1. Giấc ngủ của trẻ sơ sinh như thế nào?
Hàng ngày, trẻ sơ sinh thường ngủ khoảng 18 - 20 giờ. Trẻ thường ngủ suốt cả ngày và đêm, chỉ thức dậy khi đói. Do hệ tiêu hóa của trẻ chưa hoàn thiện, dạ dày của bé nhỏ nên bé sẽ nhanh chóng cảm thấy đói. Do đó, sau khoảng 2 - 3 giờ, bé sẽ thức dậy để bú. Đặc biệt, đối với những bé sinh non, nhẹ cân hoặc mắc trào ngược dạ dày thực quản,... thì mẹ nên cho bú thường xuyên hơn.
Trẻ sơ sinh không phân biệt được ban ngày và ban đêm, nên nhiều bé sẽ ngủ nhiều vào ban ngày và thức dậy vào ban đêm. Chỉ khi đạt 3 tháng tuổi, bé mới bắt đầu ngủ suốt đêm mà không quấy khóc mẹ.
Giấc ngủ tốt đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong việc phát triển trí não của trẻ
Sự phát triển của các tế bào não diễn ra mạnh mẽ nhất trong những năm tháng đầu đời, đặc biệt khi bé đang ngủ. Chính vì vậy, giấc ngủ đúng giờ và đủ giấc rất quan trọng đối với sự phát triển trí tuệ của bé trong giai đoạn này. Tuy nhiên, không phải bé nào cũng có giấc ngủ ngon lành suốt đêm. Tình trạng trẻ sơ sinh khó ngủ, thức giấc và khóc vào ban đêm có thể ảnh hưởng xấu đến sự phát triển của bé.
2. Nguyên nhân gây ra tình trạng trẻ sơ sinh khó ngủ
Trẻ sơ sinh gặp khó khăn trong việc ngủ, thức giấc và khóc vào ban đêm có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau. Dưới đây là một số nguyên nhân chính gây ra tình trạng khó ngủ ở trẻ.
Nguyên nhân sinh lý của giấc ngủ:
Theo các chuyên gia, giấc ngủ được chia thành hai giai đoạn chính: Rapid Eye Movement (REM) và Non Rapid Eye Movement (Non - REM). Ở người trưởng thành, giai đoạn Non - REM chiếm khoảng 75% tổng thời gian ngủ, còn lại là giai đoạn REM chiếm 25%. Tuy nhiên, ở trẻ sơ sinh, hai giai đoạn này có thời gian gần như bằng nhau.
Trong giai đoạn REM của giấc ngủ, hệ thống hô hấp hoạt động mạnh mẽ, khiến trẻ thở nhanh và tim đập nhanh hơn. Bất kỳ cử động nhỏ nào cũng có thể làm trẻ tỉnh giấc. Đối với trẻ nhỏ, giai đoạn REM chiếm phần lớn thời gian ngủ, dẫn đến việc trẻ thường tỉnh giấc hoặc giật mình dễ dàng hơn so với người lớn.
Nguyên nhân bệnh lý:
Trong nhiều trường hợp, việc trẻ sơ sinh gặp khó khăn trong việc ngủ có thể là biểu hiện của một số vấn đề bệnh lý sau:
- Nguyên nhân do thiếu vi chất:
Trẻ có thể gặp phải bệnh còi xương do thiếu hụt các chất dinh dưỡng như kẽm, magiê, sắt,... Bên cạnh đó, cơ thể luôn trải qua tình trạng mệt mỏi sẽ khiến cho giấc ngủ của trẻ không sâu và dễ bị gián đoạn, hay thậm chí là ngủ gà vào ban ngày. Điều này dẫn đến việc trẻ thường tỉnh giấc và gặp khó khăn trong việc ngủ vào ban đêm.
- Nhiễm trùng đường hô hấp:
Hệ thống miễn dịch của trẻ sơ sinh chưa phát triển hoàn thiện, không thể đối phó với vi khuẩn một cách hiệu quả. Do đó, trẻ dễ mắc các bệnh lý liên quan đến đường hô hấp như viêm mũi, viêm phổi, viêm phế quản,… Khi trẻ mắc phải các bệnh lý này, có thể xuất hiện các triệu chứng như thở khò khè, khó thở, thậm chí là thở bằng miệng,… Tình trạng này kéo dài sẽ khiến cho giấc ngủ của trẻ sơ sinh trở nên khó khăn và thường xuyên gây ra những cơn quấy khóc cho bậc cha mẹ.
Trẻ sơ sinh gặp khó khăn trong giấc ngủ do mắc phải các bệnh liên quan đến đường hô hấp
- Béo phì:
Tình trạng thừa cân, béo phì làm đường thở bị hẹp lại, gây khó khăn cho trẻ khi hít thở. Thường xuyên phải thở bằng miệng khiến cho trẻ khó chìm vào giấc ngủ và thường xuyên tỉnh giấc, không chịu ngủ và thường xuyên quấy khóc vào ban đêm.
Nguyên nhân khác:
- Trẻ thường mơ mộng, trong giấc ngủ có thể bị giật mình, tỉnh giấc vào giữa đêm. Tình trạng này khiến cho trẻ khó ngủ hoặc ngủ không sâu giấc.
- Trẻ khó chịu, quấy khóc, không muốn ngủ khi tã, bỉm ướt, giường và quần áo bẩn làm trẻ cảm thấy không thoải mái, ngứa ngáy.
- Ánh sáng trong phòng ngủ quá sáng hoặc không phù hợp với trẻ cũng có thể gây khó chịu khiến trẻ khó ngủ. Nhiệt độ phòng quá nóng hoặc quá lạnh cũng ảnh hưởng đến giấc ngủ của trẻ.
- Môi trường xung quanh ồn ào, âm nhạc quá to cũng khiến trẻ dễ bị giật mình tỉnh giấc.
- Trẻ ngủ nhiều vào ban ngày thì tối khi về đến giờ ngủ chính thức sẽ rất khó.
- Trẻ ít bú, không đủ lượng sữa cần thiết khiến trẻ thường đói, dẫn đến giấc ngủ không sâu và thường tỉnh giấc để yêu cầu bú.
- Trẻ đã quen với việc được bế hoặc đặt vào võng khi ngủ. Vì vậy, nếu không được bế hoặc không được đặt vào võng thì trẻ sẽ khó chịu và khó ngủ, thường xuyên quấy khóc.
Trẻ ít bú, không đủ lượng sữa cần thiết nên thường tỉnh giấc và quấy khóc vào ban đêm
3. Cách giải quyết khi trẻ sơ sinh gặp khó khăn trong việc ngủ
Sau khi hiểu được nguyên nhân gây khó ngủ ở trẻ, các mẹ có thể tự đặt câu hỏi: “Tại sao trẻ sơ sinh thường khó ngủ và quấy khóc?”. Vậy, phương pháp nào giúp trẻ dễ dàng chìm vào giấc ngủ hơn? Dưới đây là một số biện pháp mẹ có thể tham khảo:
Phát triển thói quen ngủ ngoan:
Khi trẻ sơ sinh thức quá lâu, cơ thể sẽ mệt mỏi và khó chìm vào giấc ngủ. Để giúp bé ngủ ngon, hãy chú ý nhận biết các dấu hiệu buồn ngủ như ngáp, kéo tai, mắt mờ, chớp chớp liên tục,… Khi bé thể hiện các dấu hiệu này, hãy đặt bé vào giường hoặc nôi và ru bé ngủ.
Phổ biến kiến thức về sự khác biệt giữa ngày và đêm cho trẻ:
Nhiều trẻ đã có thói quen thức đêm từ khi còn trong bụng mẹ. Kể cả khi sinh ra, thói quen này vẫn tồn tại. Mặc dù đã rất muộn nhưng trẻ vẫn không chịu ngủ, gây mệt mỏi cho mẹ.
Để giải quyết tình trạng này, mẹ nên kiểm soát thời gian bé ngủ vào ban ngày. Khi bé thức, hãy tương tác với bé nhiều hơn. Khi cho bé bú, mẹ có thể nói chuyện và hát cho bé nghe. Buổi tối, hãy đảm bảo bé đã bú đủ trước khi đi ngủ để bé không thức giấc. Đồng thời, tạo môi trường yên tĩnh và điều chỉnh ánh sáng phù hợp để giúp bé dễ chìm vào giấc ngủ.
Khi trẻ thức dậy, hãy tương tác và trò chuyện với bé nhiều hơn
Phát triển thói quen tự ngủ cho bé:
Khi bé cảm thấy buồn ngủ, bạn có thể ôm bé và hát ru, hoặc phát nhạc nhẹ cho bé nghe. Khi bé đã buồn ngủ, hãy để bé nằm xuống giường. Việc ôm bé để ngủ sau đó mới đặt xuống giường hoặc sử dụng võng, nôi khi bé đang ngủ có thể tạo ra thói quen xấu. Lúc đó, nếu bé không được ôm hoặc lắc đu đưa, bé có thể quấy khóc và không chịu ngủ.
Khi bé đã thiu thiu ngủ thì hãy đặt bé vào giường và ru ngủ
Ngoài ra, trước khi đi ngủ, hãy đảm bảo bé sạch sẽ và mặc quần áo thoải mái, thoáng mát. Cho bé cầm những đồ vật yêu thích sẽ giúp bé dễ dàng ngủ hơn. Một không gian mát mẻ cùng với âm nhạc nhẹ nhàng có thể giúp bé ngủ ngon và sâu hơn.
Việc trẻ sơ sinh khó ngủ, hay quấy khóc thường xuyên có thể gây mệt mỏi cho mẹ. Tuy nhiên, khi biết cách tạo thói quen ngủ tốt và ngủ đúng giờ, bé sẽ không còn quấy khóc hay thức dậy giữa đêm nữa. Một số biện pháp xử lý khi trẻ khó ngủ như đã được chia sẻ trong bài viết có thể giúp bạn. Nếu vấn đề về giấc ngủ của bé không được cải thiện hoặc có dấu hiệu bất thường, hãy đưa bé đến cơ sở y tế để được khám và điều trị kịp thời.