Đối với tác giả và tác phẩm của Nguyễn Đình Chiểu, ngôi sao sáng trong văn nghệ dân tộc, Ngữ văn lớp 12, chi tiết trình bày đầy đủ nội dung chính quan trọng nhất về bài viết, bao gồm cấu trúc, tóm tắt, nội dung chính, giá trị nội dung, giá trị nghệ thuật, dàn ý, phân tích,...
Nguyễn Đình Chiểu, một tia sáng rực rỡ trong văn nghệ dân tộc - Ngữ văn lớp 12
I. Một cái nhìn sơ lược về tác giả Phạm Văn Đồng
- Phạm Văn Đồng sinh năm 1906, qua đời năm 2000, là một nhà cách mạng lớn của Việt Nam trong thế kỷ XX
- Nơi sinh: xã Đức Tân, huyện Mộ Đức, tỉnh Quảng Ngãi
- Ông đã dành trọn cuộc đời mình cho sự nghiệp cách mạng:
+ Tham gia hoạt động yêu nước và cách mạng từ khi chưa đầy 20 tuổi
+ Trải qua những biến cố với thực dân Pháp, bị kết án và đày ra đảo Côn Đảo
+ Đầu những năm 1940, ông cùng đồng đội được giao nhiệm vụ xây dựng căn cứ cách mạng tại vùng biên giới Việt – Trung và sau đó được bầu vào Ủy ban dân tộc giải phóng
+ Sau cách mạng tháng Tám, ông có nhiều đóng góp to lớn trong việc xây dựng và quản lý nhà nước Việt Nam: đại diện tham dự các hội nghị quốc tế và đảm nhiệm nhiều vị trí quan trọng như Bộ trưởng Tài chính, Bộ trưởng Ngoại giao, Phó Thủ tướng, Thủ tướng...
- Ông còn được biết đến là một nhà giáo dục nhiệt huyết và một nhà văn nghệ lớn của dân tộc
II. Giới thiệu về tác phẩm Nguyễn Đình Chiểu, một ngôi sao sáng trong văn nghệ của dân tộc
I. Tác phẩm
1. Bối cảnh sáng tác
Bài viết này được tạo ra nhân kỷ niệm 75 năm ngày sinh của Nguyễn Đình Chiểu (3-7-1888) và được xuất bản trên Tạp chí văn học trong tháng 7 năm 1963
2. Cấu trúc (3 phần)
- Phần 1 (từ đầu đến “cách đây một trăm năm”): Đặt vấn đề: Nguyễn Đình Chiểu – một nhà thơ vĩ đại của dân tộc
- Phần 2 (tiếp sau đó đến “nổi tiếng với Lục Vân Tiên”): Giải quyết vấn đề
+ Nguyễn Đình Chiểu được biết đến là một nhà thơ yêu nước
+ Tác phẩm văn học yêu nước của Nguyễn Đình Chiểu là một minh chứng rõ ràng cho phong trào chống Pháp mạnh mẽ, kiên cường của người dân Nam Bộ.
+ Truyện Lục Vân Tiên là một trong những tác phẩm vĩ đại nhất của Nguyễn Đình Chiểu, được rất nhiều người dân Nam Bộ biết đến
- Phần 3 (phần còn lại): Kết luận vấn đề: Cuộc đời và sự nghiệp của Nguyễn Đình Chiểu là một điển hình rực rỡ cho toàn bộ dân tộc
3. Giá trị nội dung
Bằng cách nhìn sâu, cách suy luận sâu sắc và sáng tạo của một người luôn dành trọn tâm huyết cho đất nước và nhân dân, Phạm Văn Đống đã rõ ràng làm nổi bật mối liên hệ chặt chẽ giữa tác phẩm văn học của Nguyễn Đình Chiểu với hoàn cảnh của Tổ quốc vào thời điểm đó và với thời đại hiện tại. Đồng thời, tác giả đã ngợi ca Nguyễn Đình Chiểu, một người đã sử dụng bút vàng của mình để chiến đấu cho dân tộc, cho đất nước, là một ngôi sao sáng tỏ trong văn nghệ của dân tộc Việt Nam
4. Giá trị nghệ thuật
- Cấu trúc rõ ràng, luận điệu sâu lắng, lập luận chặt chẽ, logic sắc sảo
- Sự kết hợp hài hòa giữa lý luận và cảm xúc
- Hình ảnh và ngôn ngữ đặc biệt
III. Phân tích về Nguyễn Đình Chiểu, một ngôi sao sáng trong văn nghệ dân tộc
Phân tích
I. Mở đầu
- Tổng quan về tác giả Phạm Văn Đồng
- Tổng quan về tác phẩm “Nguyễn Đình Chiểu, một ngôi sao sáng trong văn nghệ dân tộc” (bối cảnh ra đời, giá trị nội dung, giá trị nghệ thuật)
II. Nội dung chính
1. Khởi đầu: Nguyễn Đình Chiểu – một nhà thơ vĩ đại của dân tộc
- Vấn đề: Cần nghiên cứu và tôn vinh Nguyễn Đình Chiểu hơn nữa
- Hình ảnh ẩn dụ về “ngôi sao”: 'những ngôi sao sáng chói lọi', 'đôi mắt của chúng ta phải nhìn chăm chú mới nhận ra'. Điều này cho thấy sức hút đặc biệt của thơ văn Nguyễn Đình Chiểu không nằm ở vẻ đẹp rực rỡ, lòe loẹt
- Ngôi sao Nguyễn Đình Chiểu vẫn chưa tỏa sáng hơn trong bầu trời văn học dân tộc vì:
+ Chỉ biết về tác phẩm Lục Vân Tiên của Nguyễn Đình Chiểu và hiểu sai về tác phẩm này
+ Ít người biết đến tác phẩm thơ văn yêu nước của Nguyễn Đình Chiểu
⇒ Cách tiếp cận vấn đề độc đáo: đưa ra vấn đề, giải thích vấn đề, so sánh về hình ảnh, tính hình tượng
2. Giải quyết vấn đề
a) Nguyễn Đình Chiểu được coi là một nhà thơ yêu nước
- Cuộc đời:
+ Cuộc sống và công việc của Nguyễn Đình Chiểu là một minh chứng về sự dũng cảm
+ Cuộc sống và tác phẩm thơ của ông là biểu tượng của sự hy sinh và nỗ lực vì một nguyên tắc cao cả
→ Tác giả nhấn mạnh tính kiên nhẫn của những người anh hùng yêu nước
- Quan niệm về việc sáng tác:
+ Học hỏi theo tinh thần của Khổng Tử: thể hiện rõ ràng sự tinh thần học thuật
+ Thể hiện tư tưởng đạo đức nhân nghĩa qua thơ văn
+ Sử dụng văn học như một công cụ chiến đấu
→ Quan niệm về văn học là một phong cách tiến bộ và mới mẻ
b) Thơ văn yêu nước của Nguyễn Đình Chiểu
- Bối cảnh lịch sử của Việt Nam trong 20 năm sau năm 1860:
+ Pháp xâm lược, triều Nguyễn đầu hàng, cuộc kháng chiến của nhân dân thất bại trước Pháp
+ Phạm Văn Đồng đặt các tác phẩm của Nguyễn Đình Chiểu trong bối cảnh lịch sử của thời đó - ông tái hiện trung thực những đặc điểm cốt lõi của giai đoạn lịch sử, tái hiện lại phong trào chống Pháp kiên định và mạnh mẽ…
→ Thơ văn yêu nước của Nguyễn Đình Chiểu ra đời và phát triển trong bối cảnh đó
- Tính đặc sắc của thơ văn yêu nước của Nguyễn Đình Chiểu:
+ Hầu hết là các bài văn tế: khen ngợi những anh hùng dũng cảm, than khóc cho những nhân vật anh hùng gặp nạn; được sáng tác trong thời kỳ khó khăn và có tác dụng cổ vũ mạnh mẽ cho cuộc chiến đấu chống Pháp.
+ Bài “Văn tế nghãi sĩ Cần Giuộc”: lần đầu tiên trong văn học có tác phẩm vẽ nên hình ảnh của nhân vật nghĩa sĩ từ tầng lớp nông dân với những phẩm chất cao quý
+ Bài “Xúc cảnh”: hình ảnh những bông hoa, viên ngọc tạo nên vẻ đẹp sáng tạo cho thơ văn của Nguyễn Đình Chiểu
- Nghệ thuật: lập luận chặt chẽ, giàu hình ảnh, ngôn ngữ trong sáng...
c) Tác phẩm Lục Vân Tiên
- Là tác phẩm lớn nhất của Nguyễn Đình Chiểu và phổ biến trong dân gian:
+ Mang tư tưởng đạo đức gần gũi với nhân dân, là bản trường ca ca ngợi chính nghĩa, những đạo đức đáng quý ở đời
+ Kể chuyện rất sinh động, dễ hiểu, dễ nhớ
- Hạn chế của tác phẩm:
+ Những triết lý mà Nguyễn Đình Chiểu ca ngợi đã lỗi thời, có những đoạn văn không được xuất sắc lắm
+ Nhược điểm không quan trọng
→ Đánh giá tác phẩm toàn diện, cách lập luận đòn bẩy
3. Kết thúc vấn đề: Đời sống và sự nghiệp Nguyễn Đình Chiểu là tấm gương sáng cho cả dân tộc
- Khẳng định, ca ngợi, tưởng nhớ Nguyễn Đình Chiểu
- Bài học về mối liên hệ giữa văn học – nghệ thuật và đời sống, về sứ mệnh của người chiến sĩ trên mặt trận văn hóa, tư tưởng
⇒ Cách kết thúc vấn đề ngắn gọn nhưng có ý nghĩa gợi mở, gợi sự đồng cảm trong lòng người đọc
III. Kết bài
- Tóm tắt lại giá trị nội dung và nghệ thuật của văn bản
+ Bài viết làm sáng tỏ mối quan hệ giữa thơ văn của Nguyễn Đình Chiểu với tình hình đất nước vào thời điểm đó và khen ngợi tài năng của ông - một tinh túy văn hóa dân tộc.
+ Phong cách nghệ thuật: có bố cục rõ ràng, lập luận chặt chẽ,...
- Quan điểm cá nhân về tác giả Nguyễn Đình Chiểu