Ngoài phổi, vi khuẩn lao có thể gây bệnh cho nhiều cơ quan khác nhau như hạch bạch huyết, màng phổi, tiêu hoá, sinh dục, xương khớp... đây được gọi là lao ngoài phổi. Vi khuẩn lao sau khi xâm nhập vào cơ thể, sẽ sinh sôi và phát triển, gây bệnh tại phổi hoặc ngoài phổi. Lao ngoài phổi thường do vi khuẩn lao theo đường máu hoặc bạch huyết tới và gây bệnh cho các cơ quan khác nhau trên cơ thể.

Lao màng phổi là một trong những dạng lao ngoài phổi, đứng thứ 2 sau lao hạch bạch huyết. Bệnh có thể lây truyền do vi khuẩn xâm nhập theo đường máu hoặc do lao phổi tấn công nhu mô phổi, rồi lan tràn tới màng phổi.

Bệnh thường xuất hiện ở người trẻ và thường gây ra tình trạng tràn dịch màng phổi.

Bệnh được gây ra bởi tác nhân vi sinh, chủ yếu là vi khuẩn lao người. Ngoài ra, vi khuẩn lao bò và vi khuẩn lao không điển hình cũng có thể gây ra bệnh nhưng ít phổ biến. Bệnh có thể lây truyền từ người sang người khi người khỏe mạnh tiếp xúc trực tiếp với người mắc bệnh lao phổi.

Những yếu tố tăng nguy cơ mắc bệnh lao màng phổi bao gồm:

• Chưa được tiêm phòng vắc xin lao phổi từ nhỏ.
• Mắc bệnh lao phổi và điều trị không đúng cách.
• Chấn thương lồng ngực, tạo điều kiện cho vi khuẩn lan tràn vào màng phổi.
• Mắc bệnh khi đang trong tình trạng yếu đuối, ví dụ như sau mổ, mang thai, người già...
• Mắc một số bệnh gây suy giảm miễn dịch như HIV/AIDS hoặc có hệ miễn dịch yếu như phụ nữ mang thai, sau sinh, người già...

Bệnh lao màng phổi thường phát triển qua 2 giai đoạn: khởi phát và toàn phát.

3.1. Giai đoạn khởi phát

• Hơn nửa số người mắc bệnh có sốt cao, đau tức ngực đột ngột, khó thở...
• Một số ít có sốt nhẹ, đau tức ngực và khó thở tăng dần.
• Ít người không có biểu hiện rõ rệt, chỉ đau tức ngực nhẹ, ho khan...

3.2. Giai đoạn toàn phát

Người bệnh có biểu hiện mệt mỏi, xanh xao, giảm cân đột ngột, sốt cao, hạ huyết áp, mạch nhanh, buồn nôn và nôn. Ho khan khi thay đổi tư thế, đau tức ngực nhưng không rõ ràng như giai đoạn khởi phát.

Nguy cơ lây nhiễm lao màng phổi đơn thuần là rất thấp, không giống như lao phổi. Nghiên cứu khẳng định lao màng phổi không lây truyền qua đường hô hấp như lao phổi. Người mắc lao màng phổi không cần lo lắng về nguy cơ lây nhiễm cho người xung quanh.

Chú ý, những trường hợp lao màng phổi kết hợp với lao phổi có thể lây qua đường hô hấp. Nguy cơ này cao hơn nhiều, đòi hỏi điều trị và phòng lây nhiễm cẩn thận để giảm nguy cơ biến chứng nguy hiểm.

Bệnh lao màng phổi phát hiện sớm thì điều trị khá hiệu quả, khỏi sau vài tuần. Tuy nhiên, có thể gây ra các biến chứng như viêm màng phổi, tràn dịch màng phổi, tràn khí màng phổi, dày dính màng phổi... đặc biệt khi điều trị muộn và kết hợp với suy giảm sức đề kháng.

Nếu có các triệu chứng như ho, tức ngực, sốt về chiều, cần chú ý để được thăm khám và điều trị kịp thời.

Điều trị bệnh lao màng phổi bao gồm:

• Sử dụng thuốc theo phác đồ kháng lao: Đây là biện pháp quan trọng nhất, cần bắt đầu điều trị ngay từ giai đoạn đầu. Tuân thủ liều lượng và thời gian điều trị theo hướng dẫn của bác sĩ.
• Hút chất nước màng phổi: Thực hiện quy trình hút chất nước màng phổi ngay từ giai đoạn đầu và đảm bảo thực hiện đúng quy trình để tránh tác động phụ như sốc, tràn nước, nhiễm trùng, xuất huyết...
• Chống dày nước màng phổi: Sử dụng corticoid ngay từ đầu để giảm viêm, giảm nguy cơ dày nước màng phổi.
• Phẫu thuật: Trong trường hợp xuất hiện các biến chứng như ổ nước màng phổi, dày nước màng phổi, nước màng phổi đổ ra ngoài...phải kết hợp với phương pháp phẫu thuật.
• Tập thở: Đây là biện pháp hỗ trợ phục hồi phổi và giúp loại bỏ chất nước sớm hơn.

Bệnh lao màng phổi có khả năng tái phát nếu bạn không tuân thủ phác đồ điều trị, ngừng điều trị khi chưa kết thúc chu kỳ điều trị. Sau điều trị, nguy cơ bị nhiễm lại vi khuẩn lao và phát sinh lao phổi hoặc lao ngoài phổi như lao màng phổi vẫn tồn tại.

Do đó, để ngăn chặn khả năng tái phát, quan trọng nhất là tuân thủ điều trị và thực hiện các biện pháp phòng bệnh tích cực.

Phòng tránh bệnh là quan trọng để giảm nguy cơ mắc bệnh và hạn chế tái phát. Một số biện pháp bao gồm:

• Giảm tiếp xúc và sử dụng bảo hộ khi gặp bệnh nhân lao phổi. Đặc biệt là nhân viên y tế và người chăm sóc bệnh nhân nặng.
• Đeo khẩu trang và rửa tay kỹ sau khi tiếp xúc nguồn lây bệnh, trước khi ăn.
• Tránh thói quen lục mũi, gãi mũi có thể giúp ngăn chặn vi khuẩn xâm nhập cơ thể qua đường hô hấp.
• Strengthening hệ miễn dịch bằng cách xây dựng chế độ ăn uống cân đối, bổ sung dưỡng chất và duy trì lịch trình tập luyện đều đặn. Cân bằng giữa công việc và nghỉ ngơi giúp giảm căng thẳng.
• Đối với trẻ sơ sinh: Tiêm phòng vắc xin phòng lao sớm.

Do đó, lao màng phổi đơn thuần không lây nhiễm cho những người tiếp xúc. Tuy nhiên, khi kết hợp với lao phổi, cần chú ý đến khả năng lây truyền qua đường hô hấp. Nếu có dấu hiệu hay nghi ngờ về bệnh, hãy khám sớm để điều trị kịp thời và ngăn chặn biến chứng.