Buzz
Với tác phẩm Người Trong Bao, Sê-khốp đã chỉ trích lối sống nhỏ nhen, uẩn khúc, và ích kỷ của một số tầng lớp trí thức Nga vào cuối thế kỷ 19. Nhà văn muốn thức tỉnh mọi người: “Không thể sống mãi như vậy được”. Tác phẩm được giảng dạy trong chương trình Ngữ văn lớp 11.
Mytour sẽ cung cấp tài liệu về nhà văn Sê-khốp và nội dung truyện ngắn Người Trong Bao cho bạn đọc, mời xem chi tiết dưới đây.
Người Trong Bao
- Người Trong Bao
- I. Đôi Nét về Tác Giả Sê-khốp
- II. Giới Thiệu về Người Trong Bao
- III. Dàn Ý Phân Tích Người Trong Bao
Người Trong Bao
Nghe đọc truyện ngắn Người Trong Bao:
(Lược đoạn mở đầu: Bác Sĩ I-van I-va-nứt và Bu-rơ-kin, giáo viên trung học đi săn về quá muộn, đành phải nghỉ đêm tại nhà kho của ông trưởng xóm ở cuối làng Mi-rô-nô-xkôi-ê. Tại đây, Bu-rơ-kin đã kể cho bác sĩ I-van nghe chuyện về Bê-li-cốp.)
Ở đây, không cần phải đi xa, khoảng hai tháng trước, ở thành phố đã có một người mới qua đời tên là Bê-li-cốp, đồng nghiệp của tôi, một giáo viên dạy tiếng Hy Lạp. Chắc chắn bạn cũng đã nghe về ông ta. Ông ta nổi tiếng với việc luôn giữ thái độ như vậy, thậm chí ngay cả khi trời đẹp, ông vẫn đi dép cao su, cầm ô và luôn mặc áo bành tô dày. Cả ô và chiếc đồng hồ của ông đều được để trong bao da nai; và khi ông lấy ra chiếc dao nhỏ để gọt bút chì, thì chiếc dao đó cũng được đặt trong bao; thậm chí khuôn mặt của ông ta dường như cũng ở trong bao vì luôn che giấu sau áo bành tô. Ông ta đeo kính râm, mặc áo dạ, đắp bông vào lỗ tai, và khi ngồi lên xe ngựa thì luôn kéo mui xe lên. Tóm lại, người này luôn có khao khát mạnh mẽ thu hẹp mình vào trong một lớp vỏ, tạo ra cho mình một cái bao có thể cách ly, bảo vệ ông khỏi ảnh hưởng bên ngoài. Cuộc sống khiến ông ta khó chịu, kinh tởm hiện tại, luôn khen ngợi quá khứ, khen ngợi những gì không thực tế bao giờ cũng thế. Mấy thứ ngôn ngữ cổ mà ông ta dạy cũng chỉ là một loại vật dụng như giày cao su, một cái ô che mà nhờ đó ông có thể tránh xa cuộc sống thực.
- Ôi, tiếng Hy Lạp thật là dễ chịu, êm tai. - Ông ta nói với vẻ ngọt ngào. Và như để chứng minh cho lời nói của mình, ông nheo mắt lại, giơ một ngón tay lên và thốt ra tiếng: - Anthrópos!
Ý nghĩ của Bê-li-cốp cũng được giấu vào trong bao. Với ông ta, chỉ có những điều rõ ràng như chỉ thị, quy định, những bài báo cấm đoán điều này điều kia.
Ông ta có thói quen kỳ lạ là ghé nhà những người bạn của chúng tôi. Ông đến nhà của một giáo viên nào đó chẳng hạn, kéo ghế ngồi, không nói một lời, ánh mắt nhìn xung quanh như đang tìm kiếm cái gì đó. Ông ngồi yên như vậy vài giờ rồi mới rời đi. Ông gọi đó là “duy trì mối quan hệ tốt với đồng nghiệp”. Chúng tôi, các giáo viên, đều sợ ông ta. Thậm chí cả hiệu trưởng cũng sợ ông ta. Anh nghĩ xem, chúng tôi, giáo viên, là những người biết suy nghĩ, rất nghiêm túc, được giáo dục qua tác phẩm của Tuốc-ghê-nhép và Sê-drin, nhưng mà cái thằng đó đi dép cao su và cầm ô lại định đoạt cả trường học của chúng tôi suốt mười lăm năm. Không chỉ trường học mà cả thành phố nữa! Các bà cô không dám tổ chức diễn kịch tại nhà vào tối thứ bảy, sợ rằng nếu ông ta biết sẽ lại phiền, giới tu hành khi có mặt ông ta không dám ăn thịt và chơi bài. Dưới ảnh hưởng của những kẻ như Bê-li-cốp, trong vòng mười, mười lăm năm gần đây, dân chúng trong thành phố đã trở nên sợ hãi mọi thứ. Sợ nói lớn, sợ viết thư, sợ gặp gỡ, sợ đọc sách, sợ giúp đỡ người nghèo, sợ dạy học... [...]
- Bê-li-cốp và tôi cùng ở trong một nhà, - Bu-rơ-kin tiếp tục, - ở cùng một tầng, cửa phòng đối diện nhau. Tôi thường xuyên gặp ông ta và biết rõ sinh hoạt trong nhà ông ta. Ông ta sống giống như vậy: vẫn mặc áo dày, đội mũ, đóng cửa, cài then, có nhiều quy định và hạn chế, luôn lo sợ mọi điều. [...]
Phòng ngủ của Bê-li-cốp hẹp như một cái hộp. Khi ngủ, hắn kéo chăn trùm lên đầu che mặt. Trong phòng nóng bức, khó thở, gió thổi từ cửa sổ đóng kín, lửa reo trong lò, có tiếng thở dài vọng lên từ dưới bếp...
Dưới lớp chăn, hắn cảm thấy run rẩy. Hắn sợ rằng có chuyện gì xấu xảy ra, sợ kẻ trộm sẽ đột nhập vào nhà. Khi thức giấc vào buổi sáng, cùng đi đến trường với tôi, khuôn mặt hắn tái nhợt, đầy rầu rĩ.
(Trích một đoạn: Mặc dù sống thu mình, lạc quan, nhưng Bê-li-cốp cũng đã nghĩ đến việc lập gia đình. Đó là Va-ren-ca, chị gái của Cô-va-len-cô, một giáo viên mới. Va-ren-ca ba mươi tuổi, vui vẻ, hoạt bát, thích nói chuyện, hát hò, cười nhiều. Hai chị em sống tự do, phóng khoáng. Sự xuất hiện của họ làm cho không khí trường làng tươi vui hơn. Bê-li-cốp thích Va-ren-ca, mọi người muốn họ thành đôi. Ý định cưới dần đến, nhưng hắn cứ do dự, suy tính vì sợ những điều không may. Hắn gầy đi và muốn tự thu mình vào bao hơn. Nhưng một sự kiện bất ngờ: Sau khi nhận được bức tranh châm biếm, hôm sau, Bê-li-cốp gặp Va-ren-ca và Cô-va-len-cô phóng xe đạp vụt qua. Buổi tối, Bê-li-cốp ghé thăm nhà Va-ren-ca, nhưng cô đã đi ra ngoài).
Bê-li-cốp im lặng, sau mười phút nói:
- Tôi muốn tìm anh để kể chuyện. Tôi rất buồn bã anh ạ. Có ai đó vẽ châm biếm về tối hôm trước và liên quan đến cả hai chúng ta. Tôi muốn nói với anh rằng tôi không liên quan gì đến vụ việc đó... Tôi luôn hành xử như một người đàn ông lịch sự. [...] Tôi muốn nhắc anh một điều. Tôi đã đi làm từ lâu, còn anh mới bắt đầu, nên với tư cách là một người đi trước, tôi muốn nhắc anh một số điều. Cách anh chơi trò giải trí đó không phù hợp với một giáo viên thiếu niên.
- Tại sao vậy? – Cô-va-len-cô hỏi bằng giọng trầm ổn.
- Chuyện đó cần phải giải thích à? Thầy giáo đi xe đạp thì học sinh sẽ làm gì? Chúng chỉ nhìn và thốt lên chút thôi. Nếu không có hướng dẫn, chúng ta không được làm. Hôm qua tôi sợ đến nỗi rồi! Khi tôi thấy chị của anh, tôi gần như ngất đi. Phụ nữ đi xe đạp thì thực sự là một sự việc kinh khủng!
- Nhưng ông muốn gì chớ?
- Tôi chỉ muốn nhắc anh. Anh còn trẻ, tương lai anh còn dài, anh phải thận trọng. Anh đã làm điều quá chủ quan! Anh mặc áo lụa, mang sách đi ra đường, lại còn đi xe đạp. Chuyện đi xe đạp của anh và chị anh khiến cả hiệu trưởng và cảnh sát cũng phải nói nên lời... Lúc ấy có nên thảo luận gì nữa không?
- Việc chúng ta đi xe đạp không đụng vào ai cả chứ? – Cô-va-len-cô nói, mặt đỏ bừng. – Ai mà lẽo đẽo vào chuyện riêng của nhà mình thì ta đều đẩy cho Diêm Vương đây!
Bê-li-cốp đỏ mặt đứng dậy.
- Nếu anh nói như thế thì tôi không thể chịu được nữa. – Hắn nói. Và khi ở bên tôi, anh đừng bao giờ đề cập đến cấp trên một cách không kính trọng. Anh cần phải tôn trọng chính quyền.
- Điều đó có ý nghĩa là ta đã nói xấu về chính quyền sao? – Cô-va-len-cô hỏi, ánh mắt nghi ngờ nhìn Bê-li-cốp. – Làm ơn, hãy để tôi yên! Ta là người thật thà và với những người như 'quý ngài' ta không muốn nói chuyện. Ta không thích những kẻ nói xấu người khác.
Bê-li-cốp bối rối, vội vã mặc lại áo ngoài, khuôn mặt đầy sợ hãi. Đó là lần đầu tiên trong cuộc đời hắn nghe những lời nói thô lỗ như thế.
- Anh có thể nói như anh muốn. – Hắn nói, rồi bước ra ngoài hành lang, đi xuống cầu thang. – Tôi chỉ muốn cảnh báo anh, có thể có người đã nghe được cuộc trò chuyện này. Và để không ai có thể biến tấu câu chuyện, và để không xảy ra điều gì không tốt, tôi sẽ báo cáo với hiệu trưởng về nội dung của cuộc trò chuyện hôm nay... một cách chính thống. Tôi phải làm điều đó.
- Báo cáo sao? Đi báo cáo đi nào!
Cô-van-len-cô nắm chặt cổ áo hắn từ phía sau và đẩy mạnh. Bê-li-cốp lăn lộn xuống cầu thang, đôi giày cao su vụt vụt vào bậc gỗ. Mặc dù cầu thang khá cao, nhưng hắn vẫn rơi xuống dưới một cách yên bình. Hắn đứng dậy kiểm tra mũi và kính. Nhưng khi hắn đang trên cầu thang, Va-ren-ca và hai bà khác vô tình đi ngang qua. Họ đứng dưới nhìn lên – điều này làm Bê-li-cốp sợ hãi hơn cả. Thà tự tử, làm sao cũng được, hơn là trở thành trò cười cho thiên hạ. Bây giờ toàn thành phố sẽ biết. Tin tức này sẽ đến tai hiệu trưởng, thanh tra. Ôi thôi! Sẽ có chuyện gì đó khác nữa chăng! Họ sẽ vẽ thêm tranh châm biếm, rồi mọi chuyện dẫn đến việc hắn phải nghỉ hưu...
Khi hắn đứng dậy, Va-ren-ca nhận ra hắn. Cô nhìn bộ mặt hài hước của hắn, chiếc áo bành tô nhăn nhúm, đôi giày cao su, không biết đã xảy ra gì. Cô nghĩ rằng hắn vô tình ngã. Không kìm được, cô cười to:
- Ha – ha – ha!
Tiếng cười vang lên, “ha – ha – ha” kết thúc tất cả: chấm dứt kế hoạch kết hôn, kết thúc cuộc đời của Bê-li-cốp. Hắn không nghe thấy gì nữa, không còn nhìn thấy gì nữa. Trở về nhà, hắn đặt tấm ảnh lên bàn, sau đó nằm xuống giường và không bao giờ đứng dậy nữa.
Khoảng ba ngày sau, tôi đến thăm nhà Bê-li-cốp. Hắn nằm trong chiếc màn, phủ kín chăn và im lặng. Hỏi thì hắn chỉ trả lời “có” hoặc “không”, không chú thêm bất cứ điều gì.
Một tháng sau, Bê-li-cốp qua đời. Lúc ấy, khi nằm trong quan tài, gương mặt hắn trông bình yên, dễ chịu, thậm chí còn rạng rỡ, như thể hắn vui mừng vì cuối cùng đã trốn vào chiếc bao mà từ đó không còn phải ra ngoài nữa. Đúng vậy, hắn đã hoàn thành mục tiêu cuộc đời của mình! [...]
Trở về từ nghĩa địa, lòng chúng tôi nhẹ nhõm, thoải mái. Nhưng không đầy một tuần sau, cuộc sống trở lại như cũ, nặng nề, mệt mỏi, vô vị, một cuộc sống không bị hạn chế bởi bất kỳ quy định nào nhưng cũng không tự do hoàn toàn, không tốt đẹp hơn trước. Thực tế, Bê-li-cốp đã khuất phục bóng tối nhưng bây giờ còn bao nhiêu người sẽ chìm trong bóng tối, và trong tương lai sẽ còn bao nhiêu kẻ tương tự!
(Phần cuối: Bu-rơ-kin kết thúc câu chuyện, rời khỏi nhà. Trăng lên. Đã nửa đêm. Mọi thứ im lặng. Bác sĩ I-van suy ngẫm: “Đó, vấn đề ở đó. Chúng ta sống trong thành phố này trong sự tù túng. Chúng ta viết những tài liệu vô dụng, tham gia vào những trò chơi vô bổ – những điều đó không khác gì sự sống trong một chiếc bao phải không? Chúng ta sống cả đời bên những người vô ích, những người thất nghiệp, những cám dỗ vô nghĩa, những phụ nữ không trí, chúng ta nói và nghe những câu chuyện vô lý, vô nghĩa – có phải là sự sống trong một chiếc bao không?”. Đó mới là điều đáng nói! Và cuối cùng, I-va-n kết luận: “Không thể sống mãi như vậy được!”.)
1898
I. Giới thiệu về tác giả Sê-khốp
- An-tôn Páp-lô-vích Sê-khốp (1860 - 1904) là một nhà văn tài năng của Nga, sinh ra và lớn lên trong một gia đình thương gia nhỏ ở thị trấn Ta-gan-rốc, ven sông A-dốp.
- Năm 1884, sau khi tốt nghiệp khoa Y tại Đại học Tổng hợp Mát-xcơ-va, Sê-khốp đã làm bác sĩ ở vùng nông thôn và đồng thời cũng là một nhà báo và nhà văn, cùng tham gia vào nhiều hoạt động xã hội, giáo dục và văn hóa.
- Năm 1887, ông đã nhận được Giải thưởng Pu-skin từ Viện Hàn lâm khoa học Nga.
- Năm 1900, Sê-khốp đã được bầu làm Viện sĩ danh dự của Viện Hàn lâm khoa học Nga.
- Các tác phẩm tiêu biểu:
- Danh sách truyện ngắn và truyện vừa: Anh gầy và anh béo, Cậu bé lười, Phòng số 6, Hòn đảo Xa-kha-lin…
- Kịch: Hải âu, Cậu bé Va-nhi-a, Ba chị em, Vườn anh đào…
=> Sê-khốp là nhà văn lớn cuối cùng của trào lưu hiện thực trong văn học Nga cuối thế kỷ XIX, một thiên tài sáng tạo trong truyện ngắn và kịch nói.
II. Thông tin về Người trong bao
1. Bối cảnh sáng tác
- Sê-khốp sáng tác Người trong bao (1898) trong thời gian ốm đau tại I-an-ta, trên bán đảo Crưm, bên bờ biển Đen.
- Khi đó, xã hội Nga đang chịu đựng trong bầu không khí nặng nề của sự thay đổi cuối thế kỷ XIX. Môi trường xã hội đã tạo ra nhiều cá nhân kỳ quặc.
- Nguyễn Tuân đã ca ngợi: “Truyện Bê-li-cốp là một tác phẩm văn học đầy sức sống: hình thức và nhân vật đã trở thành một phần không thể thiếu, đã tạo ra một ấn tượng mạnh mẽ với độc giả”.
2. Sơ đồ cấu trúc
Bao gồm 3 phần chính:
- Phần 1: Cuộc trò chuyện của bác sĩ I-van I-va-nứt và giáo viên Bu-rơ-kin.
- Phần 2: Tính cách và cuộc sống của Bê-li-cốp
- Phần 3: Nhận xét của bác sĩ I-van I-va-nứt.
3. Tóm tắt
Bê-li-cốp là một giáo viên dạy tiếng Hy Lạp - nổi tiếng là một con người kỳ lạ. Ngay cả khi trời đẹp nhất, hắn vẫn mang giày cao su, ô và áo bành tô. Hắn luôn khao khát được bao bọc, tách biệt khỏi thế giới xung quanh. Cách sống của hắn ảnh hưởng đến mọi người xung quanh, khiến họ cũng trở nên kỳ quặc và thu mình như hắn. Mặc dù sống kín đáo, nhưng Bê-li-cốp vẫn yêu và muốn cưới Va-ren-ca, em gái của Cô-va-len-cô, một giáo viên mới. Một sự cố khiến họ cãi nhau, khiến Bê-li-cốp bị Va-len-ca đẩy ngã xuống cầu thang. Một tháng sau, Bê-li-cốp qua đời, khiến mọi người cảm thấy nhẹ nhõm, nhưng cuộc sống trở lại như cũ sau đó.
4. Ý nghĩa của tiêu đề
- Biểu tượng “bao”:
- Nghĩa thực: Đồ dùng để đựng, đóng gói đồ vật, hàng hóa dạng túi hoặc hộp.
- Nghĩa bóng: Lối sống, tính cách của Bê-li-cốp.
- Thể loại “người trong bao”: sống nhát gan, thụ động, khép kín và ích kỷ.
=> Biểu tượng “bao” đại diện cho loại người sống trong bao, cách sống trong bao đã và đang tồn tại ở Nga cuối thế kỷ 19.
5. Nội dung
Qua hình ảnh của “người trong bao”, Sê-khốp đã chỉ trích lối sống nhát gan, thụ động, khép kín và ích kỷ của một phần trí thức Nga cuối thế kỷ 19. Từ đó, nhà văn muốn thức tỉnh mọi người: “Không thể sống mãi như thế được”.
6. Nghệ thuật biểu cảm
Tạo hình biểu tượng, nhân vật đặc trưng, lối kể chậm rãi kết hợp giễu cợt châm biếm và u buồn.
III. Phân tích Người trong bao
(1) Mở đầu
Giới thiệu tác phẩm Người trong bao của Sê-khốp.
(2) Phần thân
2.1. Đặc điểm của nhân vật Bê-li-cốp
a. Vẻ bề ngoài
- Người đàn ông xấu xí, đôi mắt nhỏ, khuôn mặt như mặt chồn.
- Phong cách ăn mặc kỳ lạ: đeo kính râm, mặc áo bông chần, bịt lỗ tai bằng bông, ngay cả khi trời rất đẹp cũng vẫn đi giày cao su, cầm ô và mặc áo ấm cốt bông.
- Tất cả đều bị cất trong cái bao của hắn: “Ô được bỏ vào trong cái bao, chiếc đồng hồ đỏng đảnh cũng chui vào bao… Thậm chí khi rút ra chiếc dao nhỏ, cũng từ trong bao mà ra”
- Thậm chí suy nghĩ của hắn cũng bị che giấu trong bao, chẳng bao giờ hắn đưa ra ý kiến trước những vấn đề nhỏ bé
=> Bê-li-cốp là hình tượng sống trong cái vỏ, trong một thứ bao có thể cách ly và bảo vệ khỏi thế giới bên ngoài.
b. Bản tính của Bê-li-cốp
- Sợ hãi, chìm đắm trong sự hiện tại nhưng lại tôn kính quá khứ, tôn kính những điều chỉ có trong tưởng tượng (đặc biệt là niềm đam mê với tiếng Hy Lạp - một ngôn ngữ được coi là đã lỗi thời).
- Thích sự rõ ràng, tuân thủ các quy tắc và cảm thấy phiền lòng trước sự vi phạm những quy ước, đối lập với sự thông thường.
- Luôn lo sợ và lo ngại (luôn lặp lại câu “nguy hại có thể xảy ra…” - tạo ra nỗi sợ trong tâm trí)
- Một cá nhân nhút nhát, sống cô đơn, luôn tự kỷ, luôn tự bao bọc và hài lòng với cách sống cũ. Tự nguyện tuân thủ cách sống đó mà không quan tâm đến sự kinh tởm, chê trách từ người khác
=> Một người sống hoài cổ, sống trong quá khứ, cô độc, và làm mọi người xung quanh cũng bị ảnh hưởng
2.2. Ảnh hưởng của lối sống của Bê-li-cốp đối với người xung quanh
- Mọi người sợ hắn, sợ nói lớn, sợ viết thư, sợ kết bạn, sợ đọc sách, giúp đỡ người nghèo, dạy chữ... Hắn kiểm soát cả trường, cả xã hội suốt mười lăm năm dài dằng dặc
- Cô-va-len-cô căm ghét Bê-li-cốp: hắn chỉ trích lối sống của cậu là tự do không tuân thủ, mặc áo thêu ra ngoài phố, mang sách này sách kia, thậm chí cưỡi xe đạp mà không có phép mà
- Khi Bê-li-cốp qua đời, mọi người cảm thấy nhẹ nhõm thoải mái. Nhưng chưa đầy một tuần sau, cuộc sống lại trở nên u ám, mệt mỏi và vô vị như cũ...
=> Lối sống của Bê-li-cốp đã ảnh hưởng sâu sắc đến tiềm thức của mọi người xung quanh.
(3) Kết luận
Khẳng định giá trị ý nghĩa và tài hoạt của tác phẩm Người trong bao.
