Nguyên nhân, dấu hiệu và biện pháp phòng tránh viêm cơ tim cấp ở trẻ

1. Nguyên nhân phổ biến gây viêm cơ tim cấp ở trẻ

Viêm cơ tim cấp là tình trạng viêm hoặc hoại tử tế bào cơ tim do tổn thương, nhiễm độc hoặc nhiễm trùng từ các siêu virus. Đây là căn bệnh nguy hiểm, có thể gây giãn mạch, co bóp tim yếu, suy tim hoặc thậm chí đột tử do tim ngừng đập hoặc hoạt động quá yếu.

Trẻ nhỏ có sức đề kháng yếu, dễ bị viêm cơ tim cấp khi siêu virus tấn công vào cơ tim. Đặc biệt, những trẻ yếu có thể bị bệnh tiến triển nhanh, gây biến chứng nặng và nguy cơ tử vong cao. Tuy nhiên, nếu được phát hiện sớm và điều trị kịp thời, bệnh có thể chữa khỏi mà ít để lại di chứng.

Phần lớn trẻ bị viêm cơ tim cấp gặp phải di chứng rối loạn nhịp tim, dễ dẫn đến suy tim khi trưởng thành. Điều nguy hiểm là triệu chứng ban đầu của bệnh rất giống cảm cúm, khó phát hiện. Khi các triệu chứng rõ ràng xuất hiện, bệnh đã nặng với các biểu hiện như thở yếu, suy hô hấp, trụy mạch, tím tái toàn thân, sốc tim. Tiên lượng cho các trường hợp này rất xấu, trẻ có thể tử vong trong vài giờ.

Nguyên nhân gây viêm cơ tim cấp ở trẻ nhỏ chủ yếu là do siêu virus, thường là enterovirus, adenovirus hoặc echovirus. Ngoài ra, virus như sởi, quai bị, COVID-19,... cũng có thể gây biến chứng viêm cơ tim cấp.

2. Dấu hiệu đặc trưng nhận biết viêm cơ tim cấp ở trẻ

Các dấu hiệu nhận biết viêm cơ tim cấp ở trẻ như sau:

2.1. Dấu hiệu trên cơ thể

Đối với trẻ sơ sinh đang được bú mẹ, viêm cơ tim cấp do virus thường gây ra các triệu chứng nặng và diễn biến bệnh nhanh chóng. Với trẻ từ 2 - 5 tuổi, triệu chứng có thể nhẹ hơn nhưng vẫn khó phát hiện do dấu hiệu mờ nhạt, dễ gây nhầm lẫn.

Tổng quan, phát hiện triệu chứng toàn thân khi trẻ mắc viêm cơ tim cấp thường khá khó, đặc biệt là mỗi trẻ có thể có các triệu chứng khác nhau. Dấu hiệu thường chỉ là trẻ khóc nheo, gào thét, ngủ mơ màng, không chịu bú, khó thức tỉnh trẻ,...

Ở trẻ lớn hơn hoặc ở tuổi thanh thiếu niên, triệu chứng viêm cơ tim cấp thường đa dạng hơn nhưng cũng tương đối giống như các triệu chứng của bệnh viêm đường hô hấp như: sốt, ho, thở khò khè, khó thở, sổ mũi,... Một số trẻ cũng có thể gặp các triệu chứng rối loạn tiêu hóa như: nôn mửa, buồn nôn, tiêu chảy,...

Nhận biết triệu chứng của viêm cơ tim cấp ở trẻ thường không dễ dàng

Khi virus đã gây hại cho một số lượng lớn tế bào cơ tim, các triệu chứng toàn thân nghiêm trọng xuất hiện, cho thấy bệnh đang tiến triển nhanh chóng và nguy hiểm. Cụ thể có thể kể đến:

• Sốt cao lên đến 39 - 41 độ C.

• Da và môi tái nhợt màu.

• Cơ thể mệt mỏi, mất năng lượng, khó thở, hít thở nhanh và sâu, thở khò khè.

• Các chi lạnh buốt.

• Nhịp tim nhẹ hoặc không thể nghe được nhịp.

• Đau nhức ở cơ và khớp.

2.2. Dấu hiệu của vấn đề tim mạch

Viêm cơ tim cấp có thể gây tổn thương cho tế bào cơ tim, ảnh hưởng đến khả năng co bóp và tạo ra những dấu hiệu không bình thường sau:

• Nghe thấy nhịp tim nhanh mà yếu, huyết áp thấp (đặc biệt là huyết áp tâm trương).

• Nghe tiếng tim: tiếng tim yếu, có thể chỉ nghe yếu ở âm đầu tiên hoặc cả hai âm đều yếu.

• Xuất hiện dấu hiệu đau nhức ở vùng ngực, cảm giác tim đập mạnh không rõ nguyên nhân.

• Cảm giác khó thở kể cả khi làm việc và nghỉ ngơi.

• Viêm cơ tim lan rộng có thể dẫn đến suy tim.

• Van 2 lá của cơ tim mở ra, buồng thất bên trái mở rộng, khiến người ta có thể nghe thấy tiếng rì rào ở khu vực trái tim.

Nhận biết các dấu hiệu của viêm cơ tim cấp ở giai đoạn đầu thường rất khó nếu không thực hiện kiểm tra tỉ mỉ bằng các phương pháp xét nghiệm hiện đại kết hợp với siêu âm tim. Vì vậy, cha mẹ cần đưa trẻ đi khám tại các cơ sở y tế chuyên môn, được điều trị bởi các bác sĩ giàu kinh nghiệm để có chẩn đoán chính xác sớm, tránh phải chịu điều trị không hiệu quả.

3. Biện pháp phòng ngừa viêm cơ tim cấp ở trẻ như thế nào

Để tránh viêm cơ tim cấp ở trẻ cũng như các biến chứng nguy hiểm khác, cha mẹ cần tăng cường hệ miễn dịch cho trẻ và bảo vệ trẻ khỏi tiếp xúc với các tác nhân gây bệnh từ môi trường. Dưới đây là những điều cần lưu ý khi chăm sóc trẻ nhỏ:

3.1. Cung cấp chế độ dinh dưỡng hợp lý, đa dạng

Đối với trẻ mới sinh, nên cho bé được ti mẹ đầy đủ trong ít nhất 6 tháng đầu tiên, sau đó bắt đầu thêm thức ăn bổ sung trong vòng 18 tháng tiếp theo. Con được ti mẹ sẽ có hệ miễn dịch mạnh mẽ hơn và ít gặp phải nguy cơ mắc bệnh.

Đối với trẻ lớn hơn, chế độ dinh dưỡng cần chú ý đảm bảo cung cấp đủ các nhóm chất dinh dưỡng, đặc biệt là vitamin và khoáng chất, giúp trẻ phát triển khoẻ mạnh và hỗ trợ hệ miễn dịch hoạt động hiệu quả.

Hạn chế tiếp xúc trẻ với người bị bệnh

Tránh cho trẻ tiếp xúc gần với những người mắc các bệnh như: rubella, quai bị, cảm cúm,... điều này giúp ngăn chặn vi khuẩn hoặc virus gây bệnh xâm nhập vào cơ thể trẻ, từ đó giảm nguy cơ mắc viêm cơ tim cấp cũng như các bệnh truyền nhiễm khác.

Tiêm chủng đầy đủ cho trẻ nhỏ

Trẻ nhỏ cần được tiêm đầy đủ các loại vắc xin phòng ngừa bệnh truyền nhiễm do virus hoặc vi khuẩn như: cúm, quai bị, bạch hầu, rubella,...

Hướng dẫn trẻ thói quen rửa tay, vệ sinh cơ thể sạch sẽ

Nên dạy trẻ thói quen rửa tay trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh để bảo vệ sức khỏe, ngăn ngừa lây nhiễm virus, vi khuẩn gây bệnh.

Viêm cơ tim cấp ở trẻ em là một bệnh nguy hiểm, có triệu chứng không rõ ràng và tiến triển nhanh chóng. Vì vậy, khi phát hiện dấu hiệu của bệnh, cần đưa trẻ đến cơ sở y tế ngay lập tức để điều trị.