer, hòa nhập vào các lễ hội và phong tục của cộng đồng nhưng vẫn gìn giữ nét văn hóa truyền thống của dân tộc mình.

Doanh nhân Tiều nổi tiếng với khả năng làm giàu và đóng góp lớn cho xã hội. Trong quá khứ, nhiều vị trí quan trọng trong các lĩnh vực kinh doanh ở Chợ Lớn đều do người Tiều đảm nhận.

Người Tiều sử dụng tiếng Tiều làm ngôn ngữ mẹ đẻ. Cùng với cộng đồng người Hoa kiều, họ sở hữu nền văn hóa nghệ thuật phong phú và độc đáo, đậm chất Trung Hoa truyền thống. Trong đó, hát Tiều là một thể loại ca kịch đặc sắc vẫn được bảo tồn và phát triển.

Ẩm thực người Tiều tại Việt Nam vô cùng đa dạng và hấp dẫn với nhiều món ăn nổi tiếng được yêu thích như xá bấu (chai por), phá lấu (lou mei), cháo Tiều, bột chiên (chai tau kueh), bò pía, hủ tiếu Hồ (kway chap), hủ tiếu (kway teow), chè hột gà nấu đường, bánh lá liễu, và nhiều món khác.

Người Tiều, giống như các cộng đồng Hoa khác, có các hội quán không chỉ phục vụ tín ngưỡng mà còn là nơi sinh hoạt của cộng đồng. Ví dụ, Hội quán Triều Châu (chùa Ông Bổn) tại Hội An được xây dựng vào năm 1845, là nơi sinh hoạt cộng đồng và tôn giáo của người Tiều khi định cư ở Hội An; Hội quán Nghĩa An tại quận 5, TP.HCM không chỉ là điểm thờ cúng của người Tiều ở Chợ Lớn mà còn là một công trình kiến trúc và nghệ thuật giá trị từ cuối thế kỷ 19 đến đầu thế kỷ 20.

Những nhân vật nổi bật của người Tiều

• Quách Đàm (1863-1927), tên thật là Quách Diệm, là một thương gia thành đạt và là người xây dựng chợ Bình Tây.
• Bảy Viễn (1904-1972), tên thật là Lê Văn Viễn, là thủ lĩnh của Lực lượng Bình Xuyên và Tổng trấn Sài Gòn-Chợ Lớn.
• Năm Cơ (1919-1980), tên thật là Dương Văn Cơ, là danh cầm nổi tiếng của nhạc cổ miền Nam Việt Nam trước 1975, có đóng góp lớn vào sự phát triển âm nhạc cổ truyền miền Nam.
• Trần Thành (doanh nhân) (1920s-?) là doanh nhân nổi tiếng, sáng lập công ty Thiên Hương, sản xuất bột ngọt Vị Hương Tố và mì ăn liền Vị Hương.
• Trường Vũ (Sinh ngày 25 tháng 2 năm 1963), tên thật là Huỳnh Văn Ngoảnh, là ca sĩ hải ngoại nổi tiếng với dòng nhạc vàng Việt Nam.
• Lam Trường (Sinh ngày 14 tháng 10 năm 1974), tên đầy đủ là Tiêu Lam Trường, là ca sĩ và diễn viên nổi tiếng người Việt gốc Hoa.
• Trấn Thành (Sinh ngày 05 tháng 02 năm 1987), tên đầy đủ là Huỳnh Trấn Thành, là diễn viên, nghệ sĩ hài, người dẫn chương trình truyền hình và doanh nhân Việt gốc Hoa.
• Mai Tài Phến (Sinh ngày 25 tháng 5 năm 1991), tên thật là Mai Đại Bình, là nam diễn viên Việt gốc Hoa.