Buzz
.png)
Khi nào người ta bắt đầu nghiện việc được truyền động lực. Tương tự như cách mệt mỏi thì uống nước biển, chán đời thì uống bia, hoa mắt chóng mặt thì ăn kẹo ngọt.
1. Thường thì chúng ta tìm động lực từ bên ngoài (Ngoại lực). Nhưng điều đó chỉ là tạm thời và không bền vững.
Ngoại lực có thể là sự kiểm soát từ môi trường xung quanh.
Là áp lực của tiền bạc, vị trí, danh vọng. Là sự ép buộc từ deadline, kỳ vọng từ người thân, phán xét từ xã hội. Chúng ta chỉ làm việc để đạt kết quả tích cực hoặc tránh hậu quả tiêu cực. Chúng ta không có lựa chọn hoặc chịu sự chi phối của nhiều yếu tố bên ngoài. Tương tự như cách chúng ta đi làm chỉ để nhận lương, nếu có tiền thì ngưng làm ngay. Hoặc như cách chúng ta chỉ học bài vì có kiểm tra, nếu không có kiểm tra thì sách vở lạc lõng ở đâu.Sức bền trong tâm hồn có thể trở thành sự thúc đẩy từ những cảm xúc xấu hổ, khiến chúng ta cảm thấy có trách nhiệm phải hoàn thành những gì đã bắt đầu.
Điều này thường khiến chúng ta đối mặt với sự mâu thuẫn giữa việc tuân thủ những gì bên ngoài yêu cầu và việc theo đuổi những mong muốn chân thật trong lòng mình. Ví dụ, quan điểm 'nam phải thế này, nữ phải thế kia' vẫn là một rào cản lớn đối với nhiều người trẻ, khi họ không dám làm theo đam mê của mình. Trong lòng, họ muốn tự do biểu hiện bản thân nhưng cũng lo lắng về phản ứng của người khác.Ngoại lực cũng có thể là khả năng nhận ra lợi ích của một hành động và tự quyết định thực hiện nó.
Khi đó, chúng ta thường cảm thấy có trách nhiệm đối với hành động của mình, cần phải tạo ra giá trị. Ví dụ, một người có thể chấp nhận làm một công việc vì tiền bạc và kinh nghiệm mà công việc đó mang lại, mặc dù phải hi sinh nhiều thời gian và công sức. Bạn có thể là một trong những người kiên nhẫn với công việc hiện tại vì mức lương ổn định, dù không hài lòng với môi trường làm việc?HoặcĐộng lực bên ngoài có thể là sự tự hào và sự ủng hộ tinh thần
khi bạn đang thực hiện một công việc mang ý nghĩa lớn nào đó, nó giúp bạn khẳng định bản thân trước thế giới rằng “bạn là ai”.Dù có xuất phát từ đâu, điều chắc chắn là: động lực bên ngoài không thể duy trì lâu dài. Giống như mùi hương của một món ăn, nếu mất đi mùi thơm sẽ không còn hấp dẫn nữa. Khi bạn xem một video từ một Youtuber thành công, bạn cảm thấy họ chia sẻ những điều tuyệt vời. Bạn tự cảm thấy đầy năng lượng. Bạn cảm giác mình sắp sửa trở nên như họ, chỉ cần thêm một chút cố gắng. Tuy nhiên, ngay sau khi video kết thúc, hoặc sau vài ngày, những cảm xúc ấy biến mất. Bạn rất hào hứng khi tham gia một thách thức trên mạng với phần thưởng hấp dẫn. Nhưng khi thử thách kết thúc, mọi thứ quay về như cũ.
Sau tất cả những động lực đó, bạn vẫn không thể thay đổi chính mình.
Bạn vẫn là người lười biếng, không có kỷ luật, bạn mất đi tính tự chủ. Bạn nhìn thấy hàng loạt rào cản hiện lên, khiến bạn có “lý do” để lười và thiếu tinh thần làm việc, học tập. Một ngày mưa là ngày ở nhà xem phim. Một ý tưởng mới là để đó không làm. Bạn không muốn bỏ lỡ buổi học hay sự kiện để phát triển bản thân. Bạn không dám hy sinh chủ nhật để học ngoại ngữ mới hoặc trang bị kỹ năng chuyên môn. Dựa vào lời động viên, những người truyền cảm hứng chỉ khiến bạn trở nên phụ thuộc và thụ động. Những gì họ chia sẻ chỉ giúp củng cố niềm tin và tạo sự đồng cảm, không phải là động lực bền vững.2.
Động lực từ bên trong - sức mạnh nội lực..png)
Động lực thực sự không đến từ bên ngoài, không thể được người khác 'nạp' vào bạn. Nó tồn tại từ bên trong mỗi người: từ mục đích sống, mục tiêu ý nghĩa và lòng khao khát mãnh liệt - kết hợp với cảm xúc mạnh mẽ.
Sức mạnh nội lực bắt nguồn từ việc khám phá những điều mới, từ việc cảm nhận thành tựu khi tạo ra điều gì đó mới mẻ hoặc vượt qua giới hạn cá nhân…
Như cách học sinh nghèo vượt lên trên khó khăn, cách những cô gái mũm mĩm giảm cân, và cách những người ban đầu dường như yếu đuối nhưng sau khi vượt qua rào cản của mình, họ trở thành phiên bản tốt đẹp hơn.
Một học sinh không thể yêu thích học nếu không hiểu rõ tại sao phải học, mục đích của việc học là gì. Học sinh chỉ học để qua môn sẽ khác biệt hoàn toàn so với những học sinh coi việc học là cách để tự hoàn thiện bản thân, để tiếp thu kiến thức và trở thành người có ích. Tương tự, nếu chúng ta chỉ học tiếng Anh để có bằng IELTS uy tín, để thể hiện với mọi người rằng “ta cũng có chứng chỉ ngoại ngữ như ai đó” thì sẽ khác biệt hoàn toàn so với một người học tiếng Anh với mục tiêu giao tiếp, hiểu biết sâu rộng về nhiều lĩnh vực trên thế giới, để sớm trở thành một công dân toàn cầu.
3. Có gợi ý nào để tìm thấy động lực bên trong không?.png)
Tất nhiên có. Hãy để tôi giới thiệu cho bạn một ví dụ.
Trong tự nhiên, đàn kiến có thể kéo hàng dài mang thức ăn về tổ, một con chim có thể xây tổ từ sáng đến tối, từ năm này qua năm khác mà không cần sự động viên nào từ bên ngoài.
Nhưng con trâu khi kéo cày, cần có cây roi vun vút vào mông nó thì nó mới chịu đi. Con hổ trong các buổi huấn luyện không chỉ phải đối mặt với những hình phạt nghiêm khắc từ vị chỉ huy mà còn được thưởng khi hoàn thành nhiệm vụ.
Tại sao lại tồn tại sự khác biệt đó?
Câu trả lời đơn giản là những hành động này không tồn tại tự nhiên. Chúng không sinh ra để kéo cày hay trở thành vũ khí, mà chỉ là kết quả của nhu cầu và mục đích của con người. Đòn roi và phần thưởng chỉ là động lực để chúng thực hiện những điều này.
Dần dần, các con vật trở nên phụ thuộc vào động lực này. Chúng phải chờ đợi đòn roi hoặc phần thưởng mới có thể hành động, mất đi bản thân. Có nhiều trường hợp khi chúng bị giam cầm, khi được trả tự do, chúng mất phương hướng, khó hòa nhập và thậm chí mất mạng trong sự cạnh tranh tự nhiên.
Bạn có cảm thấy quen không? Bạn có phụ thuộc vào các deadline của lớp học và chỉ làm việc vì máy móc hoàn thành? Bạn cố gắng đậu vào một trường Đại học danh tiếng vì gia đình mong muốn? Bạn đọc sách vì bạn bè cũng thế? Nếu bạn rảnh rỗi, bạn chỉ biết ngủ. Nếu có kỳ nghỉ, bạn không biết làm gì ngoài xem phim, nghe nhạc? Bạn đã quen làm những việc được đặt ra mà không biết mình thực sự muốn gì.
Nếu bạn cảm thấy như vậy, hãy cùng tìm cách thoát khỏi động lực bên ngoài và khám phá động lực nội tại của mình.
Bước đầu, từ chối những việc nhỏ nhặt để dành thêm thời gian cho bản thân.
Có thể bạn khó từ chối những yêu cầu lớn như từ sếp hay gia đình. Nhưng bạn có thể bắt đầu từ việc từ chối những việc nhỏ nhặt hơn. Hãy dũng cảm từ chối những cuộc hẹn với bạn bè, hóng drama hoặc sống theo áp đặt xã hội. Bạn sẽ nhận ra rằng việc này không gây hại cho ai, và bạn có thêm thời gian và năng lượng.Sử dụng thời gian này để bắt đầu điều gì đó mà bạn thích và tò mò.Nhớ rằng, hãy làm điều đó vì bạn muốn, không phải vì sợ trừng phạt hoặc kỳ vọng. Không cần mục tiêu lớn, chỉ cần làm điều đó vì bạn thích và tò mò.
Đó là cách bạn bắt đầu hành trình kết nối lại với bản thân.Từ thí nghiệm năm 1970 của Edward L. Deci và Richard M. Ryan, đã phát triển ra lý thuyết tự chủ (self-determination theory). Lý thuyết này khẳng định con người tự chủ, tò mò, và ham học hỏi, phát triển bản thân. Khi hoạt động kích thích những đặc điểm này, sẽ tạo ra động lực nội tại mà không cần phải nhận phần thưởng.
Chúng ta có thể dành thời gian đêm để khám phá những điều mà chúng ta yêu thích, khiến chúng ta không cảm thấy mệt mỏi. Chúng ta tập trung cao độ, quên cả thời gian và không gian, vẫn giữ được sự hứng thú như lúc ban đầu.
