Người trông trẻ

Người trông trẻ (chữ Hán: 保母; tiếng Anh: Nanny, Babysitting), còn được gọi là Người chăm sóc trẻ (褓姆), là một nghề chuyên chăm sóc trẻ em tại các cơ sở giáo dục như trường mầm non, mẫu giáo, hoặc tại nhà của trẻ. Những người làm nghề này, thường là phụ nữ và có kinh nghiệm, nhận tiền công theo thỏa thuận.

Người trông trẻ thường được thuê khi cha mẹ không có đủ thời gian để chăm sóc con cái hoặc khi gia đình có điều kiện không tiện trực tiếp chăm sóc trẻ. Mặc dù công việc không quá nặng nhọc, nhưng đòi hỏi sự chú ý tỉ mỉ từ việc ăn uống, ngủ nghỉ đến vệ sinh cá nhân. Một số người trông trẻ còn làm thêm các công việc gia đình như nấu ăn, dọn dẹp. Trong thời hiện đại, công việc của người trông trẻ thường tương đương với công việc của người giúp việc.

Về mặt khái niệm, trong lịch sử phương Tây và Đông Á, người trông trẻ thường bị nhầm lẫn với nhũ mẫu. Tuy nhiên, nếu xét kỹ lưỡng, đây là hai vai trò khác nhau. Ở phương Đông, cả người trông trẻ và nhũ mẫu đều được coi trọng vì họ thường chăm sóc con cái của các gia đình quyền quý, đặc biệt là hoàng gia, nơi cần nhiều người làm nghề này để chăm sóc các Hoàng tử và Công chúa.

Lịch sử

Đông Á

Trong xã hội Trung Quốc cổ đại, khi các gia đình thượng lưu không thể trực tiếp chăm sóc con cái, họ đã thuê các bà lão, gọi là bảo mẫu, để chăm sóc trẻ em. Những bảo mẫu này sống cùng gia đình họ cho đến khi công việc kết thúc. Dù hay bị nhầm lẫn với nhũ mẫu, bảo mẫu khác biệt về vai trò – họ chuyên về giáo dục trẻ em, còn nhũ mẫu chủ yếu lo việc cho bú. Bảo mẫu thường lớn tuổi hơn và không nhất thiết phải có gia đình như nhũ mẫu.

Trong các gia đình cung đình, bảo mẫu phụ trách chăm sóc các Hoàng tử và Công chúa, đôi khi đồng thời đảm nhận vai trò nhũ mẫu tùy theo quy định của triều đại. Tại triều đại nhà Thanh, bảo mẫu, thường gọi là [Ma ma

; 嬤嬤], là các bà lão có nhiều năm kinh nghiệm hoặc được tuyển từ bên ngoài để chăm sóc và giáo dục Hoàng tử, Công chúa. Khi các Hoàng tử, Công chúa trưởng thành, các Ma ma được đưa trở về gia đình hoặc giữ vai trò giám sát trong cung. Gia đình của các Ma ma cũng được ân hưởng, và chồng cùng con cháu có thể được cấp chức tước tùy theo tình cảm.

Phương Tây

Tại phương Tây, người trông trẻ được gọi là ['Governess'], ['Nanny'] hoặc ['Babysitting'], và nghề này đã phát triển mạnh mẽ trong thế kỷ 19.

Giống như ở Trung Quốc, các gia đình quý tộc phương Tây cũng thường thuê người để chăm sóc con cái vì không thể tự mình làm việc này. Những người này, gọi là nhũ mẫu hoặc bảo mẫu, có thể là người hầu trong gia đình, thường lớn tuổi và có kinh nghiệm, hoặc là người từ tầng lớp trung lưu được thuê về. Có hai loại bảo mẫu: loại thứ nhất là sống cùng gia đình và trở thành thành viên không chính thức của gia đình, thường được gọi là 'Nanny' hoặc 'Babysitting'. Loại bảo mẫu này quản lý toàn bộ sinh hoạt của trẻ và hoạt động gần như một người giúp việc riêng cho trẻ. Loại bảo mẫu thứ hai làm việc theo giờ hoặc chỉ vào ban đêm và có thể làm việc cho nhiều gia đình cùng lúc. Đặc biệt, 'Babysitting' thường được thuê để trông nom trẻ em trong khoảng thời gian cụ thể.

Các bảo mẫu chuyên về giáo dục, gọi là 'Governess', thường có vai trò như một gia sư, vì họ không chỉ chăm sóc mà còn dạy dỗ trẻ những kỹ năng cơ bản cho đến khi trẻ được giáo dục chính thức bởi các giáo viên chuyên nghiệp. Khái niệm 'Governess' đã tồn tại từ lâu, đặc biệt là trong thời Trung Cổ khi số lượng trường học còn hạn chế, đặc biệt đối với các bé gái. Trong thời kỳ này, một 'Governess' cũng có thể đảm nhận vai trò của một 'Nanny', chăm sóc toàn diện cho trẻ.

Tại Việt Nam

Trong lịch sử Việt Nam, thông tin về nghề bảo mẫu không phong phú. Tại Hậu cung nhà Nguyễn, có nhắc đến bảo mẫu, tương tự như bảo mẫu ở Trung Quốc, là người chăm sóc các Hoàng tử và Hoàng nữ với đãi ngộ nhất định. Khái niệm bảo mẫu thường bị đồng nhất với nhũ mẫu và trong triều đại nhà Nguyễn, họ thường được gọi chung là [Nhũ bảo].

Tại Việt Nam hiện nay, nghề bảo mẫu ngày càng trở nên phổ biến, đặc biệt là ở các thành phố lớn. Với số lượng trẻ em ngày càng tăng và cuộc sống ngày càng bận rộn hơn, nhu cầu về bảo mẫu gia đình cũng gia tăng. Điều kiện làm việc và mức lương của bảo mẫu đang dần được cải thiện. Vào năm 2013-2014, mức lương trung bình cho bảo mẫu tại Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh dao động từ 3 triệu đến 8 triệu đồng mỗi tháng, tương đương hoặc cao hơn một số công nhân và viên chức.

Nhiều phương tiện truyền thông đã phản ánh các vụ việc bảo mẫu vi phạm đạo đức nghề nghiệp, gây phẫn nộ trong cộng đồng. Các hành vi như hành hạ trẻ em, bạo lực thể xác, dùng dùi cui đánh đập, ném trẻ vào tường, dìm trẻ trong nước để tắm, kéo tóc, tạt nước vào mặt trẻ, dùng thuốc mê để trẻ ngủ hay dán băng keo vào miệng trẻ là những hành vi dã man. Những sự việc này thường xảy ra tại các cơ sở mầm non tư thục do thiếu giáo viên và bảo mẫu được đào tạo chuyên nghiệp. Các nhóm trẻ tư thục, chủ yếu phục vụ gia đình lao động nghèo, thường có mức học phí thấp, chỉ đảm bảo những điều kiện tối thiểu như vệ sinh, an toàn và dinh dưỡng. Nhiều cơ sở mầm non gặp khó khăn về tài chính, nếu đóng cửa, các phụ huynh nghèo sẽ gặp khó khăn trong việc tìm nơi gửi con.

Theo nguoiduatin.vn, với sự phát triển của pháp luật và công nghệ, ngành dịch vụ giúp việc đã có nhiều bước tiến. Người giúp việc hiện nay được hưởng nhiều quyền lợi hơn, có thể tự do chọn thời gian làm việc và bảo vệ quyền lợi tài chính và cá nhân của mình.

• Nhũ mẫu
• Phó mẫu
• Người giúp việc

Chú thích