Nguyên nhân và biến chứng cần chú ý của bệnh tiểu đường type 1

1. Bệnh tiểu đường type 1 là gì và nguyên nhân ra sao?

1.1. Bệnh tiểu đường type 1 là gì?

Tiểu đường gồm 2 loại chính là type 1 và type 2, ngoài ra còn tiểu đường thai kỳ. Trong đó, tiểu đường type 1 xảy ra khi tuyến tụy không sản xuất đủ insulin hoặc không sản xuất insulin gây ra tình trạng thiếu hụt insulin nội sinh ở mức nghiêm trọng. 

Tổng quan về bệnh tiểu đường type 1

Insulin là hormone đưa glucose từ máu vào tế bào để cung cấp năng lượng cho chúng. Thiếu insulin khiến glucose trong máu tăng cao, khiến tế bào đói năng lượng. Tình trạng này kéo dài gây ra nhiều biến chứng của bệnh tiểu đường.

So với type 2, tiểu đường type 1 ít phổ biến hơn, chiếm khoảng 5 - 10% tỷ lệ người mắc bệnh.

1.2. Nguyên nhân gây ra tiểu đường type 1

95% trường hợp bị tiểu đường type 1 là do cơ chế tự miễn (còn gọi là type 1A) và 5% còn lại không biết nguyên nhân (còn gọi là type 1B). Trong trường hợp type 1A, hệ miễn dịch tấn công sai lầm phá hủy tế bào sản xuất insulin của tuyến tụy, khiến bệnh nhân phụ thuộc vào nguồn insulin từ bên ngoài cơ thể.

Mặc dù tiểu đường type 1 không phải là bệnh di truyền, nhưng người có nguy cơ cao khi có người thân trong gia đình cũng mắc. Nghiên cứu cho thấy yếu tố di truyền đóng vai trò quan trọng. Có những người mang gen đặc biệt có khả năng cao hơn bình thường bị tiểu đường type 1.

Cơ chế phát sinh tiểu đường type 1

Mặc dù không phải mọi trường hợp tiểu đường type 1 đều có gen di truyền, nhưng một số yếu tố từ môi trường như virus cũng có thể gây ra bệnh này. Thói quen sinh hoạt và ăn uống không phải là nguyên nhân chính gây ra tiểu đường type 1.

2. Cảnh giác với những biến chứng nguy hiểm của bệnh tiểu đường type 1

Tiểu đường type 1 không được kiểm soát có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm không thể coi thường:

2.1. Bệnh tim mạch

Nguy cơ mắc bệnh tim mạch của người bị tiểu đường type 1 bao gồm: đau thắt ngực do động mạch vành bị tắc, đột quỵ, nhồi máu cơ tim, tăng huyết áp, hẹp động mạch,...

2.2. Bệnh lý thần kinh

Kéo dài đường huyết cao có thể gây tổn thương dây thần kinh nuôi mạch. Điều này khiến bệnh nhân tiểu đường type 1 thường có triệu chứng đau, tê, ngứa ran, rát. Triệu chứng thường bắt đầu từ ngón tay và lan dần lên phần trên. 

Tổn thương dây thần kinh cũng có thể ảnh hưởng đến đường tiêu hóa, gây ra tình trạng táo bón, tiêu chảy, nôn mửa,... Nam giới có thể gặp vấn đề về cương dương. 

2.3. Tổn thương mắt

Một biến chứng không thể bỏ qua của người bị tiểu đường type 1 là tổn thương mạch máu trong võng mạc, có thể dẫn đến mù lòa nếu kéo dài. Ngoài ra, cũng gây ra nhiều vấn đề về thị lực như tăng nhãn áp, đục thủy tinh thể.

2.4. Biến chứng thận do đái tháo đường

Việc kiểm soát không tốt bệnh tiểu đường type 1 có thể gây tổn thương cho các mạch máu tại thận, dẫn đến suy thận hoặc giai đoạn cuối. Điều trị chủ yếu là ghép thận hoặc lọc máu.

Việc xét nghiệm định kỳ là biện pháp quan trọng trong việc phát hiện tiểu đường type 1

Nhiễm trùng

Người mắc tiểu đường type 1 có nguy cơ cao hơn bị nhiễm trùng, đặc biệt là nhiễm nấm và vi khuẩn, thường xuyên ở miệng và trên da.

Ngoài ra, nếu không điều trị kịp thời, tổn thương dây thần kinh và sự suy giảm lưu lượng máu tới chân do tiểu đường có thể dẫn đến nhiễm trùng nặng, gây tổn thương nghiêm trọng và thậm chí phải cắt bỏ chân.

Biến chứng thai kỳ

Thai phụ mắc tiểu đường type 1 đối mặt với nguy cơ cho cả mẹ và thai nhi. Kiểm soát đường huyết là rất quan trọng để tránh các biến chứng như dị tật bẩm sinh, thai lưu, sảy thai,... Cũng có nguy cơ cao cho cả thai phụ và thai nhi về các vấn đề như nhiễm toan ceton, võng mạc, tiền sản giật, cao huyết áp,...

Khuyến cáo

Tiểu đường type 1 thường không có triệu chứng rõ ràng, đôi khi gây khó khăn cho bệnh nhân nhận biết. Việc kiểm tra sức khỏe định kỳ và xét nghiệm đường huyết là cách tốt nhất để phát hiện và kiểm soát bệnh kịp thời.

Để phát hiện tiểu đường type 1, người bệnh cần thực hiện xét nghiệm máu để kiểm tra kháng thể, nhằm đánh giá tình trạng của hệ miễn dịch. Việc này không cần thiết cho tiểu đường type 2. Ngoài ra, kiểm tra nước tiểu để phát hiện ketones cũng quan trọng, đặc biệt là để biết được cơ thể đang sử dụng lipid để sản xuất năng lượng do glucose không thể sử dụng được.

Tiểu đường type 1 là kết quả của hệ miễn dịch phá hủy tế bào sản xuất insulin. Điều trị chỉ có thể bằng cách tiêm insulin suốt đời. Nếu không kiểm soát được đường huyết, biến chứng không tránh khỏi.