Nguyên nhân gây hôn mê và cách xử lý

1. Hôn mê là gì?

Hôn mê xảy ra khi bệnh nhân mất ý thức và không có phản ứng với kích thích bên ngoài. Dưới đây là một số dấu hiệu lâm sàng của hôn mê:

Không thể đánh thức bệnh nhân tỉnh táo.

Ngay cả khi gây đau đớn, bệnh nhân vẫn không tỉnh lại.

Bệnh nhân không tự cử động hoặc hành động chủ động.

Đôi khi, người ta có thể nhầm lẫn giữa hôn mê và việc bệnh nhân đang ngủ.

Hôn mê là tình trạng cấp cứu thường gặp

Hôn mê là tình trạng rất nguy hiểm và cần cấp cứu ngay, có thể dẫn đến tử vong nếu không kịp thời. Nếu được cấp cứu kịp thời, bệnh nhân có thể hồi phục sau 2 đến 4 tuần. Việc xác định nguyên nhân gây hôn mê rất quan trọng để điều trị hiệu quả và cứu sống bệnh nhân.

2. Nguyên nhân gây hôn mê

Có nhiều nguyên nhân gây hôn mê, nhưng các nguyên nhân sau đây được xem là phổ biến nhất: 

Hôn mê do tổn thương mạch máu não: Khi mạch máu não bị tổn thương, bệnh nhân có thể rơi vào tình trạng hôn mê. Điều này thường đi kèm với liệt khu trú cơ thể và các dấu hiệu của bệnh tim mạch. Các vấn đề như nhồi máu não hoặc xuất huyết não được biết đến là những nguyên nhân phổ biến nhất gây hôn mê. 

Hôn mê do viêm màng não

Hôn mê do nhiễm trùng, viêm màng não: Viêm não, viêm tắc tĩnh mạch não hoặc sốt rét thể ác tính cũng có thể gây hôn mê.

Do co giật: Co giật có thể dẫn đến hôn mê, ví dụ như trong trường hợp động kinh, hạ đường huyết, hoặc ở phụ nữ mang thai có thể gây co giật.

Do rối loạn chuyển hóa: Rối loạn chuyển hóa như đái tháo đường, bệnh lý gan, tăng ure máu, rối loạn điện giải, suy giáp, suy thượng thận hoặc suy đa tuyến cũng có thể gây hôn mê.

Do ngộ độc: Hôn mê có thể do ngộ độc thuốc ngủ, giảm đau hoặc các chất kích thích độc hại như rượu, ma túy,...

Do chấn thương sọ não: Chấn thương sọ não và tụ máu nội sọ cũng có thể dẫn đến hôn mê, đây là tình trạng cấp cứu.

3. Cách chẩn đoán hôn mê

Để chẩn đoán chính xác hôn mê, cần phải thực hiện thăm khám lâm sàng và cận lâm sàng: 

Lâm sàng: Bác sĩ sẽ dựa vào triệu chứng lâm sàng của bệnh nhân để chẩn đoán, bao gồm mất ý thức, không có phản ứng, và không tỉnh táo. Mức độ mất ý thức thường được đánh giá bằng thang điểm Glasgow, bao gồm đáp ứng mở mắt, đáp ứng vận động, và lời nói của bệnh nhân.

Bệnh nhân không phản ứng với kích thích

Cận lâm sàng: Bên cạnh thăm khám lâm sàng, bác sĩ cũng cần dựa vào các xét nghiệm cận lâm sàng để chẩn đoán bệnh. Các xét nghiệm này bao gồm:

• Xét nghiệm chức năng gan, thận, đường huyết, canxi máu, điện giải,...

• Xét nghiệm máu.

• Xét nghiệm nước tiểu.

• Để xác định tổn thương não, cần thực hiện CT hoặc MRI não.

• Đối với những trường hợp có đau đầu, sốt hoặc nghi ngờ nhiễm trùng hệ thống thần kinh trung ương, cần chọc dò dịch não tủy.

• Bác sĩ sẽ đo hoạt động điện não bằng cách thực hiện EEG. Đây là phương pháp giúp đánh giá hôn mê do nhiễm trùng não, co giật, hoặc rối loạn chuyển hóa não,...

Khi gặp trường hợp hôn mê, bác sĩ sẽ kiểm soát các vấn đề sau: 

Chức năng hô hấp: Bệnh nhân cần được hỗ trợ hô hấp, cung cấp oxy qua mũi hoặc mặt nạ, hoặc cần đặt nội khí quản hoặc sử dụng máy thông khí.

Chức năng tuần hoàn: Trong trường hợp cần thiết, bệnh nhân sẽ được điều trị để điều chỉnh huyết áp, chống co thắt mạch và chống sốc.

Thực hiện xét nghiệm nước tiểu để xác định nguyên nhân gây hôn mê.

Bệnh nhân có thể được đặt ở tư thế đầu cao, tiếp tục truyền dung dịch tĩnh mạch để ngăn ngừa sưng não và tăng áp lực trong não.

Để ngăn chặn cơn co giật, bệnh nhân có thể được chỉ định sử dụng thuốc chống co giật.

Trong những trường hợp cần thiết, bệnh nhân có thể được chuyển sang phương pháp lọc máu, giải độc tố bằng cách tiêm dung dịch qua tĩnh mạch.

Sau hôn mê, nhiều bệnh nhân rơi vào tình trạng sống thực vật

Ngoài các phương pháp đã đề cập, có nhiều phương pháp khác để xử trí như bù nước, điều trị điện giải, chống loét, kích thích tiểu tiện, vận động trị liệu, chống viêm tắc mạch máu, điều chỉnh nhiệt độ cơ thể, và cung cấp dinh dưỡng qua đường ống tiêu hóa hoặc tĩnh mạch.

Danh sách trên liệt kê nguyên nhân gây hôn mê cùng một số biện pháp xử lý, can thiệp với bệnh nhân. Hôn mê là tình trạng nguy hiểm và cần được phát hiện và xử lý kịp thời, tránh gây ra hậu quả nghiêm trọng.

Khoa Cấp cứu của Bệnh viện Đa khoa Mytour có đội ngũ bác sĩ, điều dưỡng được đào tạo chuyên sâu, sẵn sàng tiếp nhận và xử lý các trường hợp khẩn cấp. Đơn vị này cũng phối hợp nhanh chóng với các chuyên khoa khác. Mytour được đánh giá cao về uy tín trong lĩnh vực y tế.