Buzz
Mỗi ngày trên thế giới, hàng nghìn trận động đất xảy ra với đủ cường độ khác nhau. National Geographic đã có một bài viết giải thích về nguyên nhân khoa học của các trận động đất này, mời mọi người cùng khám phá.
Trận động đất 7.5 độ Richter xảy ra vào ngày 28/9/2018 tại đảo Sulawesi của Indonesia.
Những trận động đất hàng ngày thường nhỏ bé và ít gây cảm nhận. Tuy nhiên, những trận động đất lớn, có cường độ trên 6 độ Richter được xem là mạnh mẽ và gây ra nhiều thiệt hại. Ví dụ, trận động đất mạnh 7.8 độ Richter vừa xảy ra tại Thổ Nhĩ Kỳ và Syria ngày 6/2, gây tử vong cho gần 5.000 người và thương tích cho hơn 20.000 người, cùng với việc phá hủy 11.000 tòa nhà.
Xem lại:
Bảng xếp hạng cường độ động đất
Các trận động đất có độ lớn từ 6.0 đến 6.9 độ Richter được xem là mạnh, trung bình xảy ra khoảng 10 lần mỗi tháng. Trong khoảng từ 7.0 đến 7.9 độ Richter được coi là rất mạnh, với tần suất xuất hiện chỉ dưới 20 lần mỗi năm.Cực mạnh là các trận động đất từ 8.0 đến 8.9 độ Richter, thường xảy ra mỗi năm một lần. Còn cực kỳ mạnh, ở mức từ 9.0 đến 9.9 độ Richter, trung bình chỉ xảy ra một lần sau mỗi 20 năm.
Sau khi xảy ra động đất, thường sẽ có những trận dư chấn kéo dài từ vài tiếng, vài ngày, thậm chí có thể kéo dài hàng tháng. Đôi khi, trước khi xảy ra động đất chính, có thể xuất hiện những trận rung lắc gọi là tiền chấn. Thậm chí, có thể có một hoặc vài trận động đất nhỏ xảy ra trước khi có trận động đất lớn hơn.Sự kiện địa chấn mạnh nhất mà con người từng ghi nhận là trận động đất Valdivia 9.5 độ Richter, xảy ra tại Chile vào năm 1960. Sự kiện này được đặt theo tên thành phố chịu sự tàn phá nặng nề, gây tử vong cho khoảng 1.655 người và hủy hoại nhà cửa của hơn 2 triệu người.
Vành Đai Lửa ở Thái Bình Dương
Đến 80% số trận động đất xảy ra quanh Vành Đai Lửa (Ring of Fire) nằm dưới lòng biển Thái Bình Dương, nơi tập trung nhiều ngọn núi lửa, mặc dù chúng nằm sâu dưới đáy biển nhưng vẫn đang hoạt động mạnh mẽ.Đa số các trận động đất được hình thành xung quanh các vùng đứt gãy, nơi các tảng đá lớn (các phiến đá khổng lồ tạo nên lớp vỏ Trái Đất) va chạm hoặc trượt qua nhau.Các hoạt động này diễn ra chậm rãi, một cách không đáng kể và khó nhận biết. Tuy nhiên, theo thời gian, khi chúng giải phóng lượng năng lượng động lớn tích tụ, chúng tạo ra những rung động lớn, lan rộng xa hàng trăm dặm trên bề mặt đất. Khi đó, động đất xảy ra khi các tảng đá này bị ép lại hoặc bị kéo căng ra.
Các loại đứt gãy (các tảng đá lớn)
Có nhiều loại đứt gãy trong lớp vỏ Trái đất có thể xảy ra. Đó có thể là sự trượt bình thường, là sự đảo chiều, hoặc sự trượt ngang.- Đứt gãy trượt ngang (Strike-slip)
- Dip-slip
- Nghiêng (Oblique)
Thiệt hại do động đất gây ra
Những trận động đất trên 8.0 richter chỉ xảy ra khoảng 1 lần/năm. Tuy nhiên, mỗi năm trên khắp thế giới có hơn 10.000 người thiệt mạng vì động đất, kể cả những trận động đất dưới 8.0.Đa số nạn nhân thiệt mạng là do nhà cửa sập đổ, song các hậu quả bao gồm cả lũ lụt, sóng thần, và đám cháy gây ra nhiều thiệt hại khác nhau.Ngoài ra, các trận dư chấn xảy ra sau vài ngày động đất làm tình hình trở nên tồi tệ hơn, làm khó khăn công tác cứu hộ và tìm kiếm nạn nhân.Lập kế hoạch và giáo dục cộng đồng về cách ứng phó khi động đất xảy ra, xây dựng những công trình có khả năng chịu đựng động đất là những biện pháp con người có thể thực hiện để giảm thiểu thiệt hại do động đất gây ra.
Theo thông tin từ NatGeo, hình minh họa: Động đất ngày 6/2 tại Thổ Nhĩ Kỳ.
