Buzz
Nguyên lý cặp electron vỏ hoá trị đẩy nhau, còn được biết đến với thuyết Gillespie-Nyholm hoặc thuyết đẩy, là mô hình mô tả sức đẩy giữa các cặp electron hoá trị và hình dạng của phân tử. Thuyết này dự đoán khá chính xác các góc liên kết trong phân tử với các cặp electron chưa liên kết hoặc liên kết bội.
Lịch sử hình thành
Ý tưởng về mối liên hệ giữa cấu trúc hình học của phân tử và sức đẩy của các electron (bao gồm cả các electron liên kết và không liên kết) lần đầu tiên được Nevil Sidgwick và Herbert Powell tại Đại học Oxford giới thiệu vào năm 1940, trong bài giảng Bakerian Lecture.
Năm 1957, các nhà khoa học Ronald Gillespie và Ronald Sydney Nyholm tại Đại học London đã xác nhận quan điểm này và phát triển một lý thuyết chi tiết về hình dạng phân tử.
Các luận điểm chính
Cấu trúc phân tử AXnE
Trong đó:
A: nguyên tử trung tâm với các cặp electron hóa trị liên kết
X: cặp electron liên kết σ với A
n: số lượng cặp electron tạo liên kết σ
E: cặp electron không liên kết
m: số lượng cặp electron không liên kết
m + n = q: tổng số cặp electron xung quanh A
Quy tắc của thuyết sức đẩy
- Hình dạng của nguyên tử hay ion trung tâm đa hóa trị chỉ phụ thuộc vào tổng số cặp electron hóa trị m + n = q xung quanh nó.
- Các obital của cặp electron hóa trị được phân bổ sao cho sức đẩy giữa các cặp electron là nhỏ nhất có thể.
- Thứ tự sức đẩy giữa các cặp electron là:
E-E > E-X > X-X
- Khi độ âm điện của ligand X tăng, không gian của cặp liên kết giảm, dẫn đến góc hóa trị XAX cũng giảm.
Ý nghĩa của thuyết VSEPR
- Thuyết VSEPR có thể áp dụng cho các phân tử có liên kết đôi.
- Tuy nhiên, thuyết VSEPR chưa hoàn toàn phù hợp với các phân tử có nguyên tử trung tâm lớn.
1. Hóa học đại cương, Tập 1 (Lâm Ngọc Thiềm)
2. Hóa học đại cương (Phạm Văn Nhiêu)
3. Hóa học các quá trình (Vũ Đăng Độ)
Liên kết ngoài
- 3D Chem - Hóa học, Cấu trúc và Phân tử 3D
- IUMSC - Trung tâm Cấu trúc Phân tử Đại học Indiana
