Nguyên nhân, triệu chứng, điều trị và cách ngăn ngừa áp xe

1. Định nghĩa Áp xe:

Áp xe là tình trạng viêm nhiễm của một tổ chức và khu trú tạo thành một khối mềm. Bên trong khối này có chứa mủ do vi khuẩn, tế bào bạch cầu và các mảnh vụn. Bệnh này có thể dễ dàng nhận biết về mặt lâm sàng với những đặc điểm như: khối mềm, vùng da xung quanh nóng, đỏ, sưng tấy và cảm thấy đau khi chạm vào. Tùy theo vị trí xuất hiện, chúng có thể có những biểu hiện khác nhau.

Áp xe có thể xuất hiện ở mọi phần trên cơ thể

Áp xe có thể xuất hiện ở mọi phần trên cơ thể và thường được phân loại thành 2 nhóm chính dựa trên vị trí của chúng:

• Ở dưới da: thường xuất hiện ở vùng nách do vi khuẩn gây nhiễm trùng lỗ chân lông, ở vùng mông do da bị tổn thương, chân răng,…

• Bên trong cơ thể: ở gan, não, thận, vú,…

2. Nguyên nhân gây bệnh

Nguyên nhân chính gây ra bệnh được xác định là nhiễm trùng. Các yếu tố nhiễm trùng gây bệnh ở con người bao gồm:

2.1. Vi khuẩn

Vi khuẩn xâm nhập vào các mô dưới da và các tuyến tiết ra, gây ra sự viêm, kích thích phản ứng viêm của cơ thể cùng với tế bào bạch cầu. Sự tắc nghẽn của tuyến mồ hôi và tuyến bã tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn xâm nhập và phát triển. 

Khi hệ miễn dịch tiêu diệt vi khuẩn, chúng ta sẽ sản xuất ra chất lỏng gọi là mủ. Trong mủ chứa các loại vi khuẩn và tế bào bạch cầu. Staphylococcus aureus được xem là loài vi khuẩn gây ra nhiều loại áp xe dưới da và tại màng cứng của cột sống.

2.2. Ký sinh trùng

Loại này thường xuất hiện nhiều ở các nước đang phát triển và nơi có điều kiện kém phát triển. Chúng có thể là giun chỉ, sán lá gan hoặc amip,… Những loại ký sinh trùng này phát triển trong các nội tạng của cơ thể, gây ra tình trạng áp xe. Ví dụ, bệnh áp xe gan do sán lá gan gây ra. 

3. Dấu hiệu nhận biết bệnh

Có một số dấu hiệu lâm sàng sau đây giúp bạn nhận biết bệnh đang phát triển trong cơ thể:

• Ở dưới da: có một khối sưng, da xung quanh ửng đỏ và khi chạm vào sẽ thấy nóng, đau, cảm giác khó chịu do có mủ bên trong. Cảm giác đau là do áp lực từ khối áp xe tăng cao. Nếu nhiễm trùng lan rộng hơn, có thể gây ra sốt và mệt mỏi.

• Trong cơ thể: người bệnh có biểu hiện khắp cơ thể như sốt, rét run, cảm giác lạnh, môi khô và lưỡi bẩn. Cơ thể cảm thấy mệt mỏi, suy yếu. Tùy vào vị trí bệnh trên cơ thể mà mỗi người có những biểu hiện khác nhau như bệnh nhân áp xe gan có cảm giác sốt, rét run, và đau bên dưới hạ sườn phải.

4. Ai có nguy cơ mắc bệnh?

Những đối tượng sau đây có nguy cơ mắc bệnh cao hơn so với người khác:

• Môi trường sống, sinh hoạt bẩn, không vệ sinh.

• Tiếp xúc nhiều với người mắc nhiễm trùng da.

• Người nghiện rượu bia, sử dụng ma túy.

• Người gầy, suy kiệt, hệ miễn dịch yếu.

• Bệnh nhân ung thư, đái tháo đường, AIDS, hoặc viêm loét đại tràng,…

• Bị chấn thương nghiêm trọng.

• Đang điều trị hóa trị.

• Sử dụng corticoid trong thời gian dài và tiêm thuốc tĩnh mạch.

• Mắc các bệnh về máu như bạch cầu, hồng cầu hình liềm.

5. Cách điều trị bệnh này ra sao?

Nếu không chữa trị kịp thời, ổ khu trú nhiễm trùng này sẽ phát triển nghiêm trọng hơn, kích thước tăng lên, đau đớn gia tăng và lan rộng ra vùng xung quanh, gây nứt vỡ. Nếu nứt vỡ dưới da, mủ sẽ chảy ra bên ngoài hoặc tạo thành đường dò, phá hủy vùng mô xung quanh, làm cho quá trình điều trị trở nên khó khăn hơn. Nếu ổ khu trú này vỡ vào ổ phúc mạc, có thể gây viêm phúc mạc hoặc nhiễm trùng máu, đây là tình trạng nghiêm trọng nhất.

Cách điều trị bệnh này phụ thuộc vào nhiều yếu tố, nhưng quan trọng nhất là phải phân biệt đây là áp xe dưới da hay trong các bộ phận khác của cơ thể:

• Trường hợp áp xe ở dưới da: phương pháp tốt nhất là mở rộng và dẫn mủ ra ngoài. Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng việc sử dụng kháng sinh không đem lại kết quả tốt. Khi dịch ngừng chảy, bác sĩ sẽ sử dụng gạc hấp máu và băng bó vết thương.

• Trong trường hợp khối mủ nhiễm khuẩn nhỏ, dịch sẽ tự chảy và khô mà không cần can thiệp từ bác sĩ. Có thể sử dụng các loại thuốc giảm đau như paracetamol, aspirin đối với những bệnh nhân nhạy cảm và theo chỉ định của bác sĩ.

Bệnh nhân được điều trị bằng cách mở rộng và dẫn mủ ra

• Trong trường hợp áp xe xâm nhập sâu: bác sĩ sẽ thực hiện can thiệp ngoại khoa bằng cách mở rộng và dẫn mủ nhiễm khuẩn ra ngoài, kết hợp với việc sử dụng kháng sinh. Việc sử dụng kháng sinh phải căn cứ vào kết quả xét nghiệm kháng sinh, sử dụng thuốc kịp thời và đúng liều. Quá trình mở rộng và dẫn mủ ra ngoài được thực hiện dưới sự hướng dẫn của các phương tiện chẩn đoán hình ảnh như siêu âm.

Ngoài ra, việc điều trị cũng tập trung vào việc giảm sốt và đau đồng thời loại bỏ các vật thể lạ trong ổ áp xe.

6. Làm thế nào để ngăn ngừa hiệu quả?

Bạn có thể ngăn chặn được căn bệnh nguy hiểm này thông qua những biện pháp phòng ngừa sau đây:

• Luôn luôn nâng cao chất lượng sống và môi trường sống xung quanh.

• Chăm sóc cơ thể và duy trì vệ sinh cá nhân.

Hãy duy trì sự sạch sẽ cho cơ thể để bảo vệ sức khỏe của bạn

• Bổ sung đầy đủ dinh dưỡng thông qua thực phẩm giàu dinh dưỡng.

• Thực hiện thể dục, tập thể dục hàng ngày.

• Phát triển lối sống khoa học để tăng cường hệ miễn dịch.

• Hạn chế tiếp xúc với rượu bia, ma túy.

• Rửa tay kỹ lưỡng trước và sau khi tiếp xúc với bệnh nhân và chất thải của họ bằng xà phòng.

• Tuân thủ liệu pháp điều trị cho các bệnh nhiễm trùng và tiểu đường.

• Liên hệ ngay với bác sĩ nếu phát hiện dấu hiệu bất thường và không tự điều trị tại nhà để tránh biến chứng nguy hiểm.

Khi phát hiện có dấu hiệu mắc bệnh áp xe, hãy đi thăm khám và chẩn đoán ngay tại cơ sở y tế để tránh tình trạng bệnh trở nên nghiêm trọng và nguy hiểm.